Reuters: Erdoğan'ın mevduata garanti açıklaması ile birlikte kamu bankaları agresif şekilde döviz satıyor

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA
TT

Reuters: Erdoğan'ın mevduata garanti açıklaması ile birlikte kamu bankaları agresif şekilde döviz satıyor

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA

Reuters, “Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın TL'deki değer kaybını durdurmak için açıkladığı mevduata döviz koruması ile birlikte kamu bankaları agresif bir şekilde döviz satarken, aynı anda Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) rezervleri de doğrudan müdahale olmamasına rağmen sert gerilediğini” bildirdi.
Ajans haberinde şunları kaydetti:
Konu hakkında bilgi sahibi dört kaynağın verdiği bilgi ve analitik bilançodan yapılan hesaplamalara göre TCMB'nin doğrudan müdahaleye ilişkin bir açıklamasının olmadığı 20-21 Aralık'ta TCMB rezervlerinde yaklaşık 6 milyar dolar düşüş yaşanıyor.
Haberin yazıldığı sırada yorum için TCMB'ye ulaşılamadı. Ziraat, Vakıfbank ve Halkbank'a olası döviz müdahalelerine ilişkin haberin yazıldığı sırada yorum yapmadı.
Konuya yakın bir bankacı Pazartesi ve Salı günü yapılan döviz satışların 3 milyar dolara ulaştığını belirtirken aralarında bir Türk yetkilinin de olduğu diğer kaynaklar satışların daha sonra da devam ettiğini söyledi.
Dolar/TL bu hafta 18.4 tarihi zirvesinden 10.25'e kadar gerilerken TL'de tarihi bir değer kazancı yaşadı.
Pazartesi akşamı Erdoğan'ın yeni uygulamaları açıklamasından üç dört saat sonra bir televizyon kanalına çıkan Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Yönetim Kurulu Başkanı ve Ziraat Bankası Genel Müdürü Alpaslan Çakar, Pazartesi akşamı için 1 milyar dolar satıldığını söylemişti.

TCBM rezervleri sert düşüşte
TCMB'nin kamu bankaları aracılığıyla yaptığı rezerv satışlarla 2019 2020 yılında kendine ait 128 milyar dolarlık rezerv kaybı yaşamıştı. Hazine ve TCMB arasındaki bir protokol ile yapılan döviz satışları Şahap Kavcıoğlu döneminde bu haftaya kadar kullanılmamıştı.
Şu ana kadar ekonomi yönetiminden bu haftaki döviz satışlarında geçmişte kullanılan döviz satış protokolünün bu hafta itibarıyla yeniden devreye alınıp alınmadığına ilişkin bir bilgi de paylaşılmadı.
TCMB verilerinde göre bankanın net rezervleri 21 milyar dolardan 12 milyar dolara geriledi. Bu haftaki düşüş ise henüz tüm rakamlar bilinmediğinden hesaplanamıyor. Ancak analitik bilanço verileri haftanın ilk 2 gününde 6 milyar dolara yakın düşüşe işaret ediyor.
CHP'li Faik Öztrak, "Dolar nasıl düştü? Anlaşılan yine arka kapıdan döviz satarak. 20-21 Aralık'ta TCMB'nin net döviz pozisyonunda 6 milyar dolarlık erime var" dedi.
Ekonomist Uğur Gürses ise 20 ve 21 Aralık günlerinde TCMB'nin dövize satış yönünde doğrudan müdahale yapmadığı bilindiğini buna rağmen verilerin 7 milyar dolarlık rezerv kaybına işaret ettiğini belirterek, "İki günlük toplam 7 milyar doların yine arka kapıdan kamu bankaları aracılığıyla satıldığı apaçık ortada" ifadelerini kullandı.
TL'de dolar karşısında tarihte eşi nadir görülen bu denli sert değer kazancı ile birlikte yılbaşından beri değer kaybı %56'dan %27'ye gerilemiş oldu. Kur 2021'e 7.44 civarında başlamıştı. Dolar/TL bugün 10.25'e kadar geriledi. Tarihi zirve hafta başında 18.4 ile görüşmüştü.
Bürümcekçi Araştırma ve Danışmanlık Kurucu Ortağı Haluk Bürümcekçi, "TCMB 1 Aralık’ta müdahalenin boyutunu 0.8 milyar dolar açıkladı. Analitik bilanço ise 20 ve 21 Aralık’ta net rezervlerde görülen azalışın 5.5 milyar dolarlık kısmının döviz satışları ile ilgili olduğunu düşündürüyor. Bu tarihlerde TCMB doğrudan müdahale açıklaması yapılmamıştı" dedi.
TCMB ayrıca şu ana kadar 1 Aralık'tan beri 5 kez piyasaya doğrudan müdahalede de bulundu. Bankanın sonuncusunu geçen hafta yaptığı doğrudan müdahaleler ile 6-10 milyar dolar arasında döviz satışı yaptığı hesaplanıyor. Bankacılar Botaş'a yapılan olası döviz satışları nedeniyle tam tutarı zamanla TCMB verilerinden hesaplıyor. Banka doğrudan satış müdahalelerini 15 iş günü içinde Botaş satışlarını ise ilgili ay tamamlandıktan birkaç gün sonra açıklıyor.
TCMB'nin bugün açıkladığı veriler geçen hafta lokallerin döviz birikimlerini 6 milyar dolar artırdıklarını gösterirken dolar/TL yüklü döviz alımında bugünkü seviyelerin belirgin üzerinde 13.6-17.1 bandında seyretti.
Independent Türkçe, Reuters



Trump bir sonraki FED başkanını erken açıklayacak mı?

FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
TT

Trump bir sonraki FED başkanını erken açıklayacak mı?

FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)

ABD Başkanı Donald Trump, 11 ay sonra görev süresi dolacak olan Jerome Powell'ın yerine FED'in yeni başkanı olarak seçeceği ismi alışılmadık bir şekilde erken açıklamayı düşünüyor.

Wall Street Journal'ın (WSJ) yakın tarihli bir haberinde yer alan bu karar, Trump'ın yönetim kurulunun faiz oranlarını düşürme konusundaki yavaş yaklaşımından duyduğu hayal kırıklığının bir sonucu olarak ortaya çıktı. Powell'ın halefi, üç ila dört aylık geçiş döneminin çok öncesinde, bu yaz ya da eylül veya ekim aylarında açıklanabilir.

ghyj
FED Başkanı Jerome Powell, FED Yönetim Kurulu toplantısında (EPA)

Trump'ın mevcut para politikasına karşı sabırsızlığının artması, onu seçim sürecini hızlandırmayı düşünmeye sevk etti. Şarku’l Avsat’ın WSJ’den aktardığına göre erken bir duyuru, başkan adayının mayıs ayında resmi olarak göreve başlamadan önce bile piyasa beklentilerini etkilemesine ve para politikasını yönlendirmesine olanak sağlayabilir.

Favori adaylar

FED başkanlığı için aralarında şu isimlerin de bulunduğu çok sayıda kişi yarışıyor:

  • Kevin Warsh: Eski bir FED yöneticisi ve Başkan George W. Bush'un danışmanı olan Warsh favoriler arasında. Trump, Warsh ile sekiz yıl önce bu pozisyon için ve geçen sonbaharda da Hazine Bakanlığı için görüşmüştü. Geçmişte bir ‘şahin’ (istihdamdan çok enflasyonla ilgilenen) olarak tanınmasına rağmen Warsh geçtiğimiz günlerde Trump'ın erken bir aday göstermesi halinde şaşırmayacağını belirtti. Ancak Trump'a yakın bazı isimler Warsh'ın fazla bağımsız olacağından endişe ediyor.
  •  Kevin Hassett: Ulusal Ekonomi Konseyi'nin şu anki direktörü olan Hassett'in bu göreve ilgisiz olduğu bildirildi.
  • Scott Bessent: ABD Hazine Bakanı'nın ismi çeşitli adayların müttefikleri tarafından dillendiriliyor. Uzun süredir yatırımcı olan Bessent, kamuoyu önünde mevcut görevine bağlı olmasına rağmen FED Başkanı olma fikrine sıcak baktığını ifade etti. Temsilcilere “Başkan Trump ne isterse onu yapmaktan mutluluk duyacağını” söyledi.
  • David Malpass: Trump'ın ilk döneminde atadığı Dünya Bankası eski başkanı, düşük faiz oranlarını desteklemesi ve FED'in ‘eski’ modellerini eleştirmesi nedeniyle Başkan'ın gözüne girmeyi başardı.
  • Christopher Waller: FED Yönetim Kurulu Üyesi Waller, Trump tarafından 5 yıl önce FED Yönetim Kurulu’na atanmış olsa da zayıf bir aday olarak görülüyor. Waller, yönetimin büyüme odaklı bir para politikası arzusu doğrultusunda, temmuz sonundaki bir sonraki FED toplantısında mümkün olan en kısa sürede faiz indirimi çağrısında bulunan ilk isim olarak Beyaz Saray'ın dikkatini çekti.

Beyaz Saray'ın tutumu ve FED'in bağımsızlığı

Beyaz Saray Sözcüsü Kush Desai, yönetimin ‘ekonomik büyümeyi, istihdamı ve yatırımı hızlandırmak için zemin hazırladığını ve para politikasının bu gündemi tamamlama ve ABD'nin ekonomik toparlanmasını destekleme zamanının geldiğini’ belirtti.

dfgrthy
FED Başkanı Jerome Powell, FED Yönetim Kurulu'nun bir toplantısına başkanlık ederken (AFP)

Siyasi baskılara rağmen FED Başkanı Jerome Powell, siyasetin Merkez Bankası’nın görüşlerini etkilemediğini sürekli olarak savundu. Powell bir Senato komitesine verdiği demeçte, faiz oranlarını düşürme konusundaki temkinli yaklaşımını şu sözlerle savundu: “Eğer burada bir hata yaparsak, bedelini insanlar öder... ödeyecektir.”

Erken açıklamanın riskleri ve dinamikleri

Erken bir açıklama, hem Trump hem de gelecek başkan için potansiyel dezavantajlar barındırıyor. Bu adım yeni başkanı zor bir duruma sokabilir, potansiyel olarak gelecekteki meslektaşlarının kamuoyu önünde eleştirilmesine yol açabilir veya çok uyumlu olarak algılanabilir, bu da Senato onayını tehlikeye atabilir. Ekonomist Douglas Rediker'in belirttiği gibi, ‘Trump seçimini ne kadar erken yaparsa, o kişinin karşılaşacağı zorluklar o kadar artar ve Powell'ın gerçek halefi olma ihtimali o kadar azalır.’

Dahası, Powell'ın FED'deki görev süresi 2028 yılına kadar devam ediyor, yani başkan olarak görev süresi sona erdikten sonra 18 ay daha Yönetim Kurulu’nda kalmayı seçebilir, ki o bu konuda yorum yapmayı reddetti.

Trump'ın sadık bir başkan arzusu, daha kolay bir faiz politikası isteğiyle uyumlu olsa da, mevcut Yönetim Kurulu üyeleri görevden erken ayrılmadığı sürece üyelerin çoğunluğunu atayamayacağı için, 12 üyeli faiz belirleme komitesini etkilemekte büyük bir zorlukla karşı karşıya. FED, Başkan Richard Nixon'ın faiz oranlarını düşük tutması için FED Başkanı’na gizlice baskı yaptığı 1970'lerden bu yana bağımsızlığını şiddetle koruyor.