Fransa 5 Mayıs’ta Napolyon Bonapart (1769-1821) ölümünün 200’üncü yılında anılırken Urali Ramasamy, savaş alanındaki tanınmış zaferlerinin ardından her zaman kahraman olarak kabul edilen bir imparatoru anmak yerine, köleliğin kaldırılmasını fesheden bir zalimi hatırlayacak.
Hint Okyanusu'ndaki Fransız adası La Reunion'daki yerlilerin çoğu gibi Ramasamy de kölelerin soyundan geliyor. Ramasamy, büyükbabası ve büyükannesi gibi aile üyelerinin çoğunun kahve ve şeker tarlalarında çalışması için adaya gönderildiğini söylüyor.
Ramasamy’nin bu düşüncesi Fransa'nın Napolyon yönetiminin daha sert yönlerini görmezden geldiğine olan inancı Siyahların Hayatı Önemlidir Hareketi ile güçlendi. Irkçılık karşıtı hareket, ekonomik çıkarları bireysel hakların üzerinde tutan Trump’a ve beyaz ırkçılığına karşı gelişmişti.
Ramasamy, Meryem Ana’nın siyah tenli ikonası “Siyah Madonna” için bir çiçek koyduktan sonra, Napolyon hiç bir şekilde olumlu anılmamalı dedi. Yerel bir efsaneye göre, Siyah Madonna köle avcılardan kaçan birini saklayarak hayatını kurtardı.
Napolyon, 1802’de Karayipler ve Reunion'daki Fransız sömürgelerinde bir kararname çıkararak köleliği restore ederken, 1794'te lağvedilen köleliğin kaldırılması, Paris'in 9 bin kilometre güneydoğusundaki adada hiçbir zaman uygulanmadı.
Toprak sahipleri ve imparatorluğun zenginleştiği sırada devrimler şiddetle bastırıldı. Siyahi tarihçiler, Napolyon'un kölelik zulmü ile ilgili bağlantılarının, hâlâ sömürge geçmişi ve etnik azınlıklara köklü ırkçılık suçlamalarıyla boğuşan Fransa'da gizli tutulduğunu söylüyor. Köleliğin Hafızası Vakfı'ndan Dominique Tafa, Napolyon'un mirasının artık askeri güç ve Fransız zaferlerini anlatıldığı şekliyle özetlenemeyeceği ifade etti.
Napolyon efsanesi
Napolyon, askeri deha olmanın yanı sıra Fransız ceza yasasının ve Fransız liselerinin (Lycee) kurulmasını içeren bir idari sistemi kuran deneyimli bir idari figür olarak geniş çapta saygı görüyor.
1799 darbesinin ardından “on yılı aşkın Avrupa’ya hakim olan Fransız imparatoru” olarak hüküm sürdü. Napolyon Vakfı tarihçilerinden Pierre Brenda, Bonapart’ın ne kölelerin destekçisi ne de ırkçı olduğunu ifade ederek, onu dönemin sosyal ve ekonomik koşullara göre hareket eden bir lider oluğunu söyledi.
Brenda açıklamasında, Napolyon'un kölelik hakkındaki görüşlerinin hayatını kaybettiği Güney Atlantik'teki Saint Helena adasında sürgünde yaşadığı sonraki yıllarına değin somutlaşmadığını kaydetti.
Tarihçi açıklamasında, Napolyon tarihinin köleliğe indirgenemeyeceğini vurguladı.
Karayipler'deki Guadeloupe Takımadalarından kölelerin soyundan gelen tarihçi Frederick Regent, Napolyon'un ölümünün 200’üncü yıldönümünün ulusal kahraman olarak görülen Napolyon efsanesini yeniden şekillendirmeye başlamak için bir fırsat olduğunu dile getirdi.
Regent açıklamasında, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un Napolyon’un ölüm yıldönümü vesilesiyle yaptığı konuşmanın tarihsel gerçekliğe yakın olacağını umduğunu belirtti.
Napolyon Bonapart 15 Ağustos 1769’da Fransa’nın Korsika adasında doğdu. 1804'ten 1814'e kadar (ve 1815'te kısa süreliğine) Fransa İmparatoru oldu. 1813’de düşmanları Rusya, Prusya ve Macaristan ittifakı Napolyon'u Leipzig Muharebesi'inde yenilgiye uğrattı. 1814’te ise ittifak güçleri Paris’i ele geçirdi. Nisan 1814'te Napolyon'u tahttan çekilmeye zorladılar. İmparator, Elba adasına sürgün edildi. Napolyon Şubat 1815'te Elba adasından kaçıp Fransız hükûmetinin başına geçmeyi başardıysa da Temmuz ayında Waterloo Muharebesinde müttefik ordusuna yenildi. İngilizlere teslim olan Napolyon, gözlerden uzak bir yerde Saint Helena adasında hapse gönderildi. 51 yaşında 5 Mayıs 1821 yılında mide kanserinden öldü.
