İlk Suudi kadın jeolog Şarku'l Avsat'a konuştuhttps://turkish.aawsat.com/home/article/2060361/ilk-suudi-kad%C4%B1n-jeolog-%C5%9Farkul-avsata-konu%C5%9Ftu
Suudi Arabistan Hükümetinde çalışan ilk jeolog Feyruz Basemir 2017 yılında ABD’de bulunan Southern Methodist Üniversitesi’nden mezun oldu (Şarku’l Avsat)
Riyad/Cubeyr el-Ensari
TT
TT
İlk Suudi kadın jeolog Şarku'l Avsat'a konuştu
Suudi Arabistan Hükümetinde çalışan ilk jeolog Feyruz Basemir 2017 yılında ABD’de bulunan Southern Methodist Üniversitesi’nden mezun oldu (Şarku’l Avsat)
Suudi Arabistan Hükümeti için çalışmaya başlayan ilk kadın jeolog Feyruz Basemir, Şarku’l Avsat’a verdiği röportaja “Nitelikli bir katkı sağlamaya ve Suudi Arabistan kadın imajını en iyi şekilde temsil etmeye çalışıyorum” sözleriyle başladı. Basemir ayrıca geçen hafta Sanayi ve Maden Kaynakları Bakanlığı'na ataması yapıldığı için mutlu olduğunu dile getirdi.
Suudi Arabistan Sanayi ve Maden Kaynakları Bakanı Bender el-Hurayif’in resmi Twitter hesabı üzerinden yaptığı açıklamaya göre bu adım, bakanlığın “Kamu Hizmeti Bakanlığının desteği ve işbirliği ile kadınların bu gibi alanlara katılım oranını artırma, enerjilerine ve yeteneklerine yatırım yapma ve onlara sunulan iş seçenekleri yelpazesini genişletme” çabaları çerçevesinde geldi.
Feyruz Basemir, ABD’nin Texas eyaletinin üçüncü büyük şehri olan Dallas'taki Southern Methodist Üniversitesi'nden Yerbilimleri ‘Genel Jeoloji’ bölümünden 2017 yılında mezun oldu. Basemir, yaptığı ilk basın açıklamasında devlet sektöründe çalışan ilk kadın jeolog olarak bakanlığa girdiği için çok mutlu olduğunu dile getirdi. Aynı zamanda bakanlığın Maden Kaynakları Ajansı’na nitelikli bir katkı sağlamaya ve Suudi Arabistan kadın imajını en iyi şekilde temsil etmeye çalıştığını vurguladı.
Basemir, üniversitenin Jeoloji Kulübü'ne üye olduğunu ve Teksas, New Mexico, Oklahoma, California ve Nevada adlı beş ABD eyaletine çeşitli saha ziyaretleri gerçekleştirdiğini söyledi. Aynı zamanda yaptığı ziyaretler sırasında ‘Geology of Monahans Sandhills’, ‘Geothermal Energy Scouting and Applications’ ve ‘Air Samples Analysis’ adlı üç projede yer aldığını belirtti.
Basemir verdiği röportajda, “Maden Kaynakları Ajansı birçok girişimde bulunarak Suudi Arabistan’ın ‘2030 Vizyonu’ uygulamasının hayata geçirilmesine katkı sağlıyor ve ben ise şuan bu girişimlerden biri olan ‘yatırımcı güvenini güçlendirme’ üzerine çalışıyorum.” ifadelerini kullandı. Diğer taraftan, Sanayi ve Maden Kaynakları Bakanlığı Şarku’l Avsat’a şu açıklamalarda bulundu;
“Bakanlığın Maden Kaynakları Ajansı’nda, muhasebe ve Bilgi Teknolojileri (IT) gibi çeşitli alanlarda çalışan 13 kadın personelimiz bulunuyor. Kamu hizmetlerinde çalışan 200 jeoloğun yanı sıra bugün Feyruz Basemir'in devlet sektöründe çalışan ilk kadın jeolog olarak aramıza katılmasını memnuniyetle karşılıyoruz.” Bakanlık sözlerine şöyle devam etti;
"Bu alanda çalışan kadın uzmanlarımızın sayısı az ve bu uzmanlarımız yurt dışında okuduktan sonra Suudi Arabistan’a geliyor. Aramco şirketinde enerji ve petrol alanlarıyla ilişkili jeoloji uzmanlık alanlarında çalışan kadın çalışanlar var. Şirket onları eğitmeye ve geliştirmeye çalışıyor.”
Aynı şekilde, Kral Abdülaziz Üniversitesi Çevre Jeolojisi bölümünde çalışan Profesör Bader Hakami yaptığı açıklamada, “Önümüzdeki yıllarda Suudi Arabistan’ın, maden kaynaklarımızı keşfetme ve çıkarma alanında çalışmak üzere on binlerce kadın ve erkeği görevlendirmesi gerekecek.” dedi. Hakami, Feyruz Basemir’in atanması ile ilgili olarak verilen karar hakkında ise “Bunun başarılması için önemli bir adım ve bu şekilde daha birçok adım atılmalı.” dedi. Diğer yandan Hakami, ülkede her yıl jeoloji bölümünden mezun olan kişilerin sayısının, şu anlık sadece birkaç yüz olduğuna dikkat çekti.
Profesör resmi Twitter hesabından yaptığı açıklamalarına şöyle devam etti: “Feyruz Basemir’in atanması Suudi Arabistan jeologları için nitelikli bir katkı. Ülkemiz için önemi büyük olan bu alan ile ilgilenen Suudi Arabistan kadınlarının Jeoloji bölümünde eğitim almaları için bu şekilde onlara alan açmayı umuyoruz.”
Sanayi ve Maden Kaynakları Bakanı, 30 Ağustos'taki kraliyet kararnamesi ile bu ay bakanlığın kurulmasının ve özel sektörde tecrübeli olanların görevlendirilmesinin, bu sektöre gösterilen özen konusunda hükümetin ciddiyetini yansıttığını ve hedeflenen sonuçlara ulaşmak üzere bu sektöre odaklanılması için gerekli tüm önlemleri almaya çalıştıklarını söyledi.
Bakan, '2020 Bütçe Toplantısı'nda bakanlığın mevcut durumu iyileştirmeyi, 40-45 yıl içerisinde Suudi Arabistan'ın sanayi ve madencilik sektöründeki kazanımlarını korumayı ve gerek yerel gerek küresel olsun, kalkınmayı sürdürmek ve hedeflere ulaşmak üzere bu özel sektöre yatırım yapmak için teşvikler bulmayı hedeflediğini söyledi.
Darfur Bölgesi Valisi Minawi Al-Majalla’ya konuştu (1): 15 Nisan’da tanık olduklarım bunlar… Hamideti, HDK üyelerini savaştan bir ay önce Hartum'a taşıdıhttps://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/4910381-darfur-b%C3%B6lgesi-valisi-minawi-al-majalla%E2%80%99ya-konu%C5%9Ftu-1-15-nisan%E2%80%99da-tan%C4%B1k
Darfur Bölgesi Valisi Minawi Al-Majalla’ya konuştu (1): 15 Nisan’da tanık olduklarım bunlar… Hamideti, HDK üyelerini savaştan bir ay önce Hartum'a taşıdı
Sudan Kurtuluş Hareketi lideri Mini Arko Minawi’nin 2019 yılında çekilmiş bir fotoğrafı (AFP)
Sudan sahnesinin önemli isimlerinden biri olan Mini Arko Minawi, yalnızca Darfur Bölgesi’nin mevcut valisi değil, aynı zamanda bölgede faaliyet gösteren Sudan Kurtuluş Hareketi’nin de lideri. Minawi, Sudan'da 2019 yılının nisan ayında eski Sudan Cumhurbaşkanı Ömer el-Beşir rejiminin düşmesini sağlayan ‘Aralık Devrimi’nin başarıya ulaşmasının ardından, 2020 yılı sonlarında Cuba Barış Anlaşması'nın imzalanması sonrası hükümete katıldı. Minawi’nin Sudan Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan ile ilişkileri, HDK Komutanı Orgeneral Muhammed Hamdan Dagalu (Hamideti) ile yaşadığı anlaşmazlıklar ve son yıllarda ülkede yaşanan dönüşümlerin içinde yer alması, tanık olduklarını anlatmasını önemli hale getiriyor.
Al-Majalla, Minawi ile Sudan'daki son durum ve Hamideti’nin ‘iki general (Burhan ve Dagalu) arasındaki savaşın’ başladığı 15 Nisan 2023 tarihinden bir ay önce komutasındaki HDK’yı ve ağır mühimmatlarını Hartum'a nakletmesine ve öncesinde iki generallin birlikte eski Başbakan Abdullah Hamduk hükümetine yaptıkları darbeye ilişkin gözlemleriyle ilgili kapsamlı bir röportaj gerçekleştirdi.
Şarku’l Avsat’ın Al-Majalla’dan aktardığı röportajda, Minawi, 15 Nisan’da savaşın durdurulması için son dakika çabalarında oynadığı rolünden bahsederken o gün Hamideti'nin Hartum'daki konutuna doğru yola çıktığı sırada Hamideti’nin kendisine, Sudan Silahlı Kuvvetleri Genel Komutanlığı’nın ve Ordu Komutanı Orgeneral Burhan’ın kaldığı yerin bulunduğu ve yoğun çatışmaların yaşandığı Matar Mahallesi'nde olduğundan ateş hattında bulunduğu ve yoğun çatışmalar yaşandığı için konutuna gelmemesini söylediğini anlattı. Minavi, iki general arasındaki bu savaşın artık kontrolden çıktığını iki hafta sonra anladığını söyledi.
Hamideti komutasındaki HDK tarafından işgal edilen Darfur’daki saha koşullarından, Rus paralı asker grubu Wagner güçleriyle ilişkisinden ve Sudan'daki altın maden rezervi arayışlarından söz eden Minawi, HDK'nın operasyon odalarında yabancı subayların olduğunu vurguladı.
Özgürlük ve Değişim Güçleri (ÖDG) Merkez Konseyi’ni eleştiren Minawi, “Sudan Silahlı Kuvvetleri ile HDK’nın arasını açtılar. HDK Komutanı’nı askeri adım atmaya ikna eden de onlardı. Çok basit bir hesap yaptılar. Birkaç saat içinde darbe olacak, ardından her şey sona erecekti. Sonra ÖDG-Merkez Konseyi'ndeki kardeşlerimiz, rakiplerini tasfiye edecek ve bazı ülkelerin korumasında sınırsız gücün tadını çıkaracaklardı” diye konuştu. Minawi, “Hamideti ve Hamduk aynı düzenin iki kanadı” ifadelerini kullandı.
İşte Darfur Bölgesi Valisi ve Sudan Kurtuluş Hareketi lideri Mini Arko Minawi ile Zoom uygulaması üzerinden yaptığımız röportajın birinci bölümü:
*Öncelikle 15 Nisan 2023 günü neredeydiniz? O gün ne oldu?
O gün (15 Nisan), bir süre önce geldiğim Hartum'daydım ve çatışmaların başlamasından sonra yaklaşık iki hafta orada kalmaya devam ettim.
*O güne geri dönebilir miyiz? Neredeydiniz, neler yaşandı? Özellikle askeri düzeyde ne oldu? O gün Sudan Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan ile ya da HDK Komutanı Orgeneral Muhammed Hamdan Dagalu ile temas kurdunuz mu?
15 Nisan’dan bahsetmeden önce, anlatmaya biraz öncesinden başlamamız gerekiyor. Çünkü HDK’nın, 15 Nisan öncesi özellikle Darfur’dan ve komşu ülkelerden başkent Hartum’a personel taşıdığını gözlemledik. Bundan tam bir ay önce 14 Mart'ta Hartum'dan Darfur'a yaklaşık bin 200 kilometre uzunluğunda bir rotaya doğru gidiyordum. Yol boyunca üç günlük yolculuğumda her biri 150 ile 200 arasında HDK mensubunu taşıyan araçlar ve kamyonetlerin Hartum'a doğru ilerlediklerine net bir şekilde tanık oldum. Bizzat Darfur'dan Hartum'a giden ve Sudan dışındaki ülkelerden de Darfur üzerinden savaşçı taşıyan 67 kamyon saydım.
Sudan Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan (ortada) ve HDK Komutanı Orgeneral Muhammed Hamdan Dagalu (ortada sol), askeri darbeden kaynaklanan krizin sona erdirilmesine yönelik Hartum’da sivil liderlerle birlikte bir ön anlaşmanın imzalandığı törene katıldılar, 5 Aralık 2022 (AFP)
*Bir ay önce mi?
Evet, savaşın başlamasından tam bir ay önceydi. Ayrıca (Kuzey) Darfur'un yönetim şehri el Faşir'e giderken şehrin girişinde Hartum'a nakledilmeyi bekleyen HDK üyeleri olduğunu gördüm. Sayıları çok fazlaydı. Yedi binden fazla HDK mensubu kendilerini Hartum'a taşıyacal kamyonları ve nakliye araçlarını bekliyordu.
*O sıra Hartum'a nasıl bir atmosfer hakimdi?
Tüm huzursuzluklara, özellikle ordu ile HDK arasında yaşanan sorunlara ve bu sorunların daha sonra savaşın çerçevesi haline gelen, Çerçeve Anlaşmasının imzalanması sonrasında geliştiğine tanık oldum. Eğer ordu ile HDK savaşmasaydı, o anlaşmayı imzalamayı reddeden siyasi hareketlerle ve güçlerle savaşacaklardı. Böyle bir durumda, ordu ile HDK güçlerini birleştirebilirlerdi. Ancak bu savaşın arkasında, bazıları arkadaşım olan ÖDG-Merkez Konseyi’nden isimler vardı.
Eğer HDK ile ordu savaşmasaydı, anlaşmayı imzalamayı reddeden siyasi hareketlerle ve güçlerle savaşacaklardı.
*Yani bu, savaşın ayak seslerini duyduğunuz ve aslında iki general arasındaki savaşın kaçınılmaz olduğunu düşündüğünüz anlamına mı geliyor?
Savaş öncesindeki tüm işaretler savaşın yaklaştığını ve kanlı ya da kansız bir darbenin olabileceğini gösteriyordu. Hartum'da bir yılı aşkın bir süre yaptığımız gözlemler ve Hartum'da bulunduğumuz dönemde tespit ettiğimiz göstergeler, böyle bir durumun yaklaştığını işaret ediyordu. Bu işin planlayıcılarının ve sorumlularının tamamı, açıkça ve tüm delilleriyle ÖDG-Merkez Konseyi'ndeki kardeşlerimizdi. Ordu ile HDK’nın arasını açtılar. HDK Komutanı’nı askeri adım atmaya ikna eden de onlardı. Çok basit bir hesap yaptılar. Birkaç saat içinde darbe olacak, ardından her şey sona erecekti. Sonra ÖDG-Merkez Konseyi'ndeki kardeşlerimiz, rakiplerini tasfiye edecek ve diplomatik bir kucaklaşma olarak gördükleri bazı ülkelerin koruması altında sınırsız gücün tadını çıkaracaklardı.”
*Tüm bunların arkasında ÖDG’nin olduğuna mı inanıyorsunuz?
ÖDG, tasfiye listelerinin hazırlanmasına kadar tüm süreçlerde yer aldı.14 Nisan’ı 15 Nisan’a bağlayan son dakikalarda Hartum'da, cumhurbaşkanlığı konutundaydım. Onlar da Burhan'la birlikteydiler. Saat biri çeyrek geçe Burhan’ın yanından ayrılarak Hamideti’nin yanına gittiler. Darbeci rollerini ve iktidarı ele geçirme yönündeki kötü niyetlerini örtbas etmenin zamanı gelmişti. Biz de buna şahidiyiz. Yalnız değildim, hatta bazılarımız durumu sakinleştirmeye ve onların 'sıfır saatine' ulaşmak için yaptıkları düzenlemeleri engellemeye çalışıyorlardı.
*O güne dönecek olursak, Hamideti ile Burhan arasında ÖDG üyelerinin katıldığı bir toplantı yapıldığı biliniyor. Siz de o toplantıda mıydınız?
Ben o toplantıya katılmadım ama toplantıya ÖDG'nin tamamı değil, ÖDG - Merkez Konseyi kanadı katıldı. Burhan ile Hemedti arasında ÖDG - Merkez Konseyi’nin katıldığı çok sayıda görüşme oldu. Bu görüşmeler, darbe düşünülmeden önce yapılmıştı. Sessiz kalmış olabilirler, ama geçiş sürecine gerçek dokunuşlar yapmak isteyen ÖDG - Demokratik Blok kanadı ve Sudanlı diğer siyasi güçleri tasfiye etmeye yönelik komploların konuşulduğu toplantılar olduğu da bir gerçek.
Bu yüzden çoğunlukla bir arada olunsa da özellikle son dakikalarda ve son 72 saatte ÖDG üyelerinin çoğu Burhan ve Hamideti arasında mekik dokudular. Dr. Cibril İbrahim, Malik Agar ve Muhammed İsa Aliyu, hatta Abdullah Masar ve Dr. Taceddin Said gibi bazen orada olup bazen olmayan bazı isimlerle birlikte sakinleştirme ve olacakları engelleme girişimimizi sürdürüyorduk. Gayretli bir girişime öncülük ediyorduk. Gerçek anlamda iyi niyetle yapılan bir girişimdi. Girişimi bizi yanına çağıran ve bu girişime dahil eden General (Şemseddin) el-Kabaşi başlattı. Bizden duruma müdahale etmemizi istedi. Biz de onun isteği üzerine müdahale ettik.
*Ancak girişim başarısızlıkla sonuçlandı ve savaş patlak verdi, değil mi?
Girişim sırasında 15 Nisan günü saat dokuzda ilk kurşun sıkıldı. Benim ayarladığım randevuya göre Sayın Hamideti ile konutunda görüşmemiz gerekiyordu. Çatışmalar sırasında Menşiye’deki evimden Hamideti’nin Sudan Silahlı Kuvvetleri Genel Komutanlığı’ndaki konutuna giderken onu aradım. Bana çatışmaların yoğunlaştığını ve zarar görebileceğimi öne sürerek konutuna gitmememi istedi. Nitekim evine girmek ısrar ettim ama giremedim, hatta Genel Komutanlığın kapısına kadar ulaştım. Ancak çatışmalar vardı. Her yerden mermi sesleri geliyordu ve ben de geri döndüm. Oysa onunla konutunda görüşmeye kararlıydım. Ancak o sırada konuttan çıktığından haberim yoktu.
Hamideti ve Minawi, ülkedeki başlıca beş isyancı grupla barış anlaşması imzaladıktan sonra tokalaşırken, 31 Ağustos 2020 (Reuters)
*Siz onun konutuna giderken Hamideti sizinle telefonda konuşuyordu. Peki, size ne söyledi?
Benimle Menşiye’den onun Genel Komutanlık’taki konutuna gittiğim sırada telefonda konuştu.
*Size ne söyledi?
Benden, Sudan Silahlı Kuvvetleri Genel Komutanlığı’nın ve Ordu Komutanı Orgeneral Burhan’ın kaldığı yerin bulunduğu ve yoğun çatışmaların yaşandığı Matar Mahallesi'nde olduğundan ateş hattında olduğu ve yoğun çatışmalar yaşandığı için konutuna gitmememi istedi. Ancak daha sonra o sıra konutunda olmadığını öğrendim.
Çatışmaların başlamasından iki hafta sonra durumun kontrolden çıktığını anladım.
*Bu, Hamideti ile aranızdaki son görüşme miydi?
Hayır. Savaş sırasında da temasa geçtik. Birinci ve ikinci günden itibaren, hatta konutuna giremeyip saat 12 civarında eve geri döndüğümde bile onu aradım. Çalışmalar, çatışmaların başlamasından iki hafta sonrasına kadar devam etti.
*Darfur Bölgesi Valisi ve askeri ve siyasi bir lider olarak Burhan ve Hamideti ile konuşarak savaşın durdurulması için çaba sarf ettiniz. Çatışmaların kontrolden çıktığını ne zaman anladınız?
Çatışmaların başlamasının ikinci haftasında işlerin kontrolden çıktığını anladım. Çatışmalar başlarda sadece askeri bölgelerde yaşanıyordu. Ancak çatışmaların ikinci haftasında HDK üyeleri evlere girip kendilerine esirler aramaya başladılar. Bu da savaşın başlangıcı oldu. Mayıs ayı sonlarında Darfur'un batısındaki el-Cenine ve Murni'de çok büyük bir kaosun yaşandığı çatışmaların, savaştan ziyade etnik ve kabilesel tasfiye girişimleri olduğu anlaşıldı.
Hartum’da HDK ile ordu arasındaki çatışmalar sırasında düzenlenen hava saldırısının ardından binaların üzerinden yükselen dumanlar, 1 Mayıs 2023 (Reuters)
HDK, haziran ayı başlarında Kuzey Darfur'a girdiğinde oradaydım. Çatışmalar başladı. Bölgenin önde gelen kabilelerinin reislerinin, ileri gelenlerinin ve topluluklarının yanı sıra, bireylerini de hedef alan etnik tasfiyeler gerçekleşti. Tüm bunlar, savaşın ordu ile HDK arasında olmaktan ziyade kontrolden çıkmaya başladığının ve Sudanlıların zarar göreceğinin çok açık göstergeleriydi.
*Röportajın “Darfur Bölgesi Valisi Minawi Al-Majalla’ya konuştu (2): Sudan’ın bölünmesini oldubittiye getirmek istiyorlar… HDK'nın operasyon odalarında yabancı subaylar var” başlıklı ikinci bölümü yarın yayında.
