Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdulaziz’in davetlisi olarak, Suudi Arabistan ve Çin’i birbirine bağlayan tarihsel ilişkileri ve seçkin stratejik ortaklığı güçlendirmek için Riyad’a üç günlük resmi bir ziyaret gerçekleştirecek.
Kral Selman ve Şi Cinping, Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın da katılacağı Suudi Arabistan-Çin zirvesine başkanlık edecek.
Ziyaret programı
Çin Devlet Başkanı’nın ziyareti sırasında 30’dan fazla ülke lideri ve uluslararası kuruluşun katılımıyla ‘Suudi Arabistan-Çin’, ‘Körfez-Çin’ ve ‘Arap-Çin’ olmak üzere üç zirve düzenlenecek.
Çin Devlet Başkanı, Körfez İşbirliği Konseyi’ne (KİK) üye ülkeler ile Çin ile Arap ülkeleri arasındaki seçkin ilişkilere dayanarak, başkent Riyad’da düzenlenecek olan Körfez-Çin İşbirliği ve Kalkınma Zirvesi ve Arap-Çin İşbirliği ve Kalkınma Zirvesi’ne katılacak.
Körfez ve Arap bölgesinden devlet başkanları ve liderlerin katılacağı her iki zirvede, tüm alanlarda ilişkileri ilerletmenin yolları ele alınacak ve ekonomik işbirliğinin çeşitli yönleri tartışılacak.
Çin Devlet Başkanı ve Suudi Arabistan Veliaht Prensi iki ülke arasındaki resmi ziyaretlerden birinde (Şarku’l Avsat)
Suudi Arabistan-Çin zirvesinin oturum aralarında, stratejik ortaklık belgesine ek olarak, devlet ve özel sektörde değeri 110 milyar riyali (29,3 milyar dolar) aşan 40’tan fazla ön anlaşma imzalanacak.
Anlaşmalara ek olarak, Suudi Arabistan’ın 2030 Vizyonu’nu Çin’in Kuşak ve Yol Girişimi ile uyumlaştırma planına imza atılacak.
Zirve ayrıca ‘Prens Muhammed bin Selman Suudi Arabistan ve Çin arasında Kültürel İşbirliği Ödülü’nün lansmanına da sahne olacak.
80 yıllık ilişki
Suudi Arabistan-Çin diplomatik ilişkileri, seçkin ve yakın bir gelişmeye tanık oluyor ve iki dost ülkenin yararına olacak şekilde çeşitli alanlarda daha fazla işbirliği ve karşılıklı anlayışa doğru hızla ilerliyor.
İki ülke arasındaki yakın ilişkiler, basit ticari ilişkiler ve Çinli hacıların kabulü şeklinde işbirliği ve kalkınmanın çeşitli yönlerini içerdiği için 80 yıl önce başladı ve tam diplomatik ilişkiler kurma konusunda anlaştıktan sonra 1990’da resmi formuna ulaştı.
Suudi Arabistan-Çin ilişkileri, ilişkilerin dayandığı anlaşmaların hükümlerinin uygulanması veya zamanın değişikliklerine uyum sağlayacak şekilde geliştirilmesi açısından iki ülke arasındaki işbirliğinin güçlenmesine olumlu yansıyan, dünyanın tanık olduğu gelişmeye paralel olarak büyük bir fark ortaya koydu.
İkili ortaklık
Suudi Arabistan, Kral Selman ve Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın liderliğinde, tüm etkili ülkeler ve uluslararası güçlerle ikili ilişkileri ve ortaklıkları güçlendirmeye yönelik stratejik hedef bağlamında Çin ile de ilişkileri geliştirmeye istekli.
Suudi Arabistan Başbakanı ve Veliaht Prensi Muhammed bin Selman ve Çin Başbakan Yardımcısı Han Zheng’ın başkanlık ettiği Suudi Arabistan-Çin Ortak Komitesi, iki ülke hükümetlerinin siyasi ve güvenlik işlerinde koordinasyonu artırma, ticaret ve yatırım, enerji, kültür ve teknoloji alanlarındaki işbirliği yönlerini geliştirmeye yönelik mevcut çabalarına öncülük ediyor.
İki dost ülke arasındaki ekonomik ilişkiler, ister iki hükümet arasındaki anlaşmalar, ister işadamları arasındaki anlaşmalar olsun, çeşitli alanlarda birçok anlaşmanın imzalanmasına tanık oldu. Suudi Arabistan’ın Çin’e ihracatının çoğu petrole dayalı.
Suudi Arabistan ve Çin, Dünya Ticaret Örgütü ve G20 gibi bir dizi uluslararası ekonomik kuruluş ve bloğa üyeliği paylaşıyor.
Suudi Arabistan ayrıca, sürdürülebilirliği yansıtan yeşil altyapıya yatırım yaparak Asya içinde ve dışında ekonomik kalkınmayı teşvik etmeyi ve altyapı bağlantısını iyileştirmeyi amaçlayan Asya Altyapı Yatırım Bankası’nın kuruluşuna Çin ile birlikte kurucu üye olarak katıldı.
İlk ticaret ortağı
2018 yılından bu yana Suudi Arabistan’ın ihracat ve dış ithalatında ilk varış noktası olan Çin, son 5 yıldır Suudi Arabistan’ın ilk ticaret ortağı konumunda.
Ticaret hacmi, 2020’ye göre yüzde 39 artışla 2021’de 309 milyar riyale (82,4 milyar dolar) ulaştı.
Suudi Arabistan’ın Çin’e yaptığı ihracatın toplam hacmi, 41 milyar riyal değerindeki petrol dışı ihracat dahil 192 milyar riyale (51,2 milyar dolar) yükseldi.
Çin’deki Suudi yatırımlarının değeri 8,6 milyar riyali buldu ve Suudi Arabistan, 2019 yılı sonuna kadar Çin’e yatırım yapan ülkeler sıralamasında 12. sırada yer aldı.
Çin’in Suudi Arabistan’daki yatırımlarının değeri ise 2021 yılı sonu itibarıyla 29 milyar riyali buldu.
Suudi Arabistan’da gelişmekte olan teknoloji şirketlerini desteklemek için Suudi Arabistan Kamu Yatırım Fonu ve Alibaba şirketi tarafından desteklenen Çin merkezli eWTp arasında 1,5 milyar riyal olarak tahmin edilen sermaye ile bir ‘Suudi Arabistan-Çin Fonu’ kuruldu.
Kuşak ve Yol
Kuşak ve Yol girişimi, Suudi Arabistan tarafından başlatılan birçok iddialı büyük projede iki ülke arasındaki yatırım işbirliği yoluyla 2030 Vizyonu hedeflerine ulaşılmasına yardımcı oluyor. Büyük Çin merkezli şirketler bunun uygulanmasına katkıda bulunuyor.
Enerji alanında Suudi Arabistan, 2021’de Çin’e petrol arzında liderliği elinde tuttu.
Çin gümrük verilerine göre, Çin’in Suudi Arabistan’dan yaptığı ithalat 2020 yılına göre yüzde 3,1 artarak toplam ithalat içindeki payı yüzde 17’ye yükseldi.
Yanbu Aramco Sinopec Refining Company (YASREF), iki ülke arasındaki yatırım ortaklıkları için bir model teşkil ediyor.
Saudi Aramco ve Çin merkezli Sinopec arasındaki bir ortak girişim olan şirket, günde 400 bin varil Arap ağır ham petrolü işlemek ve bunu Suudi Arabistan ve uluslararası pazarların ihtiyaç duyduğu ürünlere dönüştürmek için entegre bir dönüşüm rafinerisine sahip.
Nükleer ve çevresel işbirliği
İki ülke, 2012 yılında atom enerjisinin barışçıl amaçlarla kullanımının geliştirilmesi kapsamlı stratejik ortaklığı güçlendirmek amacıyla nükleer işbirliğini artırmaya yönelik bir proje imzaladı.
Bu, iki ülke arasındaki bilimsel, teknolojik ve ekonomik işbirliğini geliştirmenin yolunu açtı.
Çin, Veliaht Prens’in başlattığı ‘Yeşil Ortadoğu’ girişimini de destekliyor.
Ayrıca Suudi Arabistan’ın, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping tarafından küresel kalkınmayı yeni bir dengeli, koordineli ve kapsayıcı büyüme aşamasına doğru yönlendirmek, 2030 gündeminin uygulanmasını hızlandırmak ve daha güçlü, daha yeşil ve daha sağlıklı bir küresel kalkınma elde etmek için önerilen, küresel kalkınma girişimine katılımını memnuniyetle karşıladı.
Kültürel alışveriş
İki ülke arasındaki ilişkiler sadece bu alanlarla sınırlı kalmadı, özellikle kültür alışverişinde yeni bir sayfa ve başka bir boyut yazan daha geniş bir ufka sahne olundu.
Suudi Arabistan Kültür Bakanlığı’nın 2019’da iki ülke arasındaki kültürel işbirliği için Riyad’ın kültürel ve bilimsel ilişkileri güçlendirme konusundaki istekliliğini yansıtan ‘Prens Muhammed bin Selman Suudi Arabistan ve Çin arasında Kültürel İşbirliği Ödülü’nü duyurmasının ardından bu adımlar hızlandı.
Her yıl verilecek olan bu ödülle, Arap dili, edebiyatı ve yaratıcı sanat eserlerini Çin’de tanıtmanın yanı sıra Suudi Arabistan ile Çin kültürleri arasında karşılıklı anlayış ve kültürel değişimi güçlendirmek amaçlandı.
Ödül, Suudi Arabistan’ın 2030 Vizyonu ile Çin’in Kuşak ve Yol girişiminin kültür alanındaki ortak hedeflerine hizmet ediyor.
