ABD, İran’ın nükleer anlaşmayı canlandırma konusundaki tepkisini değerlendirmek için zaman sınırı çizmedi

ABD Başkanı Joe Biden yönetimi, Tahran'ın Washington'u esneklik göstermeye çağırmasının ardından, İran'ın 2015 nükleer anlaşmasını kurtarmak için nihai taslağa tepkisini değerlendirmek için Washington ve Avrupa Birliği (AB) arasında müzakerelerin sürdüğünü belirtti.

ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Ned Price dün akşam yaptığı açıklamada,  “ABD, İran'ın yanıtını Avrupa Birliği aracılığıyla aldı. Bunu inceliyoruz AB ile Avrupalı müttefiklerimizle istişare ediyoruz. Yorumlarımızı özel olarak AB’ye ilettik” ifadelerini kullandı. Yetkili ayrıca, değerlendirmenin zaman alacağını söyleyerek, yanıt için zaman çerçevesi belirtmeyi reddetti.

Price, bunun İranlıların amaçlarının ciddiyetini gösterdikleri son aşama olması gerektiğini belirterek, 2021 baharında bu sürecin başlamasıyla birlikte Ortak Kapsamlı Eylem Planı’na (JCPOA) uyum konusunda karşılıklı dönüş sağladıklarını ve bunların basit meseleler olmadığına vurgu yaptı.

Sözcü, “Bu anlaşma temelde Mart ayından beri masada. JCPOA uyumluluğuna karşılıklı dönüş konusunda nihai bir anlaşmanın nasıl görüneceğini biliyoruz. AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ile ana noktalar üzerinde anlaşıyoruz. 16 ila 17 ay boyunca müzakere edilebilecek her şeyi müzakere ettik” dedi.

Price, Tahran ile Washington arasındaki dolaylı görüşmelerde ‘arabulucu’ olarak topu Avrupa Birliği'nin sahasına attı.

Price, İran tarafından gündeme getirilen herhangi bir öneriyi veya sorunu tartışmayı reddederek “İranlılar, bu müzakerenin yalnızca tek bir şey hakkında olduğunu, yalnızca İran'ın nükleer programına odaklanan nükleer anlaşma ve İran'ın yapmasına izin verilen şey olduğunu açıkça duydular” dedi.

ABD yönetiminin İran'ın eklediği taleplere rağmen anlaşmanın yapılabileceği konusundaki iyimserliği veya karamsarlığının boyutuyla ilgili bir soruya ise Price, "İyimser ya da kötümser bir bakış açısıyla işlem yapmıyoruz, çünkü bu en büyük dış politikadır. Başkan bu konuda netti” yanıtını verdi.

Price, "Anlaşma, ABD ulusal güvenliğinin çıkarına olmayacağı bir noktaya geldiğinde sona erecek" dedi.

ABD ile İran arasında 16 ay aralıklı ve dolaylı görüşmelerin ardından, üst düzey bir AB yetkilisi 8 Ağustos’ta yaptığı açıklamada, AB’nin İran’a nihai bir anlaşma metni sunduğunu ve birkaç hafta içinde Tahran’dan yanıt beklediklerini ifade etti.

İran teklife Pazartesi günü geç saatlerde yanıt verdi, ancak ne Tahran, ne de Avrupa Birliği yanıtın içeriği hakkında herhangi bir ayrıntı vermedi.

İran Dışişleri Bakanı Emir Abdullahiyan, ABD’yi kalan üç sorunu çözmek için esneklik göstermeye çağırdı ve Tahran’ın yanıtının nihai kabul veya reddetme olmayacağını belirtti.

Reuters haber ajansına konuşan diplomat ve yetkililer, Tahran ve Washington’ın AB’den gelen nihai anlaşma metnini kabul etmemesinin pek olası olmadığını, çünkü bunun anlaşmayı yeniden canlandırmak her iki tarafın da çıkarlarına hizmet ettiğini vurguladı.

Nükleer müzakerelerdeki başarısızlık, yeni bir bölgesel savaşın patlak vermesi riskini taşıdığından, önemli riskler taşıyor.

İran, nükleer anlaşmanın başarısız olması durumunda İsrail’in herhangi bir saldırısına sert bir yanıt vereceği konusunda uyardı.

ABD eski Başkanı Donald Trump, göreve başlamadan önce imzalanan nükleer anlaşmanın İran’a tavizler verdiğini söyleyerek, 2018’de anlaşmadan çekildi ve sert ABD yaptırımlarını yeniden dayattı.

Bu, İran’ın uranyum zenginleştirme kısıtlamalarını ihlal etmeye başlamasına neden oldu.