TBMM Genel Kurulu'nda Irak ve Suriye tezkeresi görüşmeleri... Akar: Bu savaş değil barış tezkeresidir

Milli Savunma Komisyonu Başkanı ve AK Parti Kayseri Milletvekili Hulusi Akar, "Bu tezkere Türkiye'nin milli çıkarlarını koruma ve uluslararası terörle mücadeleye de katkı sağlama amacı taşımaktadır" dedi

Hulusi Akar (AA)
Hulusi Akar (AA)
TT

TBMM Genel Kurulu'nda Irak ve Suriye tezkeresi görüşmeleri... Akar: Bu savaş değil barış tezkeresidir

Hulusi Akar (AA)
Hulusi Akar (AA)

TBMM Genel Kurulu'nda, Irak ve Suriye'ye asker gönderme tezkeresinin süresinin 2 yıl daha uzatılmasına ilişkin Cumhurbaşkanlığı tezkeresi kabul edildi.

Milli Savunma Komisyonu Başkanı ve AK Parti Kayseri Milletvekili Hulusi Akar, Irak ve Suriye'ye asker gönderme tezkeresinin süresinin 2 yıl daha uzatılmasına ilişkin, "Bu tezkere Türkiye'nin milli çıkarlarını koruma ve uluslararası terörle mücadeleye de katkı sağlama amacı taşımaktadır. Bu bir savaş tezkeresi değil, barış tezkeresi." dedi.

Görüşmelerde, Saadet Partisi Grubu adına söz alan İstanbul Milletvekili Mustafa Kaya, Suriye'nin, cumhuriyet tarihinin en büyük güvenlik meselesi olduğunu ve bu noktaya gelmesine iktidarın tutarsızlıklarının sebebiyet verdiğini öne sürdü.

Şimdi bir karar vermek zorunda olduklarını anlatan Kaya, "Türkiye güvenliğini nasıl sağlayacak, Türkiye bu problemleri nasıl aşacak, onu konuşuyoruz. İdlib'de 4 milyon insan yaşıyor ve Türkiye'nin bir kişi daha yeni bir sığınmacı, göçmen dalgasına tahammülü yok. Böyle bir durumda bizim oradaki istikrarı, oradaki bütün güçlerin oradan çekilmesini temin edecek, aynı zamanda Suriye'nin toprak bütünlüğünün yeniden konuşulabileceği ve gerçek manada Suriye ile bizim aramızdaki sınırın güvenli hale geldiği bir ortamı ifade etmemiz gerekiyor." değerlendirmesinde bulundu.

"CHP açısından izaha muhtaç bir çelişkidir"

İYİ Parti Grup Başkanvekili Müsavat Dervişoğlu, Türk milletinin varlığının ve birliğinin muhafaza edilmesi, vatandaşların huzur ve güven içinde yaşaması için Türkiye'nin, güney hattının tamamındaki tüm terör unsurlarını yok etmek mecburiyetinde olduğunu ifade ederek, "Türk Silahlı Kuvvetlerinin (TSK) gerek Irak'ın gerekse Suriye'nin kuzeyinde gerçekleştirdiği askeri operasyonlar meşrudur, mecburidir, vazgeçilmezdir." diye konuştu.

İktidarın dış politikasındaki yanlışlıklar nedeniyle ortaya çıkan kötü sonuçları Mehmetçiğin gücüyle sahada telafi etmek mecburiyetinde kaldığını dile getiren Dervişoğlu, sözlerini şöyle sürdürdü:

İYİ Parti ve Genel Başkanımız Sayın Meral Akşener, 'Suriye’nin kuzeyindeki terör tehdidine karşı tek bir parti vardır o da Albayrak partisidir' diyerek bölgedeki askeri operasyonlara destek vermiştir. Şanlı Türk ordusunun, büyük bir mücadele ve fedakarlıkla şehitler vererek PKK'dan temizlediği bu bölgelerden geri çekilmesi asla mümkün değildir. Suriye’nin kuzeyinde ağır silahlarla donatılmış 100 bin kişilik bir terör ordusu mevcutken, Suriye'de bir terör tehdidi yokmuş gibi hareket etmek, Mehmetçiğimizin canı ve kanıyla teröristlerden temizlediği bölgelerden geri çekilelim demek büyük bir gaflet ve dalalettir. Suriye'nin kuzeyinde merkezi otorite yeniden ve tamamen tesis edilinceye kadar TSK bölgede varlığını sürdürecek ve milli güvenliğimizi tehdit eden unsurlar temizlenecektir. İşte bu gerekçeyle biz İYİ Parti olarak Irak-Suriye tezkeresine dün olduğu gibi bugün de 'evet' oyu vereceğiz.

Dervişoğlu, tezkereye ilişkin CHP yöneticilerinin açıklamalarını da eleştirerek, "2015 yılından itibaren TBMM'ye gelen tüm Irak-Suriye tezkerelerinde 'yabancı silahlı kuvvetler' ibaresi bulunmasına rağmen, benzer tezkerelere 2015, 2017 ve 2019'da 'evet' oyu vermek, 2021'de 'hayır' demek ve şimdi de 'hayır' denileceğini söylemek CHP açısından izaha muhtaç bir çelişkidir. Ben CHP'nin 2015-2021 arasındaki tüm Irak-Suriye tezkerelerine, içinde 'yabancı kuvvetler' ifadesi olduğu halde okumadan 'evet' oyu vermesini ihtimal dahilinde görmüyorum." ifadelerini kullandı.

"Tezkereye açık ve net desteklerimizi ifade ederiz"

MHP Genel Başkan Yardımcısı ve Erzurum Milletvekili Kamil Aydın, Türkiye Cumhuriyeti'nin uluslararası hukuk ve anlaşmalardan elde ettiği hak ve hukukla hareket ederek terörün nereden, kimden ve hangi nedenle gelirse gelsin; yerinde müdahale etme meşru savunma hakkını kullanmaya devam edeceğinin altını çizdi.

Yıllarca terör bataklığı haline gelmiş Irak ve Suriye'nin kuzeyinde kuluçkada bulunan her türlü terörle mücadele konusundaki azim ve kararlılığın sürdüğünü anlatan Aydın, şöyle devam etti:

Türk milletinin ve vatanının ilelebet payidar kalmasına matuf bu kutlu yürüyüşü zaman zaman sekteye uğratıp engelleme girişiminde bulunacak dahili ve harici bedhahlar da mutlaka olacaktır. Onların bu girişimleri zaman zaman gaflet ve dalalet sınırlarını aşıp ihanete kadar varabilecektir. Bu ihanetin daha kabul edilemez yansıması ise Gazi Meclisimizin kutlu çatısı altında, bu aziz milletin seçerek sağladığı her türlü maddi ve manevi imkanları tepe tepe kullanmakta hiçbir beis görmeyip, söz konusu bu millete ve değerlerine aidiyet olunca her türlü kin, nefret ve öfke nöbeti eşliğinde, milletimizin elleri kınalı evlatlarının peygamber ocağı diyerek kutlu yuva kabul ettiği ve bütün dünyanın barışın teminatı görüp gıpta ile seyrettiği TSK'yı fütursuzca soykırımcı veya işgalci iftiralarıyla yaftalamalarıdır. Bin yıllık kutlu mazisi boyunca yaşadığı her türlü mücadele, kriz ve savaşta olduğu gibi bugün de çeşitli ulusal ve uluslararası misyonlarda üstlendiği görev ve sorumlulukların ifasında yüksek ahlaki hassasiyeti gereği her zaman hakkın, hukukun, barışın teminatı olmayı başaran kahraman Mehmetçik, Afrika’dan Asya’ya ve Orta Doğu'ya geniş bir yelpazede özlenen, istenen ve beklenen olmuştur. Bunun en canlı göstergesi Afganistan, Somali ve Kosova'daki varlıklarıdır. Allah hepsini korusun ve kanatları altına alsın. MHP olarak bölgede ve ülkemizdeki güven, huzur ve barışın teminatı özelliği taşıyan söz konusu tezkereye açık ve net desteklerimizi ifade ederiz.

"Tezkereye onay vermek Türkiye'ye ihanettir"

CHP İstanbul Milletvekili Namık Tan, bugün görüşülen tezkerenin TBMM'ye ilk olarak 2007 yılında geldiğini ve o dönemde TSK'nın Irak'ta sınır ötesi operasyonlar yapabilmesi için "evet" oyu verdiklerini belirterek, "Nitekim, 2012 yılına kadar partimizin tezkereye desteği devam etti. Ta ki bu tezkere metnine tartışmalı biçimde 'Suriye' ifadesi eklenene kadar." dedi.

Tezkere metninde Türkiye Cumhuriyeti'nde yabancı askerlerin görevlendirileceğine dair bir ifade olduğunu ve tüm kamuoyunun bu askerlerin kim olduğunu sorguladığını aktaran Tan, "Hangi ülke Türkiye'ye terörle mücadelede destek verecek? Türkiye dünyanın en güçlü silahlı kuvvetlerinden birine sahipken kimden hangi gerekçeyle terörle mücadelede yardım isteniyor? Böyle bir durumun Türkiye’nin uluslararası itibarına ne kadar zarar verebileceğini hesaba kattınız mı? Türkiye'yi terörle mücadele gibi ülke güvenliğinin en hayati konusunda kendi kendine yetmeyen bir ülke gibi göstermenizin gerekçesi nedir? Bunun yanında merak ettiğimiz bir başka soru da hangi ülkeden, hangi ayırt edici özelliklere sahip askerlerin geleceğidir?" sorularını yöneltti.

"TBMM'de, hangi ülkeden, hangi yetenek ve kabiliyetteki askerleri Türkiye'ye getirmek istediğinizi açık ve seçik belirtmediğiniz bir tezkereye onay vermek Türkiye'ye ihanettir." ifadesini kullanan Tan, "Bu şartlar altında Türkiye’de yabancı asker postalı istemediğimizi vurguluyor, terörle mücadeleye hiçbir katkısı olmayacak, sadece sizin ideolojik ve popülist politikalarınıza, külhanbeyliğini çağrıştıran söylem ve tutumunuza meşruiyet sağlayacak bu tezkere metnine onay vermeyi reddediyoruz." diye konuştu.

Yeşil Sol Parti Grup Başkanvekili Hakkı Saruhan Oluç, halkların yüzlerce yıl bir arada ve barışçıl yaşama deneyimine sahip olduğu bir coğrafyada huzuru tesis etmenin en doğru yolunun demokratik ve barışçı çözümü esas almak olduğunu söyleyerek, "Orta Doğu'da şiddetin, ölümün değil, halkların ve bir arada barışçı demokratik yaşamın tarafındayız. Demokratik ve barışçı yaşamı bu topraklara hakim kılmanın her zamankinden daha güçlü bir şekilde kendisini dayattığını düşünüyoruz. O nedenle Irak-Suriye tezkeresine 'hayır' oyu vereceğimizi belirtmek istiyorum." ifadelerini kullandı.

"Yabancı unsurların Türkiye'ye gelmesi kesinlikle söz konusu değil"

Milli Savunma Komisyonu Başkanı ve AK Parti Kayseri Milletvekili Hulusi Akar, terörle mücadelede komşu ülkelerin egemenlik haklarına ve toprak bütünlüğüne saygılı olduklarını, tek amacın Türkiye'nin güvenliği olduğunu vurguladı.

ABD ve bazı ülkelerin Suriye'nin kuzeydoğusundaki varlığı ve harekatının, terörle mücadeleye zarar verdiğine dikkati çeken Akar, her türlü engellemeye rağmen terör koridorunun parçalanması sayesinde şu anda daha karışık, yoğun ve farklı oluşumlarla mücadele etmek zorunda kalmadıklarını belirtti.

Müttefiklerden, Türkiye'nin hassasiyetlerine saygı duymalarını, varılan mutabakatlara uymalarını, bölgede terör örgütleriyle değil müttefik olan Türkiye'yle işbirliği yapmalarını beklediklerinin altını çizen Akar, "Türkiye'nin terörle mücadelesi aynı zamanda Avrupa ve NATO'yu da göçe ve teröre karşı korumaktadır." dedi.

"Bu tezkere Türkiye'nin milli çıkarlarını koruma ve uluslararası terörle mücadeleye de katkı sağlama amacı taşımaktadır. Bu bir savaş tezkeresi değil, barış tezkeresi." diyen Akar, sözlerini şöyle sürdürdü:

Türkiye her zaman barışçıl bir politika izlemeyi ve diyalog yoluyla sorunları çözmeyi amaçlamaktadır. Ancak ulusal güvenliğimizi tehdit eden durumlarda gerekli tedbirleri almamız ve gerektiğinde askeri müdahalelerde bulunmamız da bir zorunluluktur. Sayın milletvekillerinin oylarıyla bu tezkere bu tür durumlar için bir yetki niteliğinde olacaktır. 'Biz savaşa hayır diyoruz' diyorsunuz, bizim savaşla alakamız yok, yaptığımız şey, terörle mücadele, bunun altını çizmek istiyorum. Bu bir barış tezkeresi.

Yabancı ülke askerlerinin Türkiye'deki üslerde bulunması meselesinde de çok fazla bilgi kargaşası ve yanlışlığın olduğuna işaret eden Akar, şunları kaydetti:

2014’te Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararıyla DEAŞ’la Mücadele Uluslararası Koalisyonu kurulmuştur ve buna bağlı birleşik, müşterek görev kuvveti teşkil edilmiştir. Kurulan bu koalisyona dünyada 80 ülke katılmıştır, bunlardan biri de biziz. Bu ülkeler DEAŞ'la mücadeleye bir şekilde personel, silah, araç gereç, üs, liman, hava sahası katkısı sağlıyorlar. Tamamen bizim izin ve kontrolümüzde İncirlik ve Diyarbakır hava üsleri ile insani yardım, lojistik destek bakımından İskenderun Limanı kullanılmıştır. Bunlar da sadece 2019'a kadar kullanılmıştır. 2019'dan beri kullanılmıyor, gelen giden yok. Kime karşı mücadele ediyorsunuz? Kime karşı göğsünüzü siper ediyorsunuz? Herhangi bir şekilde yabancı unsurların Türkiye'ye gelmesi kesinlikle söz konusu değil, böyle bir şey yok. DEAŞ'la mücadele konusunda 80 üye ülkeden kimi hava sahasını kullandı kimi benzin ikmali yaptı kimi insani yardım getirdi ve bu da 2019'a kadar oldu. 2019’dan sonra yok böyle bir şey; bunun açık ve net bilinmesi lazım.

CHP ile İYİ Parti arasında tezkere tartışması

Konuşmaların ardından yerinden söz alan CHP Grup Başkanvekili Burcu Köksal, İYİ Parti Grup Başkanvekili Müsavat Dervişoğlu'nun CHP ile ilgili sözlerine yanıt verdi.

CHP olarak tavırlarının muhalefete muhalefet etmek olmadığını, daima iktidarın yanlışlarını eleştirip, iktidara muhalefet ettiklerini dile getiren Köksal, "Türkiye topraklarında yabancı asker postalı istemiyoruz. Yabancı asker postallarına bu ülkenin topraklarını çiğnetmeyeceğiz. Bu yabancı askerler kim? ABD, Rusya olmayacağı açık. Zaten 3 milyondan fazla Suriyeli göçmene ev sahipliği yapan bir ülkeyiz. Şimdi de yabancı asker diyorsunuz. Yabancı askerden kastınız Özgür Suriye Ordusu mu? Nasıl bir tehdit algısı var ki TSK, polis ve jandarma kuvvetlerinin yetersiz olabileceğini ve gerekirse dışarıdan yardım alabileceğini ima ediyorsunuz." diye konuştu.

Köksal'ın açıklamalarına cevap veren İYİ Parti Grup Başkanvekili Dervişoğlu da muhalefete muhalefet etmediklerini, sadece bir durum tespiti yaptıklarını ifade etti.

Dervişoğlu, "Muhalefet yanlış bir iş yaparsa muhalefete de muhalefet ederim. Benim muhalefet etmediğim bu milletin asli değerleridir, bu ülkenin bölünmez bütünlüğüdür, bu ülke üzerinde yaşayan insanların bağımsızlığı ve hürriyetidir. O sebeple dün 'evet' dediğiniz tezkereye bugün 'hayır' demeniz halinde ortaya çıkan çelişkiyi değerlendirmek gibi bir hakkım var. Buna gönül koymaya, kızmaya, 'muhalefete muhalefet' gibi bir değerlendirmede bulunmaya hiç gerek yok. Muhalefete muhalefet etmem ama bu devlete, millete, cumhuriyete muhalefet edene muhalefet etmek benim asli görevlerimin arasındadır." değerlendirmesinde bulundu.

Konuşmaların ardından, Irak ve Suriye'ye asker gönderme tezkeresinin süresinin 2 yıl daha uzatılmasına ilişkin Cumhurbaşkanlığı tezkeresi için oylamaya geçildi. Genel Kurul'da 521 milletvekilinin katıldığı oylamada 357 "evet", "164" hayır oyu kullanıldı.

Öte yandan MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli de tezkerenin görüşmelerini Genel Kurul'da takip etti.

Görüşmeler sırasında Yeşil Sol Parti milletvekillerinin sıralarında "savaşa hayır" yazılı dövizlerin yer aldığı görüldü.



Somali'de Türk kuvvetlerinin konuşlandırılmasının askeri ve siyasi sonuçları

Somali'ye konuşlandırılması beklenen Türk askerlerinin toplam sayısının 2 bin 500'ü aşabileceği belirtiliyor (AFP)
Somali'ye konuşlandırılması beklenen Türk askerlerinin toplam sayısının 2 bin 500'ü aşabileceği belirtiliyor (AFP)
TT

Somali'de Türk kuvvetlerinin konuşlandırılmasının askeri ve siyasi sonuçları

Somali'ye konuşlandırılması beklenen Türk askerlerinin toplam sayısının 2 bin 500'ü aşabileceği belirtiliyor (AFP)
Somali'ye konuşlandırılması beklenen Türk askerlerinin toplam sayısının 2 bin 500'ü aşabileceği belirtiliyor (AFP)

Mahmud Ebu Bekir

Somali medyası, yaklaşık 500 asker taşıyan iki Türk askeri uçağının, Ankara ile Mogadişu arasında artan askeri iş birliğini yansıtacak şekilde, Somali'nin başkenti Mogadişu'daki Aden Adde Uluslararası Havalimanı'na ulaştığını bildirdi.

Somali'ye konuşlandırılması beklenen Türk askerlerinin toplam sayısının 2 bin 500'ü aşabileceği belirtiliyor. Resmi bir açıklama yapılmamış olsa da Türk medya kaynakları bu yıl toplam asker sayının 5 bini bulabileceğine işaret ediyor.

Bu kuvvetler, Somali hükümetinin eş-Şebab hareketine karşı operasyonlarını yoğunlaştırdığı bir dönemde Mogadişu’ya ulaştı. Hükümet, Türk savaş uçaklarının hava desteğiyle harekete ait hedeflere yönelik saldırılar gerçekleştiriyor.

Temmuz 2024'te Türkiye Büyük Millet Meclisi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın imzaladığı Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Somali'de iki yıl süreyle konuşlanmasına izin veren tezkereyi onaylamıştı. Bu adım, bölgesel ve uluslararası ortaklarla iş birliği yaparak, Somali Federal Hükümeti'nin terörle mücadele çabalarına destek sağlamayı amaçlıyor.

Mogadişu ile Ankara arasında son dönemde imzalanan anlaşmaların özellikle bir yandan Somali-Etiyopya anlaşmazlığının, diğer yandan da Kızıldeniz Havzası'ndaki bölgesel gerginliğin yaşandığı bir döneme denk geldiği göz önüne alındığında gözlemciler, Türk kuvvetlerinin misyonunun yalnızca terörle mücadeleyle sınırlı olmadığını, bunun siyasi, askeri ve ekonomik sonuçları da olduğunu düşünüyor.

Addis Ababa'nın Somaliland bölgesi ile denize erişim ve iki askeri üs kurmak amacıyla imzaladığı mutabakat zaptının ardından Mogadişu, Etiyopya'nın Somali kıyılarına yönelik müdahalelerinin önüne geçmek için bölgesel ittifaklar kurmaya çalışıyor. Mutabakat zaptı Etiyopya’nın bunlar karşılığında Somaliland'ın bağımsızlığını tanıyıp, uluslararası alanda tanınmayan bu Somali bölgesinin uluslararası toplum tarafından mümkün olan en üst düzeyde tanınması için uluslararası forumlarda çaba göstermesini öngörüyor.

Güvenlik endişeleri

Afrika Boynuzu uzmanı Abdurrahman Seyyid ise Türk kuvvetlerinin Mogadişu'ya gelişinin, son dönemde Somali devletine karşı bir dizi askeri eylem düzenleyen Somalili terör örgütü Şebab'ın ilerleyişini durdurmak amacıyla Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud'un acil talebi üzerine gerçekleştiğini düşünüyor.

Seyyid, bu hareketin yönetimin dizginlerini ele geçirmesinin Somali'nin ulusal ve bölgesel istikrarının daha da kötüleşmesine yol açabileceğine inanıyor. Bunun yanı sıra ülkedeki Türk çıkarlarını, özellikle madencilik ve Somali kıyılarında petrol arama faaliyetlerini tehdit ettiğini belirtiyor. Ona göre Ankara, altyapı yatırımlarına katkıda bulunarak ve ekonomiyi canlandırarak Somali hükümetinin güvenlik, askeri ve ekonomik alanlardaki çabalarını desteklemekten de çekinmedi. Ayrıca Somalili öğrencilere Türk üniversitelerine kayıt imkânı sağlanarak iki ülke arasında bilimsel alanda da iş birliği bulunuyor. Buna bir de 2 bin 500 askere varan askeri iş birliği anlaşması ekleniyor. Seyyid, Türkiye'nin hayati jeopolitik ve ekonomik çıkarları olan bölgesel bir güç olduğunu, Akdeniz, Kızıldeniz, Ortadoğu ve Orta Asya gibi dünyanın birçok bölgesinde fırsatları değerlendirip nüfuzunu artırmayı hedeflediğini belirtiyor.

Afrika Boynuzu uzmanı, Somali'nin Hint Okyanusu'na en uzun kıyı şeridine ve Kızıldeniz ile Aden Körfezi bölgesine kadar uzanan stratejik bir coğrafi alana sahip olduğunu belirtiyor. Bunun da bilhassa uluslararası seyrüsefer açısından stratejik bir geçiş noktası olan Kızıldeniz havzasında yaşanan gerginlikler göz önüne alındığında, uluslararası ve bölgesel planlarda stratejik önemini iki katına çıkardığını ifade ediyor.

Seyyid’e göre Somali birçok alanda Türkiye'nin desteğine ve iş birliğine ihtiyaç duyuyor. Mogadişu ayrıca Türkiye'yi, özellikle Etiyopya ve Kenya'nın yayılmacı emelleri karşısında Somali çıkarlarını savunmada güvenilir ve sadık bir müttefik olarak görüyor. Zira Türkiye'nin müttefiklerini savunma konusunda ciddi bir geçmişi var. Trablus'taki Libya hükümetinin Halife Hafter güçlerinin eline geçmesini engellemedeki rolü, Azerbaycan'ın 30 yıllık Ermeni işgali sonrasında Dağlık Karabağ'daki topraklarını geri almasına verdiği destek buna örnek verilebilir.

Güvenli ittifak

Seyyid, Ankara'nın Suriye, Azerbaycan ve Libya gibi çatışma bölgelerinde koordinasyon yeteneğini kanıtladığını, başka ülkelerle karşı karşıya geldiğinde bile, çoğu zaman bir iş birliği ve çatışmasızlık formülü bularak, Türkiye ile bölge ülkeleri arasında herhangi bir çatışma ihtimalini ortadan kaldırdığını düşünüyor. Dahası anlaşma iki bağımsız devlet arasında yapılmış olup, belirli bir devleti hedef almıyor ve güvenliğin sağlanması ile terörle mücadele alanlarında iki başkentin hayati çıkarlarına odaklanıyor.

Seyyid, son dönemde Kızıldeniz ülkelerinde bölgede artan yabancı askeri varlığına ilişkin bir hassasiyet oluştuğunu ve bu hassasiyetin, onları Kızıldeniz Ülkeleri Forumu adı altında bir oluşum kurmak zorunda bıraktığını belirtiyor. Ancak forum henüz kuruluş aşamasında ve bölgesel bir güvenlik sistemi oluşturacak çerçeve ve yapılar henüz tamamlanmadı. Ayrıca Türkiye, Etiyopya'da ekonomik varlığı, Sudan'da güvenlik ve askeri varlığı ve Somali ile yıllardır süren kapsamlı iş birliği ile bölgedeki nüfuzunu pekiştirme konusunda bu forumdan önce davrandı. Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı analize göre bundan dolayı Türkiye’yi Kızıldeniz ve Afrika Boynuzu denkleminin dışında tutmak zor. Afrika Boynuzu uzmanı Abdurrahman Seyyid, hayati çıkarları ile çatışmadığı sürece Türkiye’nin katılımının bu ülkeler için doğrudan bir endişe yaratmasının muhtemel olmadığını söylüyor.

Jeopolitik etkiler

Somalili siyasi analist İdi Muhammed ise Mogadişu'yu Ankara'ya bağlayan stratejik çıkarlar göz önüne alındığında, Türk askeri misyonunun görevinin terörizm ve organize suç ile mücadeleye odaklandığını düşünüyor. Somali'de inşaat ve altyapı gelişimine yönelik katkılarına ilave olarak, özellikle petrol arama ve madencilik alanlarında artan Türk yatırımlarına dikkat çekiyor.

Muhammed, Türk askeri varlığının misyonunun terörle mücadele ve Somali'deki Türk çıkarlarını koruma gibi güvenlik boyutuyla sınırlı olmasına rağmen, Somali kıyılarını bölgesel emellerden korumak da dahil olmak üzere birçok jeopolitik anlamı olduğunu da vurguluyor. Etiyopya'nın, ülkenin kuzeyindeki ayrılıkçı bölge ile imzaladığı mutabakatla Somali kıyılarını işgal etme ve kalıcı askeri üsler kurma çabaları da bu emellere dahil.

Muhammed, Türk askeri gücünün Somali'nin birliğini ve tüm toprakları üzerindeki egemenliğini korumaya katkı sağlayacağını vurguluyor. Buna ilaveten, Somali egemenliğindeki liman hizmetlerinden Etiyopya'nın yararlanmasını öngören Addis Ababa ile Mogadişu arasındaki Ankara Anlaşması'nın aslına sadık bir şekilde uygulanmasını sağlamaya yönelik katkısının da altını çiziyor.

Siyasi analist, Türk askeri varlığının, Kızıldeniz'de bulunan bölgesel ve uluslararası güçlerle, özellikle Cibuti'deki yabancı üslerle, uluslararası nakliye yolu olarak Kızıldeniz'in girişlerini güvence altına almak amacıyla, koordinasyon fırsatları yaratabileceğini ifade ediyor. Zira dünya deniz ticaretinin yüzde 12'si, Asya-Avrupa ticaretinin ise yaklaşık yüzde 40'ı buradan geçiyor.

Muhammed, Türk kuvvetlerinin Somali'ye konuşlandırılmasının, Afrika Boynuzu ve Kızıldeniz bölgesindeki aşırılıkçı grupların oluşturduğu tehdidi azaltacağına dikkati çekiyor. Nitekim el-Kaide örgütünün Doğu Afrika'daki bir kolu olan Somalili Şebab hareketi son dönemde varlığını güçlendirdi ve eylemlerini artırdı. Bu eylemlerinden biri de Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed’in orada bulunduğu bir sırada Mogadişu Havaalanı’nı hedef alan saldırısıydı. Bu da Somali hükümetinin Türk kuvvetleriyle koordineli olarak hareketin mevzilerine karşı şiddetli saldırılar düzenlemesini gerektirdi. Zira hareketin askeri kabiliyetlerini geliştirdiği ve birçok cephede ilerlediği yönünde haberler geliyor.

İdi Muhammed, Türk kuvvetlerinin Kızıldeniz Havzası'nda yaşanan gerginlikte olumsuz bir rolünün olduğu iddialarını reddediyor. Türkiye’nin, Suudi Arabistan, Ürdün, Eritre ve Sudan ile iyi ilişkilere sahip olduğunu, ayrıca Mısır ile de yakın zamanda ilişkilerini normalleştirdiğini belirtiyor. Dahası Etiyopya'nın Kızıldeniz'de askeri üs kurma planlarına karşı çıkan kararlı duruş ile kıyaslandığında, Somali ile Türkiye arasındaki Türk kuvvetlerinin konuşlandırılması anlaşmasının, Kızıldeniz'e kıyısı olan ülkelerde herhangi bir sonuca ve tepkiye neden olmadığını söylüyor.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Independent Arabia’dan çevrilmiştir.