Taliban sözcüsü Şarku’l Avsat’a konuştu: Yeni bir sayfa açıyoruz

Taliban unsurları Host’ta tatbikat yaptıkları sırada (Şarku’l Avsat)
Taliban unsurları Host’ta tatbikat yaptıkları sırada (Şarku’l Avsat)
TT

Taliban sözcüsü Şarku’l Avsat’a konuştu: Yeni bir sayfa açıyoruz

Taliban unsurları Host’ta tatbikat yaptıkları sırada (Şarku’l Avsat)
Taliban unsurları Host’ta tatbikat yaptıkları sırada (Şarku’l Avsat)

Taliban Sözcüsü Molla Zebihullah Mücahid, Taliban hareketinin önde gelen liderlerinden biri olmanın yanı sıra örgütün ikinci adamı olarak biliniyor. Peştuca (ana dili) ve Farsça biliyor. Aynı zamanda Arapça, İngilizce ve Urduca gibi başka dilleri de anlıyor.
Aynı zamanda bir aktivist olan ve küçük ve büyük basın organları ile internet aracılığıyla sürekli temaslarda bulunan Zebihullah Mücahid, 17 yıl süren savaşın ardından ABD birliklerinin geri çekilmesi beklentisinin ardından Şarku’l Avsat’ın Afganistan'daki barış fırsatları hakkındaki sorularını cevapladı.
Bu, Zebihullah’ın gazetemizle ilk diyaloğu değil. Şarku’l Avsat daha önce, Taliban'ın daha fazla kan dökülmesini engelleme sözünü verdiği Devlet Başkanlığı seçimlerinden sonra, e-posta yoluyla kendisi ile görüşmüştü.
Yeni yıla girerken, Afgan hükümeti ile Taliban arasındaki yıllardır süren çatışma, her iki tarafın da son zamanlarda “çabaların hız kazandığı barış sürecine güçlü bir şekilde dahil olma girişimi” çerçevesinde bir tür psikolojik savaşa dönüştü.
-Afganistan Devlet Başkanı Eşref Gani Ahmedzai’nin Kabil ile ciddi görüşmelere başlaması için Taliban’a çağrıda bulunması hakkında ne düşünüyorsunuz? Eşref Gani ile müzakere masasına oturulacağına dair herhangi bir umut var mı?
Biz defalarca Kabil yönetimini Afgan halkının iradesinin resmi temsilcisi olarak tanımadığımızı ve yetkileri olmayan bir konuda kendileri ile müzakerelerde bulunmak istemediğimizi vurguladık. Bu yüzden Amerikalılarla yabancı birliklerin  ülkedeki varlığına son verilmesi konusunda görüşmeler yaptık.
Asıl olan İslam'a bağlılıktır, belirli bir mezhebe veya ırka değil. Dine olan bağlılık, Müslümanların kanlarını döken, servetlerini gasp eden, insanlar arasında ahlaksızlığı yayan ve yoksullara yardım bahanesiyle insanları Hristiyanlaştıran işgalcilerin Müslüman beldelerinde varlıklarının olmamasını gerektirir.
Taliban temsilcilerinin ABD'nin Afganistan Özel Temsilcisi Zalmay Halilzad ile aynı masaya oturması, Amerikalı bir delege ile oturmaktır. Eşref Gani ise yerel bir destekçidir. Onun rejimi Afganistan’ın feri bir meselesidir. Onun çözümü, asıl mesele olan işgal sorununun çözümünden sonra geliyor. Bunu, Afganlar arasında bilinen en kolay yöntemle çözmek için çalışacağız.
-Kurban Bayramı'nda Taliban savaşçılarını hükümet askerleriyle ve halkla büyük bir uyum ve mutluluk içinde gördük. Taliban ile hükümet arasında böyle bir günün tekrar yaşanma olasılığı var mı?
Askerler fakir halkın çocuklarıdır. Cehalet ve yoksulluk onların orduya katılmalarının temel sebepleridir. Sömürgeciler ve ajanlar söz konusu kimselerin zihinlerini Taliban hakkında çeşitli yalanlar ve yanlışlarla doldurdu. Bayram zamanı ilan edilen ateşkes, bu askerlerin Taliban içerisindeki silahlı kardeşlerini doğrudan tanımaları için bir fırsattı. Birçoğunun sempatisini kazandığımız ve çoğuyla daha sonra işbirliği yaptığımızdan dolayı bizim için oldukça yararlı bir deneyim oldu.
Afgan hükümet yetkilileri, Batı düşüncesinden etkilenmiş entelektüellerdir. Sömürgecilere katıldılar ve para ve yüksek mevkiler için onlara hizmet ettiler. Meselenin aslının farkındaydılar. Bundan dolayı cehaleti, kendileri için bir özür olarak takdim edemezler. Fakat içinde bulundukları sapkınlıktan geri dönüp tövbe ederlerse onlarla olan muamelemizi değiştirmemiz oldukça doğal. Anlaşmazlıklar otomatik olarak ortadan kalkar. Şeriatın hükümleri hepimizin tabi olduğu hükümlerdir.
-New York Times’a röportaj veren Zalmay Halilzad’ın, “Anlaşma olmadan sonuçlandırılması gereken bir taslak çerçeve planımız var” ifadesi ile ilgili yorumunuz nedir?
Amerikalılarla görüşmelerimiz devam ediyor. ABD tarafı, işgali sonlandırmaya hazır olduğunu belirtti ve biz ise ülkemizin hiç kimse için güvenlik tehdidi olmadığına dair güvence verdik.
-Ateşkes ve yabancı birliklerin Afganistan'dan çekilmesine ilişkin zaman çizelgesi ile ilgili olarak herhangi bir anlaşmazlık var mı?
İşgal güçlerinin ülkemizden ayrılması gibi temel bir talebimiz var. Ayrıca işgal güçleri tarafından haksız yere hapsedilen mahkumların serbest bırakılmasını istiyoruz. Afganistan hiç kimse için tehdit teşkil etmiyor. Ayrıca başkalarının da kendisini diğer ülkelere yönelik bir tehdit unsuru olarak kullanmasına izin vermez. Bizim tarafımızdan çözülmemiş bir mesele kalmadı, fakat ABD’nin işgali sonlandırması ve ülkenin ve bölgenin güvenliğine zarar veren DEAŞ’ı himaye etmemesi gerekiyor.
-Batı'daki gözlemciler, Taliban operasyonları ve hükümet güçlerine yönelik saldırıların ivmesinin neden son aylarda arttığını soruyor?
Taliban operasyonlarının ivme kazanmasının sebebi, işgalin bir an önce ülkeyi terk etmesi için baskı yapmaktır. Yerel kukla güçleri, köy ve kasabalardaki sivillere yönelik tüm saldırı operasyonlarında çıbanın başı olan işgalin elinde bulunan en büyük vurucu güç oldu. Bu yüzden Taliban savaşçılarının saldırılarından en büyük payı onlar alıyor. Bununla birlikte, işgal kuvvetlerinin verdiği can ve mal kayıpları, düşük seviyedeki sayılarına oranla daha yüksektir. Ayrıca burada ajan milisler, DEAŞ grupları ve ABD askerlerinin iki katı olan bir yabancı paralı asker ordusu var. Hepsi sürekli bir şekilde militanların saldırılarına maruz kalıyor.
-Afganistan topraklarının ne kadarı sizin kontrolünüz altında bulunuyor?
Afganistan topraklarının çoğunu kontrol ediyoruz. Başkent, devlet kurumları ve çeşitli organlar da dahil olmak üzere her yerde savaşçılarımız var. Düşman taraflar sürekli rakamlara ilişkin açıklamalarda bulunarak halkımız üzerinde psikolojik bir baskı oluşturuyorlar. Biz bu rakam savaşına girmeyeceğiz. Askeri operasyonlarımız bu husustaki gerçeği kanıtlıyor.
-Neden ABD ile olan görüşmeleriniz için Suudi Arabistan veya BAE’yi değil de Katar'ı tercih ettiniz?
BAE'de bir toplantı yaptık, ancak siyasi ofisimiz Katar’da. Bundan dolayı toplantıların çoğunu orada yapıyoruz.
Mevcut durum ateşkesin zamanlamasına ilişkin daha fazla müzakerelerin yapılmasını gerektiriyor mu?
 Afganistan topraklarında tek bir işgalci asker olduğu sürece savaşımız devam edecek.  Ateşkese gelince, bu bir zamanlama meselesi değil, bilakis prensip meselesi. Eğer düşman hiçbir şekilde Afganistan’dan çıkmazsa savaşın ateşini sönene dek müzakereler devam eder. Bu nedenle her şeyden önce yabancı güçlerin geri çekilmesinde ısrar ediyoruz.
-Afganistan'da 17 yıldır süre gelen savaşın sona ermesi konusunda iyimser hissediyor musunuz?
Evet, bu konuda iyimseriz ve Allah’ın kullarına olan vaadine güveniyoruz. Bu, imanın ve Allah’a olan hüsnü zannın bir parçasıdır. Molla Muhammed Ömer, Amerika’nın halkımıza karşı saldırılarının başlangıcında şu sözleri söylemişti:
“Amerika bize yenilgiyi vaat etti. Allah ise bize zafer sözü verdi. Kimin vaadinde sadık olduğunu göreceğiz.”
-Afgan hükümetiyle olan ilişkilerinizde İran arabuluculuğunu kabul ediyor musunuz?
İşgalin geri çekilmesinin ardından şu anki Afganistan hükümeti ile olan bütün sorunlarımız birer iç problem halinde gelecek. Bundan dolayı kimsenin arabuluculuk etmesine gerek yok. Afgan halkı iç sorunlarını çözmek için geleneksel mekanizmalara sahiptir ve dış müdahalenin durması şartıyla bunlar daima etkili olmuşlardır.
-İran’ın Fatimi Tugayı’nı Afganistan'a nakletmesi durumunda tutumunuz ne olur?
Öncelikle şimdiye dek böyle bir şeye tanık olmadık. İkinci olarak ise Taliban’a bağlı olan Afganistan İslam Emirliği, meşru savunma sisteminin dışındaki iç silahlı örgütlerin varlığını kabul etmiyor ve bu örgütlerin Afganistan'da bulunmasına izin vermiyor.
-Afgan hükümetine yakın çevreler şöyle diyor: “İran, Helmand Nehri'nin sularından talep ettiğini elde etmek için batı Afganistan'daki varlığınıza aldırış etmiyor.” Bu hususta ne düşünüyorsunuz?
Hükümet, söylentileri yaymak dışında bir şey yapmıyor. Afganistan'ın komşularının hepsi, sınırdaki veya yakınındaki Taliban kuvvetlerinin varlığını memnuniyetle karşılıyor. Topraklarımız üzerinde faaliyet gösteriyoruz ve komşularımızın güvenliğini tehdit etmiyoruz.
-Eski İran cumhurbaşkanı, Tahran’ın Taliban yönetimini ortadan kaldırmak için koalisyon kuvvetlerine lojistik hizmetler sağladığını söylemişti. İran'ın geçmiş yıllardaki rolü hakkında ne düşünüyorsunuz?
- Birçok ülke bölgelerini, limanlarını ve havaalanlarını kullanmaları için işgal kuvvetlerine açtı. Afgan halkının mücadelesini bastırmak ve Müslüman Afgan kardeşlerini öldürmek için işgal güçlerinin yanında yer alan ülkeler bile var. Ancak, herkese yeni bir sayfa açmayı ve bunu kelimelerle değil eylemlerle kanıtlamayı umuyoruz. Mazinin karanlık sayfası kapandı ve Afganistan ile tüm komşuları ve dünya arasında yeni ve parlak bir sayfa açılmaya başladı.
-Tahran, İran Dışişleri Bakanlığının, Taliban delegasyonu ile görüşmelerde bulunduğunu söyledi. Bu görüşmelerin niteliği hakkında bir şeyler söyler misiniz?
Afganistan İslam Emirliği, görmezden gelinmesi imkansız olan bir Afgan gerçeğidir. Ayrıca kimse komşularını seçemez veya değiştiremez. Bölgedeki bütün devletlerin himaye etmesi gereken bir çıkar var. Tahran ve diğerleri ile olan müzakerelerin niteliği buydu.
-İran’da, Körfez'de güçlerini yeniden konuşlandırmak için çalışan ABD’nin bölgeden çekilmesinin Amerika’nın İran’a karşı savaş açacağı riskini artırabileceğine inananlar var. İran ile ABD arasındaki savaş kabusu hakkında ne düşünüyorsunuz?
ABD işgalinin Afganistan’da bulunması, Afganistan’ın yanı sıra bölgedeki tüm ülkeler için de bir tehdit oluşturuyor. ABD ile İran arasında yakın gelecekte bir savaşın olabileceğini düşünmüyoruz. ABD’nin asıl çabası, doğrudan savaştan ziyade, dışardan gelen baskılar aracılığıyla İran rejimini içerden çökertmektir.
-ABD’nin Afganistan’dan çekilme tekliflerinin ciddiyetinden yüzde kaç eminsiniz?
Allah’a ve O’nun bizi muzaffer kılacağına dair umudumuz yüzde yüz. Allah hiçbir zaman vaadinden dönmez. O bize zafer vaadinde bulundu. Fakat ABD’ye güvenimiz yok. Yüz binlerce insanımızı öldüren, köylerimizi tahrip eden ve ailelerimizi yerinden eden ve binlerce insanımıza zilleti tattıran ABD’ye nasıl güvenebiliriz?



Halep Valisi Azzam el-Garib: Kürtler ve Şeyh Maksud mahallesi sakinleri ile ilişkilerimiz iyi, devletin egemenliğine geri dönecekler

Halep Valisi Azzam el-Garib (Al Majalla)
Halep Valisi Azzam el-Garib (Al Majalla)
TT

Halep Valisi Azzam el-Garib: Kürtler ve Şeyh Maksud mahallesi sakinleri ile ilişkilerimiz iyi, devletin egemenliğine geri dönecekler

Halep Valisi Azzam el-Garib (Al Majalla)
Halep Valisi Azzam el-Garib (Al Majalla)

Abbas Şerife

Şarku’l Avsat’ın Al Majalla’dan aktardığı röportajda Halep Valisi Azzam el-Garib, ‘Kürtlerle ilişkilerin olumlu olduğunu ve bu ilişkilerin köklü bir arada yaşama temeline dayandığını’ söyledi. Vali Garib, 10 Mart'ta Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ile yapılan anlaşmanın Halep'teki Eşrefiye ve Şeyh Maksud mahallelerini kapsadığını ve ‘bu mahallelerin tamamen devletin egemenliğine geri dönmesinin ve Halep Şehir Konseyi'nin yönetimi altında hizmetlerin yeniden sağlanmasının öngörüldüğünü belirtti.

Şehrin DEAŞ’a bağlı hücreler de dahil olmak üzere ‘karmaşık güvenlik sorunları’ ile karşı karşıya olduğunu belirten Vali Garib, güvenlik güçlerinin ‘Hayderiya, el-Halk ve es-Safira mahallelerinde terörist faaliyetlere karışan kişileri yakalamak amacıyla özel operasyonlar düzenlediğini’ açıkladı. Suriye'nin ikinci büyük şehri olan Halep'te silahların kontrol altına alınamamasının büyük bir sorun olduğunu ve gönüllü silah teslim programları aracılığıyla yasadışı silahları topladıklarını ifade eden Vali Garib, yetkililerin güvenliği artırmak için 2 bin güvenlik kamerasının kurulması çalışmasına başladığını belirtti. Vali Garib, istikrar ve yeniden yapılanma ile Halep’in 5-10 yıl içinde ekonomik başkent olarak eski konumunu geri kazanacağını söyledi.

Türkiye'nin Halep'in istikrarında ‘merkezi’ bir rol oynadığını ve ‘stratejik bir ortak’ olduğunu vurgulayan Vali Garib, “Türkiye'nin Suriye topraklarında herhangi bir emeli olduğunu düşünmüyorum” diye devam etti.

İşte Halep Valisi Azzam el-Garib ile gerçekleştirilen röportajın tam metni:

*Bu geçiş döneminde özellikle Halep rejim ordusu tarafından savaş ve yıkımdan çok fazla zarar gördüğünden karşılaştığınız zorluklar neler? Birkaç gün önce başlatılan “Senin için ey Halep” girişimi ne anlama geliyor?

Suriye'nin karşı karşıya olduğu zorluklara rağmen Halep, güvenlik istikrarını güçlendirme, idari performansı iyileştirme, enerji krizlerini çözme ve devlet kurumlarını yeniden kurma ve kamu hayatının düzenini sağlama konusunda ulusal uzlaşıları uygulama çabalarını sürdürüyor.

Birkaç gün önce, ‘Senin için ey Halep’ adlı bir girişim başlattık. Bu girişim altyapıyı iyileştirmek, güvenlik durumunu düzeltmek, parkları ve sokakları güzelleştirmek, sağlık ve eğitim hizmetlerini iyileştirmek ve yerinden edilmiş kişilerin geri dönüşünü hızlandırmak amacıyla valiliğin desteğiyle başlatılan bir sivil girişimdir.

İstikrar ve yeniden yapılanma ile Halep, uluslararası ve yerel destek sağlanması koşuluyla Halep’in 5-10 yıl içinde ekonomik başkent olarak eski konumunu geri kazanacak.

*Halep vilayetinin karşı karşıya olduğu en önemli güvenlik sorunları nelerdir? Özellikle güvenlik, kalkınmanın iyileştirilmesi ve yatırımcıların çekilmesi için en önemli faktör olduğu bilindiği üzere, güvenlik istikrarını sağlamak için ne gibi çalışmalar yapıyorsunuz?

Halep, Beşşar Esed rejiminin düşüşünden sonra karmaşık güvenlik sorunlarıyla karşı karşıya. Ancak, özellikle SDG ile yapılan ve Şeyh Maksud ve Eşrefiye mahallelerini kapsayan anlaşmanın ardından, güvenlik tehditlerinde önemli bir azalma görüldü. Bununla birlikte, başta aşağıdakiler olmak üzere birçok sorun halen devam ediyor:

1- DEAŞ’a bağlı hücreler: Güvenlik güçlerinin Hayderiya, Helek ve Safira mahallelerinde gerçekleştirdiği operasyonlar sonucunda terör faaliyetlerine karışan unsurlar yakalandı.

2- Eski rejimin kalıntıları: Güvenlik operasyonları kapsamında ihlallere karışan kaçak kişilerle sert bir şekilde mücadele edilirken, geçiş dönemi adalet komisyonları da faaliyete geçirildi.

3- Kaçak silahlar: Gönüllü teslim programları aracılığıyla yasadışı silahların toplanması.

4- Daha fazla istikrar sağlamak için, güvenlik güçlerinin yeniden yapılandırılması, birleşik yerel güçlerin eğitilmesi ve toplumsal diyalog ve girişimler yoluyla güvenin güçlendirilmesi.

5- Senin için ey Halep Girişimi kapsamında güvenlik kameraları yerleştirmek üzere ‘Güvenliğimiz Geleceğimiz’ projesi başlatıldı. Fiber optik kabloların döşenmesinin yüzde 80'ini tamamladık ve ikinci aşamada güvenliği artırmak için 800 bin dolarlık bir maliyetle 2 bin kamera kurmayı hedefleniyor.

df
Başkent Şam'ın Duveylia bölgesindeki Mar İlyas Kilisesi'nde meydana gelen intihar saldırısının yol açtığı hasar ve kan, 22 Haziran 2025 (AFP)

*Halep, ulusal üretime büyük katkı sağlayan Suriye'nin ekonomik başkenti olduğu biliniyor. Yerel ekonomiyi canlandırmak ve yatırımı teşvik etmek için ne gibi planlarınız var? Halep yeniden Suriye’nin ekonomik başkenti olacak mı?

Halep muazzam bir ekonomik potansiyele sahip. Ancak önceki rejimin mirası olan kurumsal gevşeklik, idari yolsuzluk, verimsizlik ve dengesiz vergi sistemi gibi sorunlarla boğuşuyor. Planımız şunları içeriyor:

İlk olarak, vergi sistemini reform etmek ve büyümeyi teşvik etmek için hükümetle koordinasyon içinde vergileri yeniden düzenlenmesi.

İkincisi, geleneksel sektörlerin canlandırılması ve Şeyh Neccar gibi sanayi bölgelerinin yeniden yapılandırılması, vergi kolaylıkları ve enerji desteği sağlanması. Ayrıca Halep’teki turizm sektörünü destekleyecek çeşitli atölye çalışmaları düzenledik.

Senin için ey Halep girişimi kapsamında, ‘Işılda ey Halep’ projesi Halep'in doğu ve batı sokaklarını aydınlatmaya devam ediyor. 2,3 milyon dolarlık bir bütçeyle 11 bölgede 3544 aydınlatma ünitesi kurmayı hedefledik. Sivil toplum kuruluşlarıyla iş birliği içinde ilk aşamayı (45 km için 932 aydınlatma ünitesi) tamamladık ve ikinci ve üçüncü aşamaları Halep kırsalını da kapsayacak şekilde tamamlayarak ticari faaliyetleri güçlendirdik.

Halep'in yeniden ekonomik başkent olmasına gelince istikrar ve yeniden yapılanma ile Halep, uluslararası ve yerel destek sağlanması koşuluyla, 5-10 yıl içinde eski konumunu geri kazanma adaylığı için uygun olacak.

Türkiye'nin Suriye topraklarında herhangi bir emeli olduğunu sanmıyorum, özellikle de Türkiye her zaman Suriye topraklarının bütünlüğünü desteklemiş ve bölünme projelerini reddetmiştir.

Kürt sorunu, Suriye genelinde zorlu bir sorun oluşturuyor. Ancak Halep düzeyinde sorarsak, Eşrefiye ve Şeyh Maksud'daki Kürt nüfusla ilişkisini nasıl tanımlarsınız?

Kürt bileşenle ilişkiler olumlu ve tarihsel bir arada yaşama üzerine kuruludur. SDG ile yapılan anlaşma, Eşrefiye ve Şeyh Maksud mahallelerini kapsıyor. Dolayısıyla bu mahallelerin kaderi, devletin egemenliğine tamamen geri dönmek ve Halep Belediye Meclisi'nin yönetimi altında hizmetlerin geri gelmesidir.

Yerel temsil konusunda, yerel meclislerde ve yönetim kurumlarında Kürtleri dahil ediyor ve adil temsilini sağlıyoruz.

u7ı
Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara (sağda) ve SDG Genel Komutanı Mazlum Abdi, Şam’da SDG'nin devlet kurumlarına entegrasyonu için anlaşma imzaladı, 10 Mart 2025 (AFP)

*Türkiye, geçtiğimiz yıllarda Suriye'nin kuzeyinde açık bir nüfuza sahipti, ancak şimdi (Beşşar Esed rejiminden) kurtarılmasından sonra Türkiye'nin Halep'teki rolünü nasıl değerlendiriyorsunuz? Bu stratejik bir ortaklık mı yoksa geçici bir iş birliği mi?

Türkiye, altyapı ve hizmetleri destekleyerek Halep'in istikrarında merkezi bir rol oynuyor.

Rolün değerlendirilmesine gelince, şu anda stratejik bir ortaklık var, ancak bu ortaklık bölgesel dengelerle ilgili bazı koşullu yönler içeriyor. İş birliği örnekleri arasında Gaziantep ile imzalanan kardeş şehir anlaşması, mültecilerin geri dönüşünü destekleyen projeler ve Türkiye'nin eğitim ve sağlık alanındaki projeleri sayılabilir. İş birliğinin Halep’in çıkarlarına uygun olmasını ve Halep'in egemenliğini ve önceliklerini saygı duyulmasını önemsiyoruz.

*Türkiye’nin Halep'te stratejik çıkarları olduğuna şüphe yok. Bazıları bu hedefleri Suriye'nin kuzeyindeki hırslar olarak tanımlamaya çalışsa da sizin bakış açınızdan Halep Türkiye için stratejik olarak ne kadar önemli?

Türkiye'nin Suriye topraklarında özellikle de Suriye'nin toprak bütünlüğünü her zaman desteklemiş ve bölünme projelerini reddetmiş olması nedeniyle herhangi bir emeli olduğunu sanmıyorum. Ancak Halep'in Türkiye için birçok nedenden dolayı büyük önemi olduğu söylenebilir:

1- Coğrafi konumu. Halep, Suriye'nin kuzey kapısıdır ve bu da onu ticari bir merkez ve Türkiye'nin ulusal güvenliğinin destekçisi haline getiriyor.

2- Mülteci akınını sınırlayan ve (DEAŞ, kontrolsüz silahlı gruplar gibi) güvenlik tehditlerini azaltan istikrar.

3- Ekonomik çıkarlar: Halep tarihi bir ticaret merkezidir ve Türkiye ticaret ilişkilerini güçlendirmeyi hedefliyor. Halep'in çıkarları, dengeli ortaklıklar aracılığıyla bu ilişkinin bir parçası olacaktır.

Eğitim ve sağlık alanlarında, ‘İzini Bırak’ girişimi ve eğitim desteği planlarımız kapsamında okul ve hastanelerin iyileştirilmesi için çalışıyoruz.

*Halep Valisi olduğunuzda bir vizyonunuz ve çalışma planınız olduğuna şüphe yok. Bu yüzden size şunu sormak istiyorum: Önümüzdeki beş yıl içinde Halep'in Suriye haritasındaki konumunu nasıl değerlendiriyorsunuz?

Halep, konumu ve geçmişi sayesinde hayati bir merkez olmaya devam edecek. Cumhurbaşkanı Ahmed Şara, Halep'e yaptığı son ziyaretinde, şehrin en büyük ekonomik fener olacağını vurguladı ve kalenin kalbinden, zorbalarla savaşımızın sona erdiğini ve yoksullukla mücadelemizin başladığını açıkladı.

Ekonomik olarak, sanayi bölgelerinin yeniden inşası ve altyapının iyileştirilmesi ile sanayi ve ticaret merkezi olarak rolünü geri kazanacak. İdari olarak, siyasi gidişata bağlı olarak, ademi merkeziyetçilik kapsamında daha bağımsız bir idari merkez haline gelebilir. Mevcut zorluklar arasında güvenlik ve finansman eksikliği de yer alıyor. Ancak vizyonumuz ve hedeflerimiz Halep'i hızlı toparlanmanın bir örneği haline getiriyor.

cdy
Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara, Halep’teki Hristiyan mezhebinden bir heyeti kabul etti, 28 Mayıs 2025 (Suriye Cumhurbaşkanlığı)

*Karşılaştığınız zorlukların büyük ve çetin olduğuna şüphe yok. Ancak önümüzdeki dönemde önceliklerinizi belirlediğinizi düşünüyorum. Vali olarak acil ve başlıca öncelikleriniz neler?

Önceliklerimiz; güvenlik, yani kaçak silahların toplanması ve ihlallerin kontrol altına alınması, Güvenliğimiz Geleceğimiz Girişimi kapsamında 800 bin dolarlık bir maliyetle 2 bin adet güvenlik kamerasının kurulması gibi birçok alanı kapsıyor.

Altyapı konusunda ise elektrik ve su şebekelerinin onarımına devam ediyoruz. Hükümet, 5 bin megavat kapasiteli elektrik santralleri kurmak üzere Katarlı bir şirketle sözleşme imzaladı. Bu sayede üç yıl içinde elektrik kapsama oranı yüzde 70-85'e çıkacak. Yerel düzeyde Deyr Hafir santralini faaliyete geçiriyor, iç şebekeyi onarıyor, endüstriyel şebekeyi ev şebekesinden ayırıyor ve kablo hırsızlığıyla mücadele ediyoruz.

Eğitim ve sağlık alanında, İzini Bırak Girişimi ve eğitim desteği planlarımız kapsamında okulları ve hastaneleri yenileme çalışmaları yürütüyoruz. Bu planlar arasında okulların onarımı, model okulların kurulması ve üniversite hastanesi için endoskopi gibi gelişmiş cihazlarla hastanelerin geliştirilmesi yer alıyor. Ekonomi alanında ise bürokrasiyi reform ederken, yatırımı teşvik etmek ve fabrikaları çalıştırmak için çalışıyoruz.

*Hiç şüphesiz yükler ağır ve devlet ile valilik tek başına tüm bu yükleri kaldıramaz. Peki, yerel topluma alan açmayı düşünüyor musunuz? Yerel toplum ve yerel konseylerin Halep'in istikrarında rolü nedir?

Yerel toplum ve yerel konseyler temel bir dayanak noktası. Toplumun rolüne gelince biz sivil girişimleri teşvik ediyor, memnuniyetle karşılıyor ve destekliyoruz. Halep, geçtiğimiz aylarda bu türden birçok girişime sahne oldu ve bunların şehrin gerçekliği üzerinde doğrudan bir etkisi olduğunu gördük.

Ayrıca, idari ademi merkeziyetçiliği destekliyoruz. Yerel konseylerin hizmet ve kalkınma kararlarını almalarını sağlarken, tüm bileşenlerin temsil edilmesini garanti ediyoruz.

Şu an karşı karşıya olduğumuz en büyük zorluk, geçiş dönemi ve geçiş aşaması nedeniyle mevcut merkeziyetçilik, ancak yerel temsilciliği desteklemek için yasal bir çerçeve üzerinde çalışıyoruz.

Halep'i ekonomik ve sosyal bir merkez olarak yeniden inşa etme taahhüdümüzü, şehrin çeşitliliğini ve tarihini koruyarak teyit ediyoruz. Ayrıca, halkının ve ortaklarının desteğiyle, ilin eski ihtişamını geri kazandıracak bir gelecek hayal ediyoruz.

*Biliyorsunuz, Halep’in doğusu rejim ordusu tarafından büyük bir yıkıma uğradı. Bu durum bir göç ve sığınma dalgasına neden oldu. Halep’in doğu mahallelerini yeniden inşa etmek ve mültecilerin geri dönüşünü hızlandırmak için nasıl bir planınız var?

Halep'in doğu mahalleleri büyük bir yıkıma uğradı. Şu anda yeniden inşa, altyapı (su, elektrik, yollar) ve konutların hedef alınması, enkazın kaldırılması ve okulların ve hastanelerin rehabilite edilmesini içeren bir planımız var. Senin için ey Halep Girişimi kapsamındaki Işılda Ey Halep Projesi, ilk aşamada doğu mahallelerine 45 kilometre karelik bir alana aydınlatma desteği sağlıyor ve şehirdeki kavşakları ve girişleri güzelleştiriyor. 

Karşılaştığımız zorluklar ise finansman eksikliği ve mülkiyet haklarının karmaşıklığıdır. Eski rejimin milisleri, birçok vatandaşın mülklerini yasadışı yollarla ele geçirmiştir. Ancak, daha önce el konulan tüm mülklerin mülkiyet haklarını incelemek ve gözden geçirmek üzere ‘Zorla El Koyma Komitesi’ni kurduk.

yh
Halep’te hasar görmüş bir binanın önünden motosikletle geçenler, 14 Mayıs 2025 (Reuters)

*Halep'in yurtdışındaki evlatlarına, Halep'li tüccarların ve Arap yatırımcıların sermayedarlarına ne söylemek istersiniz?

Mülteci olunan ülkelerde ve mülteci kamplarında yaşayan Halep halkına mesajım şu: “Halep sizi bekliyor, size çok ihtiyacı var ve yaralarını sarmanız ve ona yeniden hayat vermeniz için size sesleniyor. Eskisi gibi ona sadık kalın!” Ayrıca Suriyeli ve Arap yatırımcıları, Suriye'nin kalbi ve ekonomik başkenti olan Halep'e yatırım yapma fırsatını kaçırmamaya davet ediyorum. 

Şu anda, lojistik kolaylıklar ve desteklerle birlikte, endüstri (tekstil, gıda), ticaret ve hizmetler (turizm, lojistik) alanlarında büyük yatırım fırsatları bulunuyor. Altyapı ve güvenlik iyileştiriliyor.

Yatırımcılara mesajım: “Halep'in yeniden canlanmasına yaptığınız yatırım ve katkınız, sadece ekonomik bir kazanç değil, şehrin geleceğini inşa etmek anlamına da geliyor. Bu, kâr elde etme çabasından önce ahlaki ve vatansever bir tutum olacaktır.

*Peki Halep’in geleceği için ne söyleyeceksiniz?

Halep'i ekonomik ve sosyal bir merkez olarak yeniden inşa etme taahhüdümüzü, şehrin çeşitliliğini ve tarihini koruyarak teyit ediyoruz. Ayrıca, halkının ve ortaklarının desteğiyle, ilin eski ihtişamını geri kazandıracak bir gelecek hayal ediyoruz.