Orada olmamaları gerekiyordu: "Kompleks organik maddeye" sahip iki dev keşfedildi

(NASA)
(NASA)
TT

Orada olmamaları gerekiyordu: "Kompleks organik maddeye" sahip iki dev keşfedildi

(NASA)
(NASA)

Bilim insanları asteroit kuşağında, orada olmaması gerektiğine inandıkları, yüzeylerinde "kompleks organik madde" taşıyan devasa iki kırmızı nesne buldu.
203 Pompeja ve 269 Justitia adları verilen bu iki asteroit, Japonya Havacılık ve Uzay Araştırma Ajansı (JAXA) tarafından keşfedildi. Pompeja yaklaşık 110 kilometre genişliğindeyken, daha küçük olan Justitia'nın çapı sadece 55 kilometre.
The Independent'ta yer alan habere göre, Mars ve Jüpiter arasındaki kaya kümesinde bulunan bu iki nesne, komşularından belirgin biçimde ayrışıyor. Hem Pompeja hem de Justitia, yüzeylerindeki karbon veya metan gibi kompleks organik maddelerin fazlalığı sebebiyle, çevredeki diğer asteroitlerden daha fazla kırmızı ışık yansıtıyor.
But tür asteroitler genellikle daha mavi enkazlardan oluşan kuşakta bulunmuyor. Ancak bunlar, Neptün ötesi cisimler ve Centaurlar (Jüpiter ve Neptün arasındaki yörüngede dönen küçük cisimler) arasında yaygın. Astronomlar da söz konusu kızıl asteroitlerin menşeinin burası olduğuna inanıyor.
JAXA bu asteroitlerin hareketlerinin, Jüpiter gibi devasa gezegenlerin hareketinin, kütleçekimsel alanları daha kaotik bir hale soktuğu ve bu iki cismi kuşağa gönderdiği erken Güneş Sistemi'nin kargaşasında yaşandığına inanıyor.
Her iki asteroidin de sabit dairesel yörüngeye sahip olması nedeniyle, bu hadise kozmik çevremizin ilk dönemlerinde gerçekleşmiş olmalı.
Bu asteroitler hakkında yakın zaman önce yayımlanan makale üzerinde çalışan Michaël Marsset, The New York Times'a verdiği demeçte, "Bu organiklere sahip olmak için başlangıçta yüzeyde çok fazla buz olması gerekir" dedi:
"Yani çok soğuk bir ortamda oluşmaları lazım. Sonrasında buza gelen Güneş ışıması bu organikleri yaratıyor."
Bu asteroitlerin varlığı, Satürn, Uranüs ve Neptün'ün 100 milyon yılı aşkın bir süredir Güneş Sistemi'nden dışarı, Jüpiter'in ise hafifçe içe doğru hareket ettiğini savunan Nice Modeli'nin önemini kanıtlayabilir.
Asteroit kuşağının, 1 kilometreden daha uzun çapa sahip 1,1 milyon ila 1,9 milyon astereoit ve milyonlarca da daha küçük asteroit içerdiği tahmin ediliyor. Ancak çapı 100 kilometreden daha uzun olanların, genellikle erken Güneş Sistemi'nin yıkıcı fiziğinden kaçındığı düşünülüyor. Bu sebeple asteroitler, söz konusu döneme ilişkin önemli bilgiler sağlayabiliyor.
Her bilim insanı bu fikre katılmıyor. Colorado'daki Güneybatı Araştırma Enstitüsü'nden (Southwest Research Institute) gezegenbilimci ve Jüpiter asteroitlerini inceleyen NASA görevinin (Lucy) başkanı Hal Levison, The New York Times'a yaptığı açıklamada, asteroitlerin Güneş'e yaklaştıkça daha az kırmızı hale gelmesi gerektiğini belirtti. Dolayısıyla asteroitlerin neden bu kadar kırmızı renkte olduğu tam olarak belli değil. Ancak bu sırrın çözüme kavuşturulması, asteroitlerin, kuşağın bir parçası haline nasıl geldiklerini anlamakla ilişkili olabilir.
Bu gizemin çözümü için daha yakından çalışma amacıyla muhtemelen asteroitlere bir uzay aracı gönderilmesi gerekecek. JAXA, bunun gelecek için "düşünülmeye değer bir istikamet olduğuna" inanıyor.

 


Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT