İsrail'in en büyük süpermarket zincirleri, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Hamas'ı terör örgütü olarak görmediğini açıklaması nedeniyle Türkiye'den yapılan ithalatı durdurdu.
İsrail merkezli Haaretz gazetesinin haberinde, Türkiye'den gelen mallara boykot kararının ülkenin en büyük market zincirleri Shufersal, Rami Levy ve Yochananof tarafından uygulandığı öne sürüldü.
Daha küçük boyuttaki ithalatçıların da, Türkiye'de Yahudi inanışına uygun gıdaları denetleyen kişilerin 7 Ekim'deki saldırıların ardından ülkeyi terk etmesi nedeniyle ithalatı durdurdukları ifade edildi.
Süpermarket zincirlerinin Türk mallarına yönelik boykotunda kamuoyu baskısının önemli bir rol oynadığı düşünülüyor.
Örneğin, zincir marketlerden Rami Levy, İsrail domatesleri yerine Türkiye'den gelen domatesleri satmakla suçlanıyordu. Şirket bu iddiaları reddetti.
Konuyla ilgili zincir marketlere bir mektup gönderen İsrail Çiftçiler Federasyonu, marketlerdeki yerli ürünlere etiket konulmasını ve savaştan etkilenen çiftçilerle dayanışmaya gidilmesini istedi.
Domates tartışmalarının ardından birçok market zinciri, Türkiye'den domates ithalatını durdurduklarını duyururken, Tarım Bakanlığı'ndan konuyla ilgili yapılan açıklamada bu hafta Türkiye'den meyve ve sebze taşıyan 6 geminin ülkeye geleceği belirtildi.
Türkiye'den alınan domateslere tam boykot uygulanmasının ülkede bir arz sıkıntısı yaratması bekleniyor. Zira yerli üretim domatesler talebin sadece yarısını karşılıyor.
Yunanistan ve Hollanda'nın İsrailli domates alıcıları için en olası alternatifler olduğu belirtilse de, bu durumun domates fiyatlarında artışa neden olacağı düşünülüyor.
DAHA FAZLA OKU
İki ülke arasındaki ticaret artış sürecindeydi
Son yıllarda Türkiye, İsrail'in en çok ithalat yaptığı ülkelerden biri haline gelerek, Çin, ABD, İsviçre ve Almanya'dan sonra beşinci sıraya yerleşmişti.
2019'dan bu yana her yıl çift haneli büyüme yakalayan Türkiye'den ithalat rakamları, 2022'de 7 milyar dolara kadar ulaşmıştı.
İki ülke arasındaki ticaret son dönemde yapılan karşılıklı anlaşma ve toplantılarla yoğunlaşmıştı. Geçen aralıkta, İsrail Ticaret Odaları Federasyonu ve Türkiye İhracatçılar Meclisi'nin girişimiyle İstanbul'da İsrailli ihracatçılarla Türk iş insanlarını bir araya getiren toplantı da bunlardan biriydi.
İsrail Ticaret Odaları Federasyonu Başkanı Uriel Lynn, "Delegasyonda İsrail'den 90 ihracatçı bulunuyordu ve en harika şekilde karşılandılar. İşbirliği arzusu vardı. Biz de atılacak en iyi adımın bu olduğunu düşündük" ifadelerini kullandı.
Mevcut durumun tamamen şok yarattığını belirten Lynn, "Hepimiz gerçekçi insanlarız. Birçok ithalatçının Türkiye'den mal alma konusunda temkinli olacağı çok açık. Ve onların da bize satış yapmak isteyip istemeyeceği belli değil. Erdoğan'ın saldırılarının işleri nasıl etkileyeceğini bilmiyoruz. Bu nedenle ticaretin ne kadarlık bir bölümünün duracağını ölçmek zor. Bu bizim için acı bir hayalkırıklığı" diye konuştu.
İsmini vermek istemeyen bir başka yetkiliyse, iki ülke arasındaki ticaretin yaşananlardan fazla etkilenmeyeceğini savundu.
Haaretz'e konuşan yetkili şunları söyledi:
İsrail'le Türkiye arasındaki uzun vadeli ticaret verilerine bakarsanız, toplam hacmin sürekli arttığını görürsünüz. Bunun için geçerli nedenler var. Onlar, bizim yakınımızdaki iyi ve ucuz bir ekonomi. Rakamlar birçok zorluk ve son 10 yılda Gazze'ye düzenlenen operasyonlara rağmen arttı. Birçok periyotta, iki ülke ilişkilerinde anlaşmazlıklar vardı. Bu deneyime dayanarak, bugün gördüğümüz ticaret miktarının, az çok aynı seviyelerde kalacağını tahmin ediyoruz.
Türkiye'nin İsrail'e yaptığı ihracatın içinde demir, buğday, otomobil, elektrikli ev eşyaları, işlenmiş gıda ve plastik gereçler gibi kalemler bulunuyor.
Independent Türkçe
İsrail'in Suriye'ye düzenlediği son baskınlardan biri (Reuters)
İsrail'in 2023 yılında Suriye'ye düzenlediği saldırılardan (Arşiv- Reuters)