Libya: Yasama, yürütme ve yargı organlarındaki önemli devlet makamlarına kimlerin getirileceğine dair çalışmalar başladı

UNSMIL, 1 Nisan’da LUO esirlerinin serbest bırakılmasını ‘ulusal uzlaşı yolunda önemli bir adım’ olarak nitelendirdi (AFP)
UNSMIL, 1 Nisan’da LUO esirlerinin serbest bırakılmasını ‘ulusal uzlaşı yolunda önemli bir adım’ olarak nitelendirdi (AFP)
TT

Libya: Yasama, yürütme ve yargı organlarındaki önemli devlet makamlarına kimlerin getirileceğine dair çalışmalar başladı

UNSMIL, 1 Nisan’da LUO esirlerinin serbest bırakılmasını ‘ulusal uzlaşı yolunda önemli bir adım’ olarak nitelendirdi (AFP)
UNSMIL, 1 Nisan’da LUO esirlerinin serbest bırakılmasını ‘ulusal uzlaşı yolunda önemli bir adım’ olarak nitelendirdi (AFP)

Libya Temsilciler Meclisi’ne bağlı bir komite, 1 Nisan’da devletin yasama, yürütme ve yargı organlarındaki önemli devlet makamlarına kimlerin getirileceğine dair aday dosyalarını teslim almaya başladı. Ayrıca adayları belirleme sürecinin üst düzey bürokratik makamları da içerdiği ifade edildi. Libya’daki Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi ise ülkenin batısındaki ez-Zaviye şehrinde diyalog komitesinin bir girişimi olan ‘Ulusal Ordu (LUO) esirlerinin serbest bırakılmasına’ övgüde bulundu. Menfi, durumu, yönetimi teslim aldığından bu yana gerçekleştirdiği, ulusal uzlaşı çerçevesinde ‘önemli bir adım’ olarak nitelendirdi.
Parlamento komitesi, Temsilciler Meclisi ve Devlet Yüksek Konseyi arasında ‘seçim için kriterler ve kurallar belirleyen’ bir anlaşmanın yakın zamanda yürürlüğe girmesiyle birlikte, gelecek haftaya kadar ‘egemen pozisyonlar’ olarak tabir edilen devletin yasama, yürütme ve yargı organlarında rekabet eden 12 adayın dosyalarını teslim almaya ve sınıflandırmaya başladı. Aday seçme süreci, ‘kararlaştırılan kotaya’ göre iki taraf arasında uzlaşıya tabi olacak.

Menfi’den önemli açıklama
Bu gelişmeyle eş zamanlı olarak Menfi de Çarşamba günü, ‘Libyalılar arasında ortak yaşamı sağlamak üzere birleşik bir devlet inşa etmenin temel taşı olarak’, Başkanlık Konseyi’nin en büyük önceliğinin kapsamlı bir ‘ulusal uzlaşıya’ ulaşmak olduğunu söyledi. Menfi, ‘affetme ve hoşgörü değerlerini güçlendirme’ çağrısında da bulundu.
Birleşmiş Milletler Libya Destek Misyonu (UNSMIL) ise yaptığı açıklamada, ez-Zaviye şehrindeki güvenlik makamlarının LUO esirlerini serbest bırakması sonrasında memnuniyetini dile getirdi. UNSMIL, Birlik Hükümeti’nin ez-Zaviye’deki bu savaşçıların serbest bırakılmasıyla başlayan ‘ulusal uzlaşı’ konusunda ortaya koyduğu çabalara övgüde bulundu. Misyon, bu girişimin, kapsamlı bir ulusal uzlaşının ve Libya’nın toplumsal dokusunun restorasyonunun başlangıcı olacağına dair umudunu dile getirirken, tüm tutukluların serbest bırakılması çağrısında bulundu.
Öte yandan Başbakan Abdulhamid Dibeybe, Libya’nın geleceğinin ve ilerlemesinin, ‘ulusal uzlaşma yoluyla yaraları iyileştirme ve adalete ulaşma yeteneği ile bağlantılı olduğunu’ söyledi. Dibeybe, esirlerin serbest bırakılmasının bu yolda önemli bir ilerlemeyi yansıttığını da vurguladı.
Dibeybe, başbakan olarak Savunma Bakanlığı karargahına yaptığı ilk ziyarette ve bazı bakanlık yetkilileriyle görüşmesinde, “İlk önce Allah’a, sonra da vatana sadakatle, devletin egemenliğini genişletebilecek bir Libya ordusuna ulaşmak için performans düzeyinin yükseltilmesi gerekiyor” dedi. Bakanlık görüşmenin, çabaları yoğunlaştırma, çalışma önerileri sunma ve ülke için iyi olanı uygulama üzerinde durduğunu belirtti.
Dibeybe ayrıca, Libya’nın farklı şehirlerinde kamu hizmetleri şirketlerinin yönetim kurulu başkanlarıyla, ‘karşılaşılan sorunları, zorlukları ve bunların üstesinden gelme yollarını’ ele aldı. Abdulhamid Dibeybe, hizmet düzeyini yükseltmek ve şirketleri daha etkili olacak şekilde yönetmek için yenilikçi yollar arama ihtiyacına dikkati çekti. Ülkenin farklı şehir ve bölgelerini kapsamak üzere özel sektörün de katıldığı temizlik kampanyalarının başlatılması çağrısında bulunan Libya Başbakanı, devletin rolünü izleme ve düzenleme eylemine daha fazla odaklanılması gerektiğini vurguladı.

Akile Salih, Yüksek Seçim Komisyonu Başkanı ile görüştü
Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih, çarşamba günü Yüksek Seçim Komisyonu Başkanı İmad es-Sayeh ile bir araya gelerek, komisyona ve bir sonraki aşamada kendisine emanet edilen role tam desteğini dile getirdi. Libya’nın birliğine, egemenliğine ve istikrarına katkıda bulunan tüm uluslararası ve ulusal çabaları takdir ettiğini söyleyen Salih, komisyonun rolüne ve demokratik yolu teşvik etmek için çalışan herkese de övgüde bulundu.
Öte yandan LUO Komutanı Mareşal Halife Hafter, 24 Aralık seçimlerine gecikme olmadan ulaşmak zorunda olduklarını belirtti. Geçtiğimiz Çarşamba günü Libya’daki Birinci Sosyal Bileşenler Ulusal Forumu’nda, bağlantıları ne olursa olsun tüm suçluların ve kanun kaçaklarının sosyal örtüsünün kaldırılması gerektiğini söyledi. “Ülkede sosyal güvenliğe müdahale edilmesi karşısında sessiz kalmak veya buna izin vermek mümkün değildir” diyen Halife Hafter, sözlerinin devamında ise şunları söyledi;
“LUO güçleri, kanun kaçaklarının tüm hareketlerini, eylemlerini ve ülkeyi istikrarsızlaştırmaya yönelik umutsuz girişimlerini yakından takip ediyor. Vatandaşların onurlarını baltalamaya çalışan herkese demir yumrukla vurulacaktır.”
Mareşal Hafter, vatandaşların hareketlerini ve ticari trafiği kolaylaştırmak için sahil yolunun Ramazan ayı başından önce açılmasının önemini vurgulayarak, her türlü güvenlik ihlalinin önlenmesi gerektiğini kaydetti. Hafter ayrıca, koronavirüse karşı etkili bir aşı sağlama ve vatandaşların hizmet sorunlarını Ramazan başlamadan önce çözme çağrısında bulundu.
Mareşal Halife Hafter ayrıca, “Seçimlere zamanında ulaşmak önemli ve bir zorunluluktur. Bunun için tüm tedbirler alınmalıdır. BM misyonunu ve uluslararası toplumu yol haritasına uymaya ve haritayı uygulamaya çağırıyoruz” ifadelerini kullandı.



Halkın geçim kaynağı olan Libya petrolü ‘politikacıların arzularının rehinesi’

Güney Libya'da bir petrol sahası (Reuters)
Güney Libya'da bir petrol sahası (Reuters)
TT

Halkın geçim kaynağı olan Libya petrolü ‘politikacıların arzularının rehinesi’

Güney Libya'da bir petrol sahası (Reuters)
Güney Libya'da bir petrol sahası (Reuters)

Libya'da zaman zaman tekrarlanan petrol sahalarının kapatılma süreci, ‘halkın tek geçim kaynağı’ olduğu için vatandaşlar arasında birçok soruyu gündeme getiriyor. İktidar mücadelesi veren iki hükümet arasındaki bölünmüşlük ışığında, adeta ‘politikacıların rehinesi haline gelen üretimi aksatmanın faturasını kimin ödeyeceği’ sorusunun cevabı ise merak ediliyor.

Libya'nın 2014 yılından beri bir bütün olarak yaşadığı siyasi bölünme, petrol zenginliğine ve gelirlerine, ülke siyasetçilerinin siyasi arenada ve bu zenginliğin yönetim mücadelesinin perde arkasında pazarlık ettiği bir ‘koz’ olarak yansıyor.

Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Petrol ve Doğalgaz Bakanı Muhammed Avn, Güney Libya’daki eş-Şerara ve el-Fil sahalarının üretimi durdurulduktan sonra geçtiğimiz Cuma günü üretimin yeniden başlatılmasıyla ilgili ilk yorumunda “Kayıp 340 bin varil olarak gerçekleşti” ifadesini kullandı.

Cumartesi akşamı yerel basında yer alan açıklamalarında Avn, bir grup vatandaşın el-İntisar 103 sahasını ve Zuytine petrol limanını birbirine bağlayan hattaki 108 noktasının vanasını kapatmakla tehdit ettiğini söyledi. Avn, “Bu olsaydı, bir felaket yaşanırdı. O zaman onu ham petrol taşımak için kullanmak imkânsız olabilirdi” dedi.

Avn, “Petrol sahalarının ve tesislerinin tekrar tekrar kapanması durumunda bundan yalnızca halk etkilenecek” diyerek bunun ‘baskı için bir koz olarak kullanılmaması’ çağrısında bulundu.

Petrol alanındaki politikacılar ve uzmanlar, Libya'daki petrol üretiminin ‘büyük mali getirileriyle ilgili amaçlar için genellikle politikacılar tarafından pazarlığa tabi olduğuna, Libya'nın üç bölgesi arasında eşit olarak dağıtılmadığına ve Trablus’un en büyük payı denetimsiz olarak aldığına’ inanıyor.

Temsilciler Meclisi'ndeki (TM) Enerji Komitesi'nin bir üyesi, Şarku'l Avsat'a yaptığı açıklamada ‘petrol sahaları ve limanlarının kapatılmasının tehlikeli bir mesele olduğu ve bunun ülkenin geçimini tehlikeye atarak aslında herkesi riske attığını’ ifade etti.

Eski Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) Maliye Bakanı Farac Bumtari'nin de mensubu olduğu ez-Zaviye aşiretinin bazı mensupları, üç petrol sahasını kapatmalarının ardından Cumartesi akşamı serbest bırakılmadan önce, Libya Merkez Bankası Başkanı es-Sıddık el-Kebir'i Trablus'ta ‘Farac Bumtari'nin kaçırılmasının bilgisine sahip olmakla’ suçladı.

Libya'daki limanlar ve petrol sahaları, Libyalı siyasetçiler arasında ‘kaynakların dağılımında adaletsizlik’ gibi nedenlerle yaşanan anlaşmazlıklar dolayısıyla geçtiğimiz yıllarda birden fazla kez kapatıldı.

Geçtiğimiz yıllarda, Libya'daki bazı petrol tesisleri, kendileri ve aileleri için mali yardım talep eden protestocular tarafından ‘rehin’ alındı. Petrol Bakanlığı ve Libya Ulusal Petrol Kurumu’na göre, söz konusu protesto eylemleri, ‘günlük üretim oranlarında birkaç kez düşüşe neden olan’ bazı petrol tesislerindeki çalışmaları kasıtlı olarak kesintiye uğrattı.

Avn, daha önce petrol sahaların kapatılması sürecinin ardından ‘bunun sonucunda kamu gelirinin etkileneceği’ uyarısında bulunmuş ve bunu ‘Libya tarafının el-Fil ve eş-Şerara sahalarındaki payının yüzde 88'i geçmesine’ bağlamıştı.

Ez-Zaviye kabilesinden ve Ubari şehrinden bir grup vatandaş, eş-Şerara, el-Fil ve 108 petrol sahalarını kapattı.

dfrg
Kızgın gençler ‘108’ petrol sahasını kapattı. (Libya’nın güneydoğusundaki Petrol Tesisleri Muhafızları)

Başkent Trablus'un 750 km güneybatısında yer alan el-Fil petrol sahası günlük 70 bin varil üretim hacmine sahip. Saha, siyasi krizler nedeniyle geçtiğimiz yıllarda birden fazla kez kapatıldı. Eş-Şerara sahası ise günde yaklaşık 240 bin varil üretimle Libya'daki en büyük petrol sahalarından biri.

Denetim Bürosu Başkanı Halid Şakşak, TM üyeleriyle birlikte kamu harcamalarını takip etmek, mali kaynakların adil dağılımını sağlamak ve bunun sonuçlarını kavramsallaştırmak için bir ‘yüksek komite’ oluşturma kararının uygulanma olasılığını vurguladı.

Trablus şehrinde gerçekleştirilen toplantıda, Denetim Bürosu'nun önceki özelleştirme prosedürlerini takip etme deneyimi, harcamaları takip etme ve ‘dağıtımda adalet’ kriterlerinin mevcudiyetini doğrulama konusundaki istekliliği gözden geçirildi. Mekânsal kalkınma programlarına önem verilmesinin, tüm bölgelere hizmet eden stratejik programlara yönelmenin ve dağıtımda adaletin sağlanmasının önemine işaret edildi.

TM üyeleri, kamu harcamalarının denetimini artırmak için gözlemlerini ve tavsiyelerini dile getirdiler. Sürekli takip toplantıları düzenlemenin, ekonomik kaynakların dağılımı için adil kriterlerin mevcudiyetinin doğrulanmasının ve harcama için gerekli prosedürlerin bütünlüğünün sağlanmasının önemini vurguladılar.