Moro: Tunus devlet kurumları uyum eksikliğinden mustarip

Abdulfettah Moro
Abdulfettah Moro
TT

Moro: Tunus devlet kurumları uyum eksikliğinden mustarip

Abdulfettah Moro
Abdulfettah Moro

Tunus eski Meclis Başkanı Abdulfettah Moro, devletin yürütme, yasama, hükümet ve parlamantosunda uyum ve fikir birliğinin eksikliğinden duyduğu endişeyi dile getirerek vatandaşlar ve politikacılar (Cımhurbaşkanı, Başbakan ve Meclis Başkanı) arasındaki 'derin farklılığa' dikkati çekti.
Konuyla ilgili Şarku'l Avsat'a açıklama yapan Moro, Tunus siyasi ve medya sahnesinde bu farklılıkların yeni olmadığını, bu durumun eski Cumhurbaşkanı el-Baci Kaid es-Sibsi (2015-2019) döneminde ortaya çıktığını ifade etti. Ancak son beş yıl içersisinde devletin yürütme kurumlarının düzgün işletildiğini aktaran Moro, bunu Nida Tunus (Tunus'un Sesi) Partisi ve Nahda Hareketi gibi iki büyük partinin önceki parlamentodaki koltukların üçte ikisinden fazlasını kazanmasıyla olduğuna dikkati çekti.
Moro, geçtiğimiz sonbaharda yapılan Cumhurbaşkanlığı seçim sonuçlarının, küçük parlamento bloklarının da bulunduğu siyasi figürler ve iktidara getirilen grupların, parlamento, hükümet ve diğer devlet kurumlarının işleyişini normal kılamayacak bir parçalanmış mozaiğe dönüştürdüğünü söyledi.
Eski Meclis Başkanı açıklamasında, ülkesinde görülen gergin siyasi manzaranın değişeceğini umut ettiğini belirterek, bunun yeni tip koronavirüs salgınıyla mücadele konusuyla sona ereceğini aktardı.
Moro açıklamasında, Tunus ve Mağrip ülkelerinde yoksulluk ve işsizliğin arttığını, özgürlük ve demokrasi üzerine yapılan bahislerin tersine çevrileceğini, buna karşın 'yeni diktatörlüklerin' gençleri ve halklarının kendilerine olan güveni derinleşen mevcut siyasi seçkinlerin kalıntılarından ortaya çıkacağını vurguladı. Moro, koronavirüs salgınının Tunus, Mağrip ve Arap ülkelerindeki politikacıların temel alt yapı, tıbbi ve sağlık sistemindeki eksikliğini ortaya çıkardığına işaret etti.
Bu bağlamda Moro, Tunus ve Mağrip ülkelerindeki politikacıları yerel, bölgesel ve uluslararası önceliklerini yeniden gözden geçirmeye, gıda güvenliği, tarım ve dayanışma ekonomisine daha fazla yatırım yapmaya ve ülkenin Almanya, İtalya, İspanya ve gelişmekte olan ülkeler gibi Güney Akdeniz ülkelerinden yararlanma çağrısında bulundu.
Diğer yandan Moro, Tunus ve Arap mahkemeleri tarafından ele alınan davaların yaklaşık üçte ikisinin, aile anlaşmazlıkları, boşanma ve nafaka davaları, anne ve babadan kalma mirasın dağılımı gibi konular olduğuna dikkati çekerek, bunun Arap toplumlarındaki güven krizinin derinleşmesiyla alakalı olduğunu vurguladı.



Tunus-AB ilişkilerini nasıl bir gelecek bekliyor?

İtalya Başbakanı, Avrupa Komisyonu Başkanı, Tunus Cumhurbaşkanı ve Hollanda Başbakanı’nın Kartaca Sarayı'nda hatıra fotoğrafı (AFP)
İtalya Başbakanı, Avrupa Komisyonu Başkanı, Tunus Cumhurbaşkanı ve Hollanda Başbakanı’nın Kartaca Sarayı'nda hatıra fotoğrafı (AFP)
TT

Tunus-AB ilişkilerini nasıl bir gelecek bekliyor?

İtalya Başbakanı, Avrupa Komisyonu Başkanı, Tunus Cumhurbaşkanı ve Hollanda Başbakanı’nın Kartaca Sarayı'nda hatıra fotoğrafı (AFP)
İtalya Başbakanı, Avrupa Komisyonu Başkanı, Tunus Cumhurbaşkanı ve Hollanda Başbakanı’nın Kartaca Sarayı'nda hatıra fotoğrafı (AFP)

Avrupa Birliği (AB), kıtanın güney sınırlarının güvenliğini sağlamaya yönelik yardım karşılığında Tunus'un fon ve mali yardım taleplerine yanıt verdi mi?

Tunus, Avrupa’nın önerisini bu ay sona ermeden kabul edip ardından ise yaklaşık 900 milyon euronun sevkinin yanı sıra, Tunus bütçesi için 150 milyon euro değerinde destek alacak mı? Yoksa değişken küresel durumdan, İtalya dahil olmak üzere bir dizi Avrupa ülkesinde iktidar sağının yasa dışı göç dalgalarını durdurma ihtiyacından yararlanmak için Avrupalı ​​yetkililere baskı yapmaya devam mi edecek?

Hollanda Başbakanı, Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said, Avrupa Komisyonu Başkanı ve İtalya Başbakanı Tunus’ta bir araya geldi (AFP)
Hollanda Başbakanı, Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said, Avrupa Komisyonu Başkanı ve İtalya Başbakanı Tunus’ta bir araya geldi (AFP)

Bu gibi sorular, Avrupa Komisyonu Başkanı, İtalya Başbakanı ve Hollanda Başbakanı’nın Tunus ziyaretine eşlik etti. Pazar günü gerçekleşen ziyaretin ardından, hem Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) sunduğu haksız koşulları, hem de göçmenleri para karşılığı yerleştirme çözümünü eleştiren Cumhurbaşkanı Said’in bu yöndeki yanıtı beklendi. Said, bu çözümün insanlık dışı ve kabul edilemez bir çözüm olduğuna değindi. Nitekim Tunus Cumhurbaşkanı’nın tam olarak ne istediği, tüketim ürünlerindeki sübvansiyonlar kaldırıldığı taktirde Tunus sokaklarının tepkisinin ne olacağı merak ediliyor.

Krizin yaşandığı ekonomik koşullar sürerken Tunus başkentinde yerel bir pazarda iki kadın (Reuters)
Krizin yaşandığı ekonomik koşullar sürerken Tunus başkentinde yerel bir pazarda iki kadın (Reuters)

Tunus işlerine aşina bazı gözlemciler, kapsamlı bir ortaklık paketi için birlikte çalışma anlaşmasının iki tarafın ortak çıkarlarını garanti ettiğine inanıyor. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Tunus ile AB arasında bu ay sonunda yapılması planlanan bir sonraki Avrupa zirvesine kadar bir anlaşmanın imzalanmasını umduğunu ifade etti. Avrupa ülkeleri, Tunus'un içinde bulunduğu karmaşık ekonomik, sosyal ve siyasi durumda yardım alması halinde binlerce yasadışı göçmeni bir tarafa yerleştirmek için daha ciddi çalışabileceğine inanıyor.

Tunus Cumhurbaşkanı, İtalya Başbakanı'nı Kartaca Sarayı'nda ağırladı (EPA)
Tunus Cumhurbaşkanı, İtalya Başbakanı'nı Kartaca Sarayı'nda ağırladı (EPA)

AB tarafından önerilen beş nokta arasında Tunus'ta yatırımın artırılması, dijital sektörün desteklenmesi, yenilenebilir enerjilerin ihracatına yatırım yapılması ve öğrenci değişim programının daha kapsamlı hale getirilmesi yer alıyor.

AB’nin Tunus'un ilk ticaret ortağı ve ilk yatırımcısı olduğunu kaydeden Ursula von der Leyen, “Avrupa, Tunus'un 2011'den bu yana demokrasiye giden yolunu, diktatör Zeynel Abidin Bin Ali'yi deviren uzun ve çetin yol konumundaki devrimi desteklemiştir” vurgusunda bulundu. Böylece Avrupa'nın şuan siyasi dosyaya girmedeki gecikmesine üstü kapalı bir göndermede bulunmuş oldu.

Tunuslu siyasi analist Cemal el-Arfavi, Şarku’l Avsat’a verdiği demeçte, pek çok gözlemcinin Tunus ile AB arasındaki ilişkinin gerçekliğine ve katlanarak artan göç akımlarına dikkat çekerek AB’nin kolay kolay para ödemeyeceğini düşündüğünü belirtiyor. Siyasi müzakereler daha karmaşık olacağına, Almanya başta olmak üzere bazı Avrupa ülkelerinin Tunus'un siyasi gidişatına şüpheyle baktıkları için göçmenlik dosyasını çözmekle yetinmeyip hak ve özgürlüklerden bahsedeceğine de değiniyor.

Tunus başkenti merkezinde Afrikalı göçmenler (AFP)
Tunus başkenti merkezinde Afrikalı göçmenler (AFP)

Tunuslu bir grup insan hakları örgütü, AB’nin bilhassa İtalya'nın, müzakereleri zorlaştıracak olan göçmenlik dosyasını ele alma niyetini sorguluyor. Açıklamada bulunan Tunus Ekonomik ve Sosyal Haklar Forumu (FTDES) Sözcüsü Ramazan bin Ömer, Avrupalı ​​yetkililerin sık sık Tunus'a yaptığı ziyaretlerin ve açıklamaların, Tunus'a şantaj yapmak, ülkedeki iç siyasi, ekonomik ve sosyal kırılganlıktan yararlanmak amacıyla benimsenen eski ve yenilenmiş bir yolun parçası olduğuna dikkat çekti. Zirâ sınır ihracat politikalarında iş birliğini artırmak ve Tunus’u bağımlılık politikalarının bir rehinesi haline getirmek istediklerine değindi.

“Avrupa’nın yıllardır Tunus'u iş birliğine ihtiyaç duyan bir ülke olarak değil de göçü kontrol altına almak için daha fazla donanıma ihtiyaç duyan gelişmiş bir sınır noktası olarak gördüğüne” dikkati çeken Ömer, Avrupa ülkelerinin insanların ölecek olsalar dahi Avrupa’ya gitmemelerini savunduklarını söyledi.