ABD, Çin'in Güneydoğu Asya'daki artan etkisine karşı müttefiklerini seferber ediyor

ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, dün yaptığı açıklamada Pekin'in Güney Çin Denizi'ndeki büyük hak iddialarının "uluslararası hukukta hiçbir dayanağı olmadığını" açıkladı. Austin, Singapur'daki Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü'nde yaptığı konuşmada, ABD'nin "tehdit altında olduğunda çıkarlarını korumaya kararlı olduğunu, ancak çatışma aramayacağını" vurguladı.

Austin'in, Pentagon'un medya ofisi tarafından yayınlanan açıklamaları, ABD'nin çabalarını güçlendirmek ve stratejik siyasi ve ekonomik kampanyasını Çin'in yükselişine ve bölgede artan etkisine karşı koymak için Vietnam ve Filipinler'e yapacağı ziyaretler öncesinde geldi. Austin'in açıklamaları aynı zamanda ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Wendy Sherman ile Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi'yi Çin'de bir araya getiren üst düzey ABD-Çin görüşmesinden bir gün sonra geldi.

Güneydoğu Asya bölgesindeki güvenlik ortamına hizmet eden yeni yetenekler oluşturmak için ortaklarla işbirliğinin gerekli olduğunu vurgulayan Austin, Çin'in tartışmalı sular üzerindeki hakkı konusundaki artan iddiasına yönelik sert bir eleştirilerde bulundu. ABD’li Bakan, “Pekin'in Güney Çin Denizi'nin büyük çoğunluğuna ilişkin hak iddialarının "uluslararası hukukta hiçbir temeli yok çünkü bu iddialar bölgedeki devletlerin egemenliğini ayaklar altına alıyor" diye konuştu.

Brunei, Malezya, Filipinler, Tayvan ve Vietnam'dan gelen benzer hak iddialarının ortasında Çin, her yıl trilyonlarca dolarlık deniz ticaretinin geçtiği kaynak zengini denizin çoğu üzerinde egemenlik iddia ediyor.

ABD'nin "bölgede insan haklarını olumsuz yönde etkileyen tüm saldırganlık ve zorlama operasyonlarını durdurmaya çalıştığını" belirten Austin, “Ne yazık ki, Pekin'in anlaşmazlıkları barışçıl yollarla çözme ve hukukun üstünlüğüne saygı gösterme konusundaki isteksizliği sadece sularda olmuyor. Ayrıca Hindistan'a karşı saldırganlık, istikrarı bozan askeri faaliyetler ve Tayvan halkına karşı diğer baskı biçimlerinin yanı sıra Sincan'daki Uygur Müslümanlarına karşı soykırım ve insanlığa karşı suçlara imza attığını da gördük. ABD'nin bölge ülkeleriyle işbirliğinde gerçekleştirmeyi hedeflediği 5 ilke belirledi. Washington ayrıca Çin ordusuyla bir kriz yaşanması durumunda daha güçlü temaslar da dahil olmak üzere Çin ile yapıcı ve istikrarlı bir ilişki arayışına bağlılığının altını çizdi” açıklamalarında bulundu.

ABD’li Bakan, sözlerine şöyle devam etti: “Ben Savunma Bakanı olarak, Çin ordusu ile krizlerde daha güçlü iletişim de dahil olmak üzere Çin ile yapıcı ve istikrarlı bir ilişki sürdürmeye kararlıyım. Pekin ile ortak zorluklar, özellikle de iklim değişikliği tehdidi üzerinde çalışabileceğimizi umuyoruz.”

Başka bir bağlamda, ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken, ABD'nin Hint-Pasifik bölgesindeki angajmanını güçlendirmeyi görüşmek üzere dün Hindistan'a gitti. Çin'in artan etkisi karşısındaki endişelerin yanı sıra Yeni Delhi'nin insan hakları ve diğer konulardaki sicili hakkındaki endişeler de artıyor.

Blinken'in, Çarşamba günü Hindistan Başbakanı Narendra Modi ve üst düzey yetkililerle görüşmelerini içeren ziyareti, ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Wendy Sherman'ın yüz yüze görüşmeler için Çin'i ziyaret etmesinden birkaç gün sonra gerçekleşti. Washington uzun süredir Yeni Delhi'yi Çin'in bölgede artan iddialarını engelleme çabalarında kilit bir ortak olarak görüyor. ABD ve Hindistan, Çin'in büyüyen ekonomik ve askeri gücüyle başa çıkmaya yardımcı olan bir ittifakta Japonya ve Avustralya'yı da içeren Dörtlü'nün üyeleridir. Başkan Joe Biden yönetimi, Pekin ile daha medeni bir ilişki istediğini yinelese de eski Başkan Donald Trump yönetiminin ticaret, teknoloji ve insan hakları konusunda aldığı çatışmacı önlemleri yumuşatma belirtisi göstermedi.

Bu konuya ek olarak, ABD Güney ve Orta Asya'dan Sorumlu Devlet Bakan Yardımcısı Vekili Dean Thompson, Hindistan'ın insan hakları sicilinin "gündemde olacağını" açıkça belirtti. Özellikle de Modi'nin muhalifleri, iktidardaki Hindu milliyetçi partisini muhalefeti sindirmek ve Müslümanlara ve diğer azınlıklara karşı ayrımcılık yapan çok dinli demokrasiyi yeniden şekillendirmeyi amaçlayan politikalar uygulamakla suçladığı bir ortamda. Muhalefet ayrıca Modi'yi yönetiminin Kovid-19 pandemisine yönelik politikasını eleştiren sesleri susturmaya çalışmakla suçluyor. Ancak Hindistan, insan hakları siciline yönelik eleştirileri rutin olarak reddediyor.

Blinken'in ABD'nin askeri geri çekilmesinin önümüzdeki Ağustos sonunda tamamlanmasının ardından Afganistan'ı istikrara kavuşturmak için Hindistan'dan destek isteyeceğini de açıkça ifade eden Thomson, “Görüşme, Afganistan'da adil ve kalıcı bir barışı destekleme çabalarımız konusuna değinecek. Afganistan’da 40 yıllık çatışmaya son verecek müzakere edilmiş bir siyasi çözüme ulaşılmalı. Ayrıca, Hint ortaklarımızla ikili görüşmelerimiz güvenlik, savunma, siber ve terörle mücadele alanlarında işbirliğimizi genişletmeye odaklanacak.” dedi.

Öte yandan Hindistan Dışişleri Bakanlığı, Blinken'in ziyaretinin iki ülke arasındaki "üst düzey ikili diyaloğu sürdürmek, Hint-ABD ilişkilerini ve küresel stratejik ortaklığı güçlendirmek için bir fırsat" olduğunu söyledi. 

Son birkaç yılda, iki ülke arasındaki ilişkiler, özellikle yükselen bir Çin karşısında ortak çıkarlar açısından iyileşti. ABD ve Hindistan askeri işbirliğini derinleştirmenin yanı sıra askeri ilişkilerini istikrarlı bir şekilde güçlendirdi ve bir dizi savunma anlaşması imzaladı. Mart ayında ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, Modi ve diğer üst düzey Hintli yetkililerle bir araya geldi. İki taraf savunma işbirliği, bilgi alışverişi ve lojistik hizmetlerini derinleştirme konusunda anlaştı.

Blinken, Hindistan ziyaretinin ardından Kuveyt'e gidecek. Öte yandan, ABD İklim Özel Elçisi John Kerry de Hindistan'ı ziyaret etmişti.

ABD Arap Yarımadası İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Daniel Benaim, şunları söyledi: “Kuveyt ziyareti, ABD ile uzun zamandır ortak olan Kuveyt arasındaki kalıcı ilişkiyi teyit etmek için gerçekleşmektedir. Ziyaret, ikili ilişkilerde iki önemli olayı kutladığımız bir yılda geliyor: Çöl Kalkanı Harekatı’nın 30. yıldönümü ve Kuveyt'in Saddam Hüseyin'in işgalinden kurtuluşu. Diğer yandan bu ziyaret inşa etmeyi umduğumuz diplomatik ilişkilerimizin kuruluşunun 60. yıl dönümünde gerçekleşiyor."