Özbekistan'da yapılan seçimleri Cumhurbaşkanı Mirziyoyev yeniden kazandı

Şevket Mirziyoyev (Arşiv_AA)
Şevket Mirziyoyev (Arşiv_AA)
TT

Özbekistan'da yapılan seçimleri Cumhurbaşkanı Mirziyoyev yeniden kazandı

Şevket Mirziyoyev (Arşiv_AA)
Şevket Mirziyoyev (Arşiv_AA)

Özbekistan'da yapılan cumhurbaşkanlığı seçiminin kesin olmayan ilk sonuçlarına göre, Liberal Demokrat Partiden yeniden aday gösterilen Şevket Mirziyoyev oyların yüzde 80,1'ini aldı.
Merkezi Seçim Komisyonu Başkanı Zayniddin Nizamhocayev, düzenlediği basın toplantısında, Cumhurbaşkanı Mirziyoyev'in demokrasi kurallarına, ulusal yasalar ve uluslararası hukuk normlarına uygun olarak dün yapılan seçimlerde seçmenlerin yüzde 80,1'inin oyunu alarak yeniden Cumhurbaşkanı seçildiğini duyurdu.
Nizamhocayev, "Ülkedeki seçim yasasına göre, kullanılan oyların yarısından fazlasını alan aday, cumhurbaşkanı olarak seçilmiş sayılacaktır. Buna göre, Liberal Demokrat Partiden aday gösterilen Şevket Mirziyoyev, seçmenlerin yüzde 80,1 oyunu alarak galip oldu ve Özbekistan Cumhurbaşkanı olarak seçildi" ifadesini kullandı.
Ülkedeki oy sayımlarının sona erdiğini belirten Nizamhocayev, buna göre ülke genelinde toplam 16 milyon 212 bin 343 seçmenin oy kullandığını, bu sayının toplam kayıtlı seçmen sayısının yüzde 80,4'üne denk geldiğini dile getirdi.
Nizamhocayev, "5 siyasi parti ve adayları arasında gerçek bir rekabet ortamında gerçekleşen cumhurbaşkanlığı seçimi, Özbekistan'da özgürlük ve demokrasinin giderek pekişmekte olduğunun açık bir göstergesidir" dedi.
Nizamhocayev, şimdiye kadar seçimde usulsüzlük yapıldığına dair herhangi bir şikayetin de bildirilmediğini söyledi.
Özbekistan, dün yapılan seçimlerde yeni cumhurbaşkanını belirlemek için sandık başına gitti.
Yaklaşık 35 milyon nüfusa sahip Özbekistan'da, toplam 20 milyondan fazla kayıtlı seçmen bulunuyor. Cumhurbaşkanlığı seçimi için ülke genelinde 10 bin 760 sandık kuruldu.

5 aday yarıştı
Yasa gereği sadece siyasi partilerin cumhurbaşkanı adayı gösterebildiği seçimlerde Ekoloji Partisinden Narzulla Oblomuradov, Halk Demokrat Partisinden Maksuda Vorisova, Milli Şahlanış Demokrat Partisinden Alişir Kadirov, "Adalet" Sosyal Demokrat Partisinden Bahrom Abduhalimov ile Liberal Demokrat Partisinden yeniden aday gösterilen Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev yarıştı.
Cumhurbaşkanının 5 yıllığına seçildiği Özbekistan yasalarına göre, herhangi bir adayın seçimleri kazanması için oyların yarısından fazlasını alması gerekiyor. Aksi halde en çok oyu alan iki adayın seçimlerin ikinci turunda yarışması öngörülüyor.
Seçimi 50'den fazla ülkenin yanı sıra Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı, Şanghay İşbirliği Örgütü, İslam İşbirliği Teşkilatı, Türk Konseyi ve Bağımsız Devletler Topluluğunun aralarında bulunduğu kuruluşlardan 1000'e yakın uluslararası gözlemci takip etti.
Ülkeyi 27 yıl boyunca yöneten ilk Cumhurbaşkanı İslam Kerimov'un Eylül 2016'da vefat etmesi üzerine aynı yıl aralık ayında düzenlenen erken seçimlerde, üç rakibi karşısında seçmenlerin yüzde 88,61 oyunu alan Mirziyoyev kazanmıştı.



Trump, balo salonu inşa etmek için Beyaz Saray'ın bir kısmını yıkıyor

TT

Trump, balo salonu inşa etmek için Beyaz Saray'ın bir kısmını yıkıyor

Başkan Trump'ın inşa etmek istediği balo salonu için yıkılan Beyaz Saray'ın bir kısmı (EPA)
Başkan Trump'ın inşa etmek istediği balo salonu için yıkılan Beyaz Saray'ın bir kısmı (EPA)

Başkan Donald Trump'ın inşa etmek istediği balo salonu için dün Beyaz Saray'ın bir kısmında yıkım çalışmaları başladı. Bu, ünlü binada bir asırdan fazla süredir gerçekleştirilen en büyük inşaat projelerinden biri olarak nitelendiriliyor.

Trump, Truth Social sosyal platformunda yaptığı paylaşımda, “Beyaz Saray'da yeni, büyük ve muhteşem bir balo salonu inşa etmek için çalışmaların başladığını duyurmaktan memnuniyet duyuyorum” dedi. AFP muhabirleri, buldozerlerin başkanlık konutunun doğu kanadında bulunan bölümü yıkarken gördü.

Yeni balo salonu, 8 bin metrekareden fazla bir alanı kaplayacak ve 1000 kişiye kadar kapasiteye sahip olacak. Projenin maliyeti 250 milyon dolar olarak tahmin ediliyor. Trump'a göre, bu salon yabancı devlet başkanlarının onuruna düzenlenen büyük akşam yemekleri ve diğer önemli etkinlikler için kullanılacak. Projenin maketlerine göre, çok yüksek pencereleri olan devasa beyaz bina, genellikle First Lady'nin ofislerinin bulunduğu mevcut Doğu Kanadı'nın yerine inşa edilecek.

Trump dün, bu kanadın “tamamen yenilenmekte” olduğunu ve “çalışmalar tamamlandığında her zamankinden daha güzel olacağını” belirterek memnuniyetini dile getirdi. Cumhuriyetçi başkan, bu salonun inşaatının tamamen “cömert vatanseverler ve harika şirketler”, özellikle de Amerikalıların bağışlarıyla finanse edileceğini vurguladı.

Beyaz Saray, 1800 yılından beri Amerikan başkanlarının ikametgahı ve çalışma yeri olmuştur. Amerika Birleşik Devletleri'nin ikinci başkanı John Adams, burada ikamet eden ilk kişidir.


Birçok isim, tek gerçek: Savaş

Rusya ile Ukrayna arasında Donetsk bölgesinde devam eden çatışmaların ortasında, bir Rus ulusal kampında eğitim alan genç erkekler (Reuters)
Rusya ile Ukrayna arasında Donetsk bölgesinde devam eden çatışmaların ortasında, bir Rus ulusal kampında eğitim alan genç erkekler (Reuters)
TT

Birçok isim, tek gerçek: Savaş

Rusya ile Ukrayna arasında Donetsk bölgesinde devam eden çatışmaların ortasında, bir Rus ulusal kampında eğitim alan genç erkekler (Reuters)
Rusya ile Ukrayna arasında Donetsk bölgesinde devam eden çatışmaların ortasında, bir Rus ulusal kampında eğitim alan genç erkekler (Reuters)

Carl von Clausewitz'in dediği gibi, savaş başka araçlarla yapılan siyasetse ve savaşın doğası siyasi amaçlar için yapıldığı konusunda sabitse, o zaman savaşın tanımı ve özellikleri tamamen kullanılan araçlarla ve bu araçların kullanım şekliyle bağlantılıdır.

İnsanlık tarihi boyunca savaş, en kanlı toplumsal çatışma olmuştur. Savaşın da, savaş öncesinde veya sonrasında, zaferde veya yenilgide, kendi ritüelleri ve sembolleri vardır. Ancak kesin olan şey, bu ritüellerin ve sembollerin savaşa meşruiyet ve kutsallık kazandırmaya yardımcı olduğudur. Ayrıca, düşmanı yok etme sürecini kolaylaştırmak için düşmanın imajını çarpıtmayı da amaçlarlar.

xdfgt
Önlerinde ‘siber güvenlik’ ifadesi bulunan bilgisayar ve akıllı telefonların etkileyici çizimi... (Arşiv – Reuters)

Savaşlar genellikle birden fazla cephede yapılır. Kara, deniz, hava, uzay veya siber savaş olabilir. Kara savaşının zaferi belirleyen faktör olduğuna alışkınız. Ayrıca, savaşın tüm cephelerde birleştirilmesine de alışkınız. Örneğin, ABD genellikle hava gücüyle savaşlara başlar ve düşmanın ağırlık merkezlerini, özellikle komuta ve kontrol merkezlerini hedef alır. Ancak aynı zamanda, siber yeteneklerini kullanarak düşmanın dijital yeteneklerini felce uğratır.

Bazı strateji uzmanları, yapay zekânın savaş alanına girmesinin, eski savaş yöntemlerine meydan okuyan ve savaşın yürütülüşünde, özellikle de askeri doktrin olarak bilinen alanda radikal değişiklikler gerektiren, olağanüstü bir dönüştürücü güç olduğuna inanmaktadır. Bu nedenle, özellikle süper güçler arasında, gelecekteki savaşlara askeri güçleri nasıl hazırlayacakları konusunda küresel bir kafa karışıklığı vardır. Bu savaşların bazı özellikleri, özellikle Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Ukrayna'ya resmen savaş ilan etmeyip savaşı ‘özel bir askerî harekât’ olarak nitelendirmesiyle, Rusya'nın Ukrayna'ya karşı savaşında ortaya çıkmaya başladı. Bu bağlamda ABD de Rusya'dan farklı değildir. Tarihi boyunca ve kuruluşundan bu yana beş kez resmen savaş ilan etti. Ancak, savaş ilan etmeden de birçok sınırlı savaş yürüttü. Bunların en önemlileri şunlar: Kore Savaşı, Vietnam, Körfez Savaşı, Afganistan ve 2003'teki Irak Savaşı, Grenada, Kosova, Libya ve diğerleri gibi daha küçük askeri operasyonlar da cabası.

Belirli savaş türlerine verilen isimler neler?

1. Topyekûn savaş: Bu tür savaşlarda, bir ülke savaş ve zafer için, ya da en azından ulusal güvenliği korumak için tüm boyutlarda tüm kaynaklarını seferber eder. Birinci Dünya Savaşı ve İkinci Dünya Savaşı bu kategoriye girer. Topyekûn savaş, sınırlı araçlarla sınırlı siyasi hedefler elde etmeyi amaçlayan sınırlı savaşın tam tersidir.

2. Hibrit savaş: Bu tür savaşlarda, geleneksel savaş yöntemlerinin yanı sıra gerilla savaşı, terörizm ve siber savaş gibi geleneksel olmayan taktik ve yöntemler de aynı anda kullanılır. Bu tür savaş, düşmanın zayıflıklarına odaklanarak onların bilişsel durumlarını etkilemek ve moralini bozmak amacıyla yapılır. Bu tanım bizi bir sonraki kategoriye götürür. Bu kategori, bu tür savaşı uygulayanlar topyekûn veya sınırlı savaşa girmek istemediklerinde kullanılır.

3. Gri alan savaşı: Bu, gerçek savaş eşiğine ulaşmayan ve onu aşmayan bir savaş türüdür. Bu tür savaşlarda, belirli araçlar, inkâr edilebilirlik sağlayan ancak savaşa girmeyen bir şekilde kullanılır. Genellikle savaş, kırmızı çizgileri aşmadan stratejik kazanımlar elde etmeyi amaçlar. İttifak içindeki bazı kaynaklara göre, Rusya şu anda NATO'ya karşı bu tür bir savaş (hibrit + gri alanlar) yürütmektedir.

4. Algoritma savaşı: Yapay zekâ savaşa girdikten sonra, savaşın doğası kökten değişti. Bu tür savaşlarda, algoritmalar büyük miktarda veriyi analiz ederek savaşı hızlandırmak için kullanılır. İnsanlar bu savaşa hâlâ hâkim, özellikle de yapay zekânın insan bilinci ve zekâsına paralel veya ondan üstün hale geldiği sözde tekilliğe henüz ulaşmamış olması nedeniyle. Yapay zekâ, savaşta inisiyatifi elinde tutmak amacıyla karar verme sürecini hızlandırarak bu savaşa katkıda bulunur. Ayrıca savaş alanının dijitalleşmesine katkıda bulunur ve farklı silahların savaş güçlerini gerçek zamanlı bir ağ (Battlespace) içinde birbirine bağlar.

5. Vekil savaşı: Yapay zekadaki olağanüstü ilerlemelerin ardından, savaşın yeni özellikleri ve karakteristikleri ortaya çıkmaya başlamıştır. Bunların en önemlisi, ‘vekil savaşı’ veya ajanlar tarafından yürütülen savaştır. Antik ve modern askeri tarih, insan vekilleri tarafından yürütülen savaş örnekleriyle doludur, ancak 21. yüzyılda insan ve makinelerin karışık ve melez bir şekilde yürütülen vekalet savaşları görülecektir.

Bu savaşta, veri toplayabilen, algılayabilen, analiz edebilen ve bunları bilgiye, karar almaya ve uygulamaya dönüştürebilen akıllı sistemler, insan unsuruna başvurmadan kullanılacaktır.

Son olarak, gerilla savaşı gibi kentsel savaşlardan bahsedebiliriz.

Kentsel savaş, düşmanın yoğunlaştığı kentsel ortamı kontrol etmeyi amaçlar. Geleneksel ordular için çok zor ve maliyetli olan bu tür savaşlarda, çatışmalar evden eve gerçekleşir. Bu tür savaşlarda, tanklar gibi geleneksel silahların önemi ve etkinliği azalır.

xscdfgt
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'a düzenlenen İsrail hava saldırısının ardından yükselen dumanlar, 20 Ekim 2025 (Reuters)

Gazze Şeridi'nde, tünel ağının temsil ettiği dikey coğrafi derinlikle birlikte, şu anda bir şehir savaşı yaşanıyor. Gerilla savaşı, vur-kaç taktikleri, pusular ve diğer taktiklere dayanır ve amacı her zaman düşmanı mümkün olduğunca yıpratarak siyasi kararlarını değiştirmeye zorlamaktır. Bu nedenle, bu savaş aynı anda hem askeri hem de siyasi olmak üzere ikili bir nitelik taşır. 1985'ten 2000'e kadar, İsrail'in Güney Lübnan'dan çekildiği yıla kadar süren Hizbullah ile İsrail arasındaki savaş, tam anlamıyla bir gerilla savaşıydı.

*Bu analiz, Şarku’l Avsat için bir askeri analist tarafından yapıldı


İsrailli bakan, Yahya Sinvar'ın cenazesinin yakılmasını önerdi

Sana'da İsrail'e karşı düzenlenen protesto sırasında Hamas'ın merhum lideri Yahya Sinvar'ı tasvir eden bir pankart (EPA)
Sana'da İsrail'e karşı düzenlenen protesto sırasında Hamas'ın merhum lideri Yahya Sinvar'ı tasvir eden bir pankart (EPA)
TT

İsrailli bakan, Yahya Sinvar'ın cenazesinin yakılmasını önerdi

Sana'da İsrail'e karşı düzenlenen protesto sırasında Hamas'ın merhum lideri Yahya Sinvar'ı tasvir eden bir pankart (EPA)
Sana'da İsrail'e karşı düzenlenen protesto sırasında Hamas'ın merhum lideri Yahya Sinvar'ı tasvir eden bir pankart (EPA)

İsrail Ulaştırma Bakanı Miri Regev, güvenlik kabinesinin yakın zamanda yaptığı bir toplantıda, Gazze'deki eski Hamas lideri Yahya Sinvar'ın cenazesinin yakılmasını önerdi ve "bazı sembollerin iade edilmemesi gerektiğini" savundu.

Regev, 2011 yılında ABD özel kuvvetleri tarafından öldürülen ve denize atılan El Kaide lideri Usame bin Ladin'e atıfta bulunarak, "Amerikalıların bin Ladin'e yaptığının aynısını bizim de yapmamız gerektiğini gördüm" dedi.

Regev, "Bu öneriyi kabineye sundum ve iade edilmemesi gereken semboller var" diye ekledi. Yedioth Ahronoth'a göre, Regev'in önerisinin İsrail güvenlik yetkilileri tarafından incelendiği düşünülüyor.

Sinvar, 16 Ekim 2024'te Gazze Savaşı sırasında İsrail ordusunun düzenlediği bir operasyon sırasında öldürüldü. Gazze'nin güneyindeki Refah kentinde rutin bir devriye sırasında öldürüldü. 7 Ekim saldırılarından sonra İsrail tarafından en çok aranan kişiydi.

Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre Sinvar'ın cesedi diş kayıtları ve DNA testiyle teşhis edildi ve İsrailli yetkililer kısa süre sonra ölümünü doğruladı.

Şarm el-Şeyh görüşmeleri sırasında Hamas, yakın zamanda imzalanan esir değişimi ve ateşkes anlaşmasının bir parçası olarak, Gazze'deki iki eski lideri Yahya ve Muhammed Sinvar kardeşlerin cenazelerinin İsrail'den teslim edilmesini talep etti. İsrail bu talebi reddetti.