Bilim insanları astronotların kanını Mars tozuyla karıştırarak "kozmik beton" elde edecek

Malzemenin, uzaydaki ekstrem hava koşullarına dayanabileceği düşünülüyor (Manchester Üniversitesi)
Malzemenin, uzaydaki ekstrem hava koşullarına dayanabileceği düşünülüyor (Manchester Üniversitesi)
TT

Bilim insanları astronotların kanını Mars tozuyla karıştırarak "kozmik beton" elde edecek

Malzemenin, uzaydaki ekstrem hava koşullarına dayanabileceği düşünülüyor (Manchester Üniversitesi)
Malzemenin, uzaydaki ekstrem hava koşullarına dayanabileceği düşünülüyor (Manchester Üniversitesi)

Bilim insanları, Mars ya da Ay gibi Dünya dışındaki yerlerde bulunan tozu astronotların kanı, teri ve gözyaşıyla birleştirerek "kozmik beton" elde edilebileceğini söyledi.
Birleşik Krallık'taki Manchester Üniversitesi araştırmacıları normal betondan yüzde 300 daha dayanıklı olan malzemenin, ileride uzayda yürütülecek inşaat çalışmalarına fayda sağlayabileceğini kaydetti.
NASA uzmanları dahil pek çok kesim, Dünya dışındaki bir yerde kalıcı olarak yaşamak için o bölgenin yeryüzünde yerleşim yeri kurulması gerektiğini vurguluyor. Ancak inşaat malzemelerini Dünya'dan götürmek epey masraflı. Örneğin Mars'a tek bir tuğla götürmenin yaklaşık 2 milyon dolara (yaklaşık 15 milyon TL) mal olacağı tahmin ediliyor.
Buna bir çözüm bulmak isteyen bilim insanları, geçmişte Çin mimarisinde kullanılan, domuz kanını kireç harcıyla karıştırarak güçlü bir malzeme edilen teknikten ilham alarak çalışmalarına başladı.
Kanın plazma kısmındaki albümin adlı proteini idrar, ter ve gözyaşında bulunan üreyle birleştirildi. Bu da Ay veya Mars'taki tozların bir benzeriyle karıştırılınca "AstroCrete" adı verilen malzeme elde edildi.
Bilim insanları, Mars'ta iki yıl sürecek bir görevde 6 astronottan 500 kilogramdan fazla AstroCrete yapılabileceğini düşünüyor.
Materials Today Bio adlı hakemli bilimsel dergide yayımlanan araştırmanın başyazarı Aled Roberts şöyle konuştu:
"Uzmanlar bir süredir Mars yüzeyinde beton benzeri malzemeler üretmek için uygun teknolojiler geliştirmeye çalışıyor. Ancak biz, cevabın en başından beri içimizde olabileceğini düşünmekten asla vazgeçmedik."
Öte yandan araştırma ekibi, uzaydaki muhtemel yerleşimcilerin yüksek seviyede radyasyona maruz kalacağına ve izolasyonun psikolojik etkilerine dikkat çekerek kan almanın zor olabileceğini söyledi. Bu yüzden konu hakkında daha fazla çalışma yapılması gerekiyor.
Independent Türkçe, Space.com, Sky News



James Webb Uzay Teleskobu'nun bulduğu devasa galaksi bilim insanlarını şoke etti

NASA teleskobu, evrenin uzak köşelerinde beklenmedik keşifler yapmaya devam ediyor (NASA)
NASA teleskobu, evrenin uzak köşelerinde beklenmedik keşifler yapmaya devam ediyor (NASA)
TT

James Webb Uzay Teleskobu'nun bulduğu devasa galaksi bilim insanlarını şoke etti

NASA teleskobu, evrenin uzak köşelerinde beklenmedik keşifler yapmaya devam ediyor (NASA)
NASA teleskobu, evrenin uzak köşelerinde beklenmedik keşifler yapmaya devam ediyor (NASA)

Bilim insanları evrenin ilk zamanlarında şaşırtıcı derecede davasa kütleye sahip bir büyük tasarım sarmal galaksi gözlemledi. 

Büyük tasarım sarmal galaksiler, çekirdekten çıkan kollarının diğer gökadalara kıyasla belirgin ve net olmasıyla biliniyor. Gökbilimciler galaksi kollarının, yıldızların doğduğu yoğun bölgeler olduğunu tahmin ediyor. 

Sarmal galaksilerin tam olarak ne zaman ve nasıl oluştuğu bilinmiyor. Kırmızıya kayma denen bir olgudan yararlanan bilim insanları, uzak galaksi ve yıldızların yaşını hesaplayarak bu soruyu yanıtlamaya çalışıyor. 

Standart modele göre 13,8 milyar yıl önce gerçekleşen Büyük Patlama'dan beri evren genişlediği için bir gökcismi veya galaksi Dünya'dan ne kadar uzaksa o kadar yaşlı oluyor. 

Dünya'dan bakıldığında bir ışık kaynağı uzaklaştıkça ışığın frekansı düşüyor ve spektrumda daha kırmızı dalga boylarına kayıyor. Kırmızıya kayma denen bu durum sayesinde bir cisimden gelen ışığa bakarak ne kadar uzak ve yaşlı olduğu anlaşılabiliyor. 

Bugüne kadar keşfedilen çoğu sarmal galaksinin kırmızıya kayma derecesi pek yüksek değil. Gökbilimciler bu galaksilerin evrenin daha sonraki dönemlerinde oluştuğunu tahmin ederken, NASA'nın James Webb Uzay Teleskobu bu düşünceye meydan okuyor. 

Henüz hakem değerlendirmesinden geçmemiş ve ön baskı sunucusu arXiv'de yayımlanmış çalışmada teleskobu kullanan bilim insanları, evren henüz 1,5 milyar yaşındayken oluşmuş bir galaksi buldu.

Büyük tasarım sarmal galaksi sınıfındaki bu gökadanın, iyice belirginleşmiş iki kolu olduğu gözlemlendi. Ayrıca kırmızıya kayma derecesi de alışılmadık seviyedeydi.

Tahmini yıldız oluşum hızını hesaba katan ekip, sadece birkaç yüz milyon yıl içinde Güneş'in yaklaşık 10 milyar katı kütleye ulaştığını saptadı.

A2744-GDSp-z4 adı verilen gökadaya dair veriler, sarmal galaksilerin oluşum süreci hakkında soru işaretleri yaratıyor.

Evrenin bu dönemindeki galaksilerin düzenli olmasını beklemeyen bilim insanları makalede şöyle yazıyor: 

A2744-GDSp-z4 bu kadar kısa sürede nasıl bu kadar büyük bir disk elde etti? Büyük tasarımlı spiral kollar nasıl ve ne zaman ortaya çıktı? 

Üç yıl önce faaliyete geçen James Webb Uzay Teleskobu, evrenin ilk dönemlerine ışık tutarken gökbilimcilerin varsayımlarına da meydan okuyor. 

Bu döneme ait gelişmiş galaksiler keşfetmesiyle bu yapıların oluşumuna dair bilinenlerin yanı sıra evrenin geçmişi ve yaşını da sorgulamaya açıyor.

Independent Türkçe, Live Science, Phys.org, arXiv