İsrail, konsolosluk ve yerleşim yerleri başlıklarında ABD ile uzlaşmak istiyor

Biden, Bennett’a Filistinlilere verdiği sözleri yerine getireceğini iletti.

El Halil'in güneyinde İsrailli yerleşimcilerin topraklarına el koymasını protesto eden bir Filistinli tutuklandı. (AFP)
El Halil'in güneyinde İsrailli yerleşimcilerin topraklarına el koymasını protesto eden bir Filistinli tutuklandı. (AFP)
TT

İsrail, konsolosluk ve yerleşim yerleri başlıklarında ABD ile uzlaşmak istiyor

El Halil'in güneyinde İsrailli yerleşimcilerin topraklarına el koymasını protesto eden bir Filistinli tutuklandı. (AFP)
El Halil'in güneyinde İsrailli yerleşimcilerin topraklarına el koymasını protesto eden bir Filistinli tutuklandı. (AFP)

ABD Başkanı Joe Biden'ın İsrail Başbakanı Naftali Bennett'a Filistin meselesiyle ilgili seçim vaatlerini yerine getirmek konusunda, özellikle de yerleşimlerin genişletilmesi gibi tek taraflı adımlardan vazgeçilmesi ve Kudüs'teki ABD Konsolosluğu’nun Filistinlilere vermesi için yeniden açılması ile ilgili mesajlarının ardından İsrail siyasetinde tartışmalar hız kazandı. Tel Aviv'den siyasi kaynaklar, tartışmalı konularda hükümetin istikrarı ve siyasi dengeleri dikkate alarak uzlaşmacı çözümlere ulaşmaya çalıştığını, Binyamin Netanyahu liderliğindeki muhalefetin ise bu kazanımların elde edilmesine karşı çıktığını aktardılar.
Kaynaklar, Bennett'ıin İsrail-ABD farklılıklarını anlayış, koordinasyon ve ortak çıkar vizyonu ile çözmek istediğini ve Biden'ın İsrail hükümetinin düşmesini istemediğinden emin olduğunu açıkça belirttiğini aktardılar. ABD’li siyasi kaynakların aktardığına göre Biden, Bennett ile geçen ayın sonunda Beyaz Saray'da ilki baş başa, ikincisi de yardımcıların da katılımıyla gerçekleşen görüşmeler sırasında ‘Kudüs'teki konsolosluğun yeniden açılmasından vazgeçmeyeceğini ve Batı Şeria'da yerleşimlerin genişletmesi de dahil olmak üzere atılacak tek taraflı adımlara sessiz kalmayacağını söyledi.
Biden bu tutumunun ABD seçim yarışı sırasında belirginleştiğini ve Ortadoğu'daki barışın çıkarlarına hizmet etmek amacıyla Trump zamanında önüne çıkan engelleri kaldırmak için seçim vaadi olarak açıkladığını vurguladı. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'ın geçtiğimiz mayıs ayında Ortadoğu'ya yaptığı ziyarette de kamuoyuna konuya dair net açıklamalarda bulunduğunu vurguladı.
Kaynakların aktardığına göre Bennett konsolosluğun yeniden açılmasına karşı olduğunu ve yerleşimcilerin doğal ihtiyaçlarına uygun yerleşim projelerini onaylamak istediğini açıkça belirtti. Daha sonra bu görüşünde düzeltme yapan Bennett ‘her iki taraf için de kabul edilebilir bir çözüm bulmak için tüm tartışmalı konuların konuşulmasını’ önerdi.
İsrailli bir yetkili dün, konsolosluk konusunu ‘kurulmuş hükümetin istikrarını baltalayabilecek bir ateş’ olarak nitelendirdi. Konsolosluğun yeniden açılmasının tamamen ABD’nin kararı olduğunu ancak bunun İsrail hükümetinin resmi onayına ihtiyaç duyduğunu belirtti.
Bennett’ın partisinden İçişleri Bakanı Ayelet Şaked, Adalet Bakanı Gideon Saar ve Devlet Bakanı Zeev Elkin gibi sağ kanattan bir dizi bakan ve Netanyahu liderliğindeki muhalefet partileri Bennett’e karşı çıkıyorlar.
Hükümetin liberal kanadının başındaki Dışişleri Bakanı Yair Lapid dahi ‘Kudüs'teki Amerikan konsolosluğunun yeniden açılmasının kötü bir fikir olduğunu ve sadece bölgeye ve Filistinlilere değil, diğer ülkelere de yanlış mesaj verdiğini ve bunu istemediklerini’ belirtti. Lapid “Konsolosluğu tekrar açmak koalisyon hükümetimize de zarar verecek. Eminim ki ABD’nin istediği bu değildir” ifadesini kullandı.
Batı Şeria'daki Yahudi Yerleşimleri Konseyi'nden üst düzey bir yetkili de Bennett’ın dün gece kendilerini ziyaret ettiğini, yerleşim projesine dokunmamaya söz verdiğini ve yakında bunların geliştirilmesi ve yerleşim konseyinin güçlendirilmesi ile ilgili birçok projeyi onaylayacağını aktardı.



Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
TT

Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)

İsrail medyası, Gazze Şeridi'ne yönelik savaşın zorlukları nedeniyle sadece bir hafta içinde dört İsrail askerinin intihar ettiğini bildirdi. İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN, komutanlarının sorumsuz davranışlarına karşı çıkan birlikteki arkadaşlarının uyanıklığı olmasaydı neredeyse listeye katılacak olan beşinci bir askerin hikayesini açıkladı.

Muhabir Carmela Menashe, askerlerden alıntı yaparak, arkadaşlarının ‘Gazze'ye girmeyi reddettiğini, ancak komutanının onu zorladığını, bunun üzerine askerin silahın namlusunu ağzına dayadığını ve kendini vurmakla tehdit ettiğini, bunun üzerine komutanın onu hafta sonu izninden men ederek cezalandırmaya karar verdiğini’ anlattı.

dfgthy
Meslektaşlarının cenaze töreni için mezarlığa giden yaralı İsrail askerleri, 8 Temmuz 2025 (AP)

İsrailli muhabire göre, ‘asker başlangıçta kabul etti ve Gazze'ye girdi. Ancak sonra geri döndü ve tekrar dışarı çıkmak istedi; komutana orada kalamayacağını açıklamaya çalıştı. Komutan onu hafife aldı ve onu başka cezalarla tehdit etti. Birlikteki arkadaşları son anda devreye girerek intihar etmesini engelledi ve onu psikolojik destek subayıyla görüşmeye zorladı.’

Psikolojik destek subayı, askerin durumunun Gazze Şeridi'ne girmesine izin vermediğine karar vererek onu birlik dışında tedavi görmesi için göndermiş; psikolojik durumunun ciddi olduğu teşhis edilmiş ve askerin ordudan tamamen terhis edilerek tedavi altına alınmasına karar verilmiş.

Muhabir, “Askerin durumu benzersiz değil; savaş binlerce askeri travmatize ediyor. Zamanında gerekli tedaviyi görmeyenler kendilerini ciddi bir depresyon içinde buluyor ve bu da aşırı durumlarda intihara yol açabiliyor” dedi.

4 asker intihar etti

Tel Aviv medyası sadece geçen hafta dört askerin intihar ettiğini ve savaşın başladığı 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana intihar eden asker sayısının 44'e yükseldiğini duyurdu.

İntihar eden askerlerin çoğunluğunun aktif görevdeki yedek askerler olduğunu belirten Haaretz gazetesi, İsrailli askeri kaynaklara dayandırdığı haberinde intihar eden askerlerin büyük bir kısmının savaş sırasında psikolojik durumlarını önemli ölçüde etkileyen durumlara maruz kaldıklarını aktardı.

xcvfgbh
Temmuz 2025'te Gazze Şeridi'nde öldürülen meslektaşlarının cenaze töreninde ağlayan İsrailli askerler (AFP)

Gazete, orduda aktif görevde olan İsrailli askerlerin intihar oranlarının önceki yıllara göre artış gösterdiğini doğruladı.

Kaynaklar, intiharların bazen iç raporlarda ‘çatışma dışı ölüm’ veya ‘soruşturma altındaki durumlar’ gibi muğlak etiketler altında kategorize edilmesi nedeniyle gerçek sayının daha yüksek olabileceğini tahmin ediyor.

Şarku’l Avsat’ın Haaretz'den aktardığına göre İsrail ordusu, 2024 yılının başından bu yana yaklaşık bin 600 askerin travma sonrası stres semptomlarından mustarip olduğunu kabul ediyor ve bu da yaklaşık 250 askeri ruh sağlığı nedenleriyle terhis etmesine neden oldu.

Veriler intihar eden askerlerin çoğunun geçtiğimiz mart ayında yeniden başlayan savaştan bu yana çatışmaların devam ettiği Gazze'deki çatışmalara katıldığını gösteriyor.

cdfgthy
Temmuz ayında Gazze'de öldürülen bir İsrail askerinin cenaze töreninden (EPA)

Cepheden dönen askerlerin psikolojik olarak yalnızlaştığı ve özellikle muharebe tugaylarına yeni katılanlar ile dışlanmış sosyal sınıflara mensup askerlere yeterli psikolojik bakım sağlanmadığı belirtiliyor.

Ordu, sahadan dönen askerlerle ilgili sessiz bir iç krizle karşı karşıya; bu askerler fiziksel yaralanmaların ötesinde derin psikolojik yaralar da taşıyor ve bu da bazılarının son bir kaçış olarak intiharı seçmesine neden oluyor.

Gözlemciler Gazze savaşının sadece Filistinlileri tüketmekle kalmadığını, aynı zamanda İsrail'in iç cephesinde de giderek artan bir çatlağa neden olduğunu, askerlerin karada savaşırken psikolojik kaderlerinin havada asılı kaldığını düşünüyor.