Tahran yönetimi ile Ahmedinejad arasında Çin polemiği büyüyor

Tahran yönetimi ile Ahmedinejad arasında Çin polemiği büyüyor
TT

Tahran yönetimi ile Ahmedinejad arasında Çin polemiği büyüyor

Tahran yönetimi ile Ahmedinejad arasında Çin polemiği büyüyor

İran Dışişleri Bakanlığı, İran ve Çin rejimleri arasındaki işbirliğinin önemine vurgu yaptı.
Eski İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad'ın “yabancı bir ülke ile 25 yıllık ‘gizli sözleşme’ imzalamanın sonuçları üzerine” yaptığı uyarıların ardından İran Dışişleri Bakanlığı’ndan Ahmedinejad’a cevap gecikmedi.
Tahran ve Pekin arasında çeyrek asırlık stratejik işbirliği anlaşması imzalanmasına övgüde bulunan İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Abbas Musavi Ahmedineja’ın açıklamalarına atfen iki ülke arasında ortaya atılan “tüm spekülasyonları” yalanladı.
Sözcü Abbas Musavi düzenlediği basın toplantısında "İran ve Çin arasındaki işbirliği belgesinde belirsizlik yok" dedi.
Hükümetin belgeyi sunmasıyla ilgili bilgi sızıntısı, İran çevrelerinde yaygın tartışmalara yol açmıştı. İran web siteleri, eski Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad'ın Gilan eyaletinde yaptığı konuşmada, çeyrek asırlık gizli bir sözleşme imzalanmasına karşı uyarıda bulunduğunu aktardı. Ahmedinejad, "İran halkının yönetimi ve taleplerini hesaba katmadan yabancı bir partiyle herhangi bir gizli anlaşma imzalamanın ülkenin ve halkın çıkarlarıyla tutarsız ve geçersiz olduğunu ve İran ulusunun bunu tanımayacağını söyledi."
Şarku’l Avsat’ın İran (Üniversite) Öğrencileri Haber Ajansı’ndan (ISNA) aktardığı habere göre Musavi’nin şu ifadeleri kullandı: "İki ülke arasında stratejik işbirliğinin düşmanı olması ve bu ilişkileri sabote etmek istemeleri doğaldır."
Musavi, "mesele yeni değil" diyerek, Tahran ve Pekin'in nükleer anlaşmanın yürürlüğe girmesinden bir hafta sonra, Ocak 2016'da, Çin Cumhurbaşkanı’nın Tahran'ı ziyareti esnasında kapsamlı ve stratejik bir işbirliği anlayışına ulaştıklarını belirtti.
Musavi, o zamanlar Ruhani ile Çin Cumhurbaşkanı Jinping arasında, iki ülke arasında tüm alanlarda kapsamlı bir işbirliği belgesi imzalama yolunu açan ve Rehber Ali Hameney tarafından da memnuniyetle karşılanan bir mutabakatın imzalandığına dikkat çekti.
Musavi bütün spekülasyon kapılarını kapattı ve Cevad Zarif'in (İran Dışişleri Bakanı) Pekin'i ziyaret ettiği sırada taslak belgeyi Çinli yetkililere sunduğunu belirtti.
Musavi, Ahmedinejad’a atfen "Farklı insanlar tarafından ortaya atılan spekülasyonları doğrulayamam" diyerek şöyle devam etti. “Medyada yer alan veya bu konuda bazı kişilerce yayınlanan bilgilerin hiçbiri doğru değil.” “İyi ilişkilere sahip olduğumuz ülkelerle uzun vadeli ilişkiler kurmaya çalışıyoruz” diyerek “Tahran'la yakın ilişkileri olan herhangi bir ülkeye benzer bir adım atmaya hazır olduklarını” ifade etti.
Musavi, "belgenin gelecekte tam olarak yayınlanabilecek şekilde hazırlandığını ve özellikle ekonomik ve siyasi işbirliğini de içerdiğini" söyleyerek "Çin ve İran'da onaylanması halinde yayınlanabileceğini” ifade etti.



İsrail-İran çatışmaları: Tahran siyasi mahkumlara baskıyı artırdı

İsrail'in saldırısı sonucunda Evin Hapishanesi'nin bir kısmı çökmüştü (AP)
İsrail'in saldırısı sonucunda Evin Hapishanesi'nin bir kısmı çökmüştü (AP)
TT

İsrail-İran çatışmaları: Tahran siyasi mahkumlara baskıyı artırdı

İsrail'in saldırısı sonucunda Evin Hapishanesi'nin bir kısmı çökmüştü (AP)
İsrail'in saldırısı sonucunda Evin Hapishanesi'nin bir kısmı çökmüştü (AP)

İsrail'le 12 günlük çatışmanın ardından İran ülke içindeki baskıyı artırıyor.

Guardian'ın haberinde, 13 Haziran'da İsrail'in saldırısıyla başlayan ve İran'ın misillemesinin ardından 24 Haziran'da ABD'nin arabuluculuğunda ateşkes ilan edilen çatışmaların, İran'da "geniş çaplı bir iç baskı dalgasını" tetiklediği belirtiliyor.

İsrail'in 23 Haziran'da Evin Hapishanesi'ne düzenlediği saldırıda 71 kişinin hayatını kaybettiği anımsatılıyor. Hayatta kalan bazı mahkumların da daha kötü koşullardaki cezaevlerine nakledildiği yazılıyor.

Mahsa Emini protestolarına katıldığı gerekçesiyle hapse atılan aktivist Rıza Handan'ın, bombalamadan sonra daha kötü şartlardaki bir hapishaneye gönderildiği belirtiliyor. 60 yaşındaki aktivistin kızı şunları söylüyor:

Ne babamın ne de diğer mahkumların yatağı var, yerde uyumak zorunda kalıyorlar. Bir keresinde uyandığında battaniyesinin içinde 6 ya da 7 tahtakurusu bulmuştu.

Kadın mahkumların da yanlarına kişisel eşyalarını bile alamadan Karçak Hapishanesi'ne gönderildiği belirtiliyor. İdam cezasına çarptırılan Kürt yardım çalışanı Pakşan Azizi'den en az iki gündür haber alınamadığı aktarılıyor. Af Örgütü'ne göre Azizi, "barışçıl insani yardım ve insan hakları faaliyetleri" nedeniyle cezalandırıldı. Tahran yönetimiyse kendisini "devlete karşı silahlı isyanla" suçluyor.

Savaş sonrası İran genelinde bir güvenlik baskısı dalgası başlatıldığı da ifade ediliyor. Kolluk kuvvetlerinin kontrol noktaları oluşturduğu ve sosyal medya paylaşımları nedeniyle birçok kişinin tutuklandığı aktarılıyor.

İsrail-İran çatışmalarında Mossad'ın Tahran'da gizli bir drone üssü kurduğu ortaya çıkmıştı. Ayrıca istihbarat teşkilatına bağlı komandoların saldırıdan aylar önce başkente sızarak operasyon sırasında İran'ın hava savunma sistemlerini imha ettiği belirlenmişti. Mossad da casusların saldırılarda yer aldığını doğrulamıştı.

İran devlet medyasında geçen ay çıkan haberlerde, İsrail istihbaratı adına çalıştığı iddia edilen 700 kişinin yakalandığını duyurulmuştu. ABD merkezli İran İnsan Hakları Merkezi'nin (CHRI) verilerine göre 6 kişi casusluk iddiasıyla idam edildi. CHRI'dan Hadi Gayemi şu iddiaları paylaşıyor:

İranlı yetkililer, insanları hiçbir gerekçe göstermeden ve avukatlarına erişim hakkı vermeden gözaltına alıyor, ardından ‘ulusal güvenlik' suçlamalarıyla idam ederek halkı sindirmeye ve kontrolü yeniden kurmaya çalışıyor.

New York Times'ın analizinde de Evin Hapishanesi'nin "insan hakları ihlalleriyle" gündem olduğu hatırlatılıyor. Haberde, 12 günlük çatışmaların ardından Tahran yönetiminin tarihsel bir kavşakta olduğu yazılıyor. İran'ın ileride içerideki baskıyı artırmakla ülkenin dönüşümüne yönelik politikaları uygulamak arasında bocalayabileceği ifade ediliyor.

Independent Türkçe, Guardian, New York Times