İran'da sel nedeniyle 90 kişi hayatını kaybetti

İranlı arama-kurtarma ekipleri dün Fars eyaletinin Zerrindeşt şehristanında kayıp kişileri arıyor (EPA)
İranlı arama-kurtarma ekipleri dün Fars eyaletinin Zerrindeşt şehristanında kayıp kişileri arıyor (EPA)
TT

İran'da sel nedeniyle 90 kişi hayatını kaybetti

İranlı arama-kurtarma ekipleri dün Fars eyaletinin Zerrindeşt şehristanında kayıp kişileri arıyor (EPA)
İranlı arama-kurtarma ekipleri dün Fars eyaletinin Zerrindeşt şehristanında kayıp kişileri arıyor (EPA)

İran İçişleri Bakanlığı, şiddetli muson yağmurlarının neden olduğu sel dalgasının ardından İran'da ölü sayısının en az 69’a yükseldiğini ve böylece 10 gün içinde toplam 90 kişinin hayatını kaybettiğini bildirdi.
Bakanlık, arama-kurtarma ekiplerinin hala canla başla ülke genelinde kayıp en az 45 kişiyi aradığını belirtti.
Şu ana kadar 40'tan fazla kişi ciddi şekilde yaralandı. 37 bin kişi evini terk etmek zorunda kaldı ve 20 binden fazla ev ağır hasar gördü.
Perşembe akşamından bu yana, başkent Tahran da dahil olmak üzere ülkenin 31 eyaletinden 24'ünü fırtınalar vurdu. Önümüzdeki birkaç gün içinde fırtına ve sel baskınlarının devam etmesi bekleniyor. Bu yüzden yetkililer daha fazla can kaybının yaşanmasından korkuyor. Seller yüzünden ölenlerin sayısı bu ay yaklaşık 90’a yükseldi. Yaklaşık 10 gün önce, güney Fars eyaletini vuran selde 21 kişi öldü ve iki kişi kayboldu.
Yetkililer, bölgesel değişikliklerin son sellerin yaşanmasına katkıda bulunduğunu söylüyorlar. Hasarın boyutunu belirlemek için henüz çok erken olsa da uzmanlar bunun milyarlarca dolar olduğunu öne sürüyorlar.
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, sellerden zarar görenlere mali yardım sağlama sözü verdi. Ancak mevcut ekonomik kriz göz önüne alındığında, bu yardımın ne zaman dağıtılabileceği belli değil.



En eski yırtıcı kuş türleri keşfedildi: T-Rex'le beraber yaşamışlar

Adını Charles Darwin'den alan Avisaurus darwini, muhtemelen küçük memelileri avlıyordu (Ville Sinkkonen)
Adını Charles Darwin'den alan Avisaurus darwini, muhtemelen küçük memelileri avlıyordu (Ville Sinkkonen)
TT

En eski yırtıcı kuş türleri keşfedildi: T-Rex'le beraber yaşamışlar

Adını Charles Darwin'den alan Avisaurus darwini, muhtemelen küçük memelileri avlıyordu (Ville Sinkkonen)
Adını Charles Darwin'den alan Avisaurus darwini, muhtemelen küçük memelileri avlıyordu (Ville Sinkkonen)

Bugüne kadar bulunan en eski iki yırtıcı kuş türü keşfedildi. Şahin büyüklüğündeki kuşlar, T-Rex'le beraber yaşamıştı.

Bilim insanları ABD'nin Montana eyaletinde Kretase Dönemi'ne ait fosiller buldu. 66 milyon yıl önce sonra eren bu dönem, uçamayan dinozorların sonunu getirerek yeni bir çağ açmıştı.

Fosillerin bulunduğu Hell Creek Formasyonu'nda daha önce T-Rex'ten Triceratops'a çeşitli dinozor türlerinin kalıntıları ortaya çıkmıştı. 

Hakemli dergi PLOS One'da dün (9 Ekim) yayımlanan araştırmayı yürüten ekip, kuşların ve bazı dinozorların ayaklarında görülen tarsometatarsus adlı kemiğin fosillerini buldu.

Kemikleri inceleyen araştırmacılar üç ayrı yeni kuş türü tanımladı. Bunlardan ikisi bugüne kadarki en eski yırtıcı kuş türünü temsil ederken, onlarla aynı dönemde yaşayan Magnusavis ekalakaensis adlı üçüncü türün yaşantısı hakkında henüz yeterli bilgi edinilemedi.

Araştırmacılar Avisaurus darwini adını verdikleri bir türün, büyük bir şahin kadar olduğunu ve kanat boyunun 1,3 metreye ulaştığını tahmin ediyor. 

Henüz ismi belirlenmeyen fakat yine Avisaurus cinsine ait diğer türse bundan biraz daha küçüktü. 

67 milyon yıl önce yaşadığı hesaplanan yırtıcı kuşların ayak kemiklerinin, tıpkı bugünün şahin, baykuş ve kartalları gibi avlarını yakalamalarını, zapt etmelerini ve taşımalarını sağlayacak yapıda olduğu saptandı.

Bu iki türün kertenkele ve kuşlar gibi küçük hayvanlarla beslenmiş olması muhtemel. Araştırmacılar kuşların, ayaklarındaki kemikler sayesinde, boyutlarından beklenebilenden daha büyük hayvanları taşıdığından şüpheleniyor.

Tarsometatarsus örneklerinde şahin ve baykuşlara benzer güçlü bir kas bağlantı noktasının avları kavrayıp taşımayı sağladığı düşünülüyor. Ayrıca bu kemiklerde, yırtıcı kuşlarda görülen ve taşınan avı zapt etmeye yarayan yapılar da tespit edildi.

ABD'deki Chicago Üniversitesi'nde doktora öğrencisi olan Alex Clark, ortak yazarı olduğu çalışma hakkında "Ayak kemiklerindeki ipuçlarına dayanarak bu kuşların günümüzdeki bir şahin veya baykuşa benzer şekilde avı yakalayıp taşıyabildiğini düşünüyoruz" diyor: 

Evrimleşen ilk yırtıcı kuşlar olmayabilirler fakat bu fosiller, bilinen en eski yırtıcı kuş örneklerini temsil ediyor.

Bugüne kadar bilinen en eski yırtıcı kuşlar, dinozorların yok olmasının ardından memelilerin yükseldiği Senozoyik Dönem'in başlangıcından milyonlarca yıl sonrasına tarihlenmişti.

Çalışmada tespit edilen türler, halen yaşayan herhangi bir kuşun atası değil. İki yırtıcı türün ait olduğu enantiornithes grubu, Dinozorlar Çağı'nı bitiren meteor çarpmasıyla birlikte yeryüzünden silinmişti. 

Clark, "Hayvanları yırtıcı benzeri davranışlarla donatan morfoloji, muhtemelen birkaç kez evrimleşti" diyor.

Yeni çalışma, milyonlarca yıl önceki ekosistemlerin yanı sıra Dinozorlar Çağı'nı bitiren kitlesel yok oluşu da daha iyi anlamaya katkı sunabilir. 

Çalışmanın ortak yazarı Jingmai O'Connor'a göre bulgular, bu olaydan neden sadece bazı kuş türlerinin sağ çıktığını öğrenmede kritik önem taşıyabilir.

Independent Türkçe, Popular Science, Reuters, PLOS One