​ABD: Rusya, Çin ve İran 2020 başkanlık seçimlerine müdahale etmeye çalışacak

ABD'li bir seçmen 2016 seçimlerinde oy kullanıyor (Reuters-Arşiv)
ABD'li bir seçmen 2016 seçimlerinde oy kullanıyor (Reuters-Arşiv)
TT

​ABD: Rusya, Çin ve İran 2020 başkanlık seçimlerine müdahale etmeye çalışacak

ABD'li bir seçmen 2016 seçimlerinde oy kullanıyor (Reuters-Arşiv)
ABD'li bir seçmen 2016 seçimlerinde oy kullanıyor (Reuters-Arşiv)

ABD Federal Soruşturma Bürosu (FBI) ve Ulusal Güvenlik Ajansı’nın (NSA) aralarında yer aldığı 7 devlet kurumu, Rusya, Çin ve İran’ın yaklaşmakta olan 2020 başkanlık seçimlerine müdahale etmeye çalışacağını açıkladı.
FBI ve NSA’nın yanı sıra Adalet Bakanlığı, Savunma Bakanlığı (Pentagon), İç Güvenlik Bakanlığı, Ulusal İstihbarat Direktörü (DNI) ve Siber Güvenlik ve Altyapı Güvenlik Ajansı (CISA) tarafından yapılan ortak açıklamada, “Seçim güvenliğini sağlamak için ABD ve 50 eyalet arasında eşi görülmemiş bir düzeyde koordinasyon olacak” denildi.
Söz konusu 7 ABD devlet kurumunun ortak açıklamasında ayrıca şu ifadeler yer aldı:
“Rusya, Çin, İran ve diğer kötü niyetli yabancı aktörler, oylama sürecine müdahale etmeye ya da seçmenlerin algılarını etkilemeye çalışacak. Onlar, demokratik kurumlarımızı baltalamak, kamu duyarlılığını ve hükümet politikalarını etkilemek istiyor.”
Ortak açıklamada ayrıca, sosyal medya ve dezenformasyon kampanyalarının yanı sıra yerel ve devlete ait altyapıya siber saldırılar gerçekleştirerek seçime müdahale etmenin muhtemel olduğuna da işaret edildi.
Rusya, Başkan Donald Trump’ın zaferiyle sonuçlanan 2016 seçimlerine müdahale suçlamalarıyla karşı karşıya kalmıştı.
Özel yetkili Savcı Robert Mueller tarafından yürütülen soruşturmada, Rusya'nın 2016 seçimlerinde Trump lehine çalıştığı ancak ABD Başkanı’nın seçim ekibi ile Moskova arasında herhangi bir çalışmaya ilişkin kanıt bulunmadığı sonucuna varılmıştı.
Trump ise, Muller'ın soruşturmasını kendisine yönelik ‘siyasi baskı kampanyası’ ve ‘komplo’ olarak nitelendirmişti.



İran Cumhurbaşkanı'nın yokluğunda süreç nasıl işleyecek?

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
TT

İran Cumhurbaşkanı'nın yokluğunda süreç nasıl işleyecek?

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)

İran anayasası, İran cumhurbaşkanının herhangi bir nedenle iki ay süreyle yetkilerini kullanamaması durumunda, İran cumhurbaşkanlığının görevlerini geçici bir komitenin üstlenmesini öngörüyor.

131. maddeye göre başkanın ölümü, yokluğu, iki ayı aşan hastalık veya görev süresinin dolması ve yeni cumhurbaşkanının seçilmemesi halinde, cumhurbaşkanının görevlerini bir komisyon üstlenecek.

İran Cumhurbaşkanı Yardımcısı, Rehber'in onayıyla, Meclis Başkanı ve Yargı Başkanının da yer aldığı bir komiteye başkanlık ediyor. Cumhurbaşkanı Yardımcısı, 50 gün içinde başkanlık seçimlerini düzenlemekle yükümlü olacak.

131. maddeye göre Rehber, cumhurbaşkanı yardımcısının yetkilerini gerektiği gibi kullanamaması halinde cumhurbaşkanının tüm yetkilerini doğrudan şahsen üstlenebilir veya yeni bir yetkili atayabilir.

İran Anayasası'nın 113. Maddesine göre İran Cumhurbaşkanı'nın, Rehber'den sonra ülkede en yüksek yetkili olduğunu ve Rehber ile ilgili konular hariç, Anayasa'nın uygulanmasından ve yürütme organını (hükümeti) yönetmekten sorumludur.

Bu, İran'ın başbakanlık görevini devralmak üzere geçici bir komite kurma durumu ile üçüncü kez karşı karşıya kalmasıdır.

İlki, İran devriminin ilkelerine ihanet ettiği gerekçesiyle Rehber Humeyni tarafından görevden alınan eski Cumhurbaşkanı Ebu'l Hasan Beni Sadr’ın görevden alınmasının ardından gerçekleşti. Beni Sadr 1979 devriminden sonra İran'ın ilk seçilmiş cumhurbaşkanıydı. Paris'te sürgünde iken Ekim 2021'de öldüğünde 88 yaşındaydı. Komitenin çalışmaları 22 Haziran 1980'den aynı yılın 2 Ağustos'una kadar yaklaşık iki ay sürdü.

İkincisi, 30 Ağustos 1981 tarihinde İran Başbakanı Muhammed Ali Recai'nin suikasta uğramasının ardından kurulmuştur. Komisyon, Başbakanlık binasının bombalanmasından birkaç saat sonra çalışmalarına başladı ve 9 Ekim 1981 tarihine kadar devam etmiştir.