Microsoft'tan atılım açıklaması: "Kuantum bilgisayarlar iki yıl içinde sıradan bilgisayarların yerini alacak"

Microsoft'un "kuantum süper bilgisayarı" yüzlerce yıllık bilimsel keşifleri sadece birkaç yıla sıkıştırmayı hedefliyor

Bir Microsoft kuantum bilgisayarındaki kübit test çipi (mavi) (Microsoft)
Bir Microsoft kuantum bilgisayarındaki kübit test çipi (mavi) (Microsoft)
TT

Microsoft'tan atılım açıklaması: "Kuantum bilgisayarlar iki yıl içinde sıradan bilgisayarların yerini alacak"

Bir Microsoft kuantum bilgisayarındaki kübit test çipi (mavi) (Microsoft)
Bir Microsoft kuantum bilgisayarındaki kübit test çipi (mavi) (Microsoft)

Araştırmacıların yeni nesil makinelerin gelecek iki yıl içinde standart bilgisayarlardan daha iyi performans gösterebileceğini söylemesinin ardından Microsoft, bir kuantum süper bilgisayar üretmeyi planladığını açıkladı.

Kuantum bilgisayarlar günümüzün önde gelen süper bilgisayarlarından onlarca kat daha güçlü olma potansiyeline sahip fakat pratik görevlerde rekabet etmekte bugüne kadar başarısızlığa uğradılar.

IBM'deki kuantum bilişim araştırmacılarının yakın zamanda gerçekleştirdiği bir performans karşılaştırma deneyi bu makinelerin yakında "klasik bilgisayarların zorlanacağı ölçekte" işe yarar hesaplamalar yaparak muazzam sayıda uygulamanın önünü açacağını gösteriyor.

Kuantum bilişim girişimi Algorithmiq'in CEO'su Sabrina Maniscalco, bu ay araştırmayı yayımlayan bilimsel dergi Nature'a şöyle dedi:

Bu makineler yolda.

Microsoft, birkaç yıllık araştırma ve yüz milyonlarca dolarlık kuantum bilgisayar teknolojisi yatırımının ardından çarşamba günü ilk "kuantum süper bilgisayarını" üretmeye yönelik yol haritasını açıkladı.

Kuantum bilgisayarlar, dijital verileri depolamak ve aktarmak için kullanılan geleneksel bitleri ("birler" ve "sıfırlar"), aynı anda iki durumda var olmayı sağlayan ve süperpozisyon diye bilinen bir kuantum fenomenini kullanan, kübit adı verilen kuantum bitleriyle değiştirerek çalışıyor.

Bu, aynı anda hem "bir" hem de "sıfır" işlevi görebilecekleri ve böylece eklenen her kübitin onları geleneksel benzerlerinden katlanarak daha güçlü hale getireceği anlamına geliyor.

Microsoft, çarşamba günü Physical Review B adlı bilimsel dergide anlatılan ve bir kuantum süper bilgisayarda büyük ölçekte çalışabilecek kadar istikrarlı olan yeni bir kübit türü tasarlayarak kendi atılımını gerçekleştirdiğini açıkladı.

Kuantum süper bilgisayarı, saniyede bir milyon kuantum işlemi gerçekleştirebilen bilgisayar diye tanımlayan Microsoft, yapımının gelecek 10 yıl içinde tamamlanacağını iddia ediyor.

Şirket, yol haritasını detaylarının paylaşıldığı bir blog yazısında "Microsoft, güvenilir ve pratik bir kuantum süper bilgisayar üretme yolunda ilk dönüm noktasına ulaştı" diye yazdı.

Bugün, kuantum süper bilgisayar tasarlama ve nihayetinde, gezegenimizin karşı karşıya kaldığı en zor sorunların çoğunu çözmeleri yönünde bilim insanlarını güçlendirme yolculuğumuzda önemli bir ana işaret ediyor.

Microsoft CEO'su Satya Nadella, şirketin "kimya ve malzeme biliminin gelecek 250 yılını gelecek 25 yıla sıkıştırmayı" amaçladığını söyledi.

IBM ve Microsoft'un bu duyuruları, kuantum bilişim alanında son yıllarda yapılan birkaç büyük atılımı takip ediyor.

2019'da Google'daki bilim insanları, dünyanın en güçlü süper bilgisayarının 10 bin yılda çözebileceği bir problemi, şirketin Sycamore kuantum bilgisayarının 200 saniyede çözebilmesiyle kuantum üstünlüğü diye bilinen şeyi başardıklarını duyurmuştu.

Daha sonra bu dönüm noktasına, kuantum bilgisayarları dünyanın en güçlü süper bilgisayarından yaklaşık 100 trilyon kat daha hızlı hesaplama yapabilen Çin'deki araştırmacılar da ulaşmıştı.

Etkileyici olsa da ne Çin'in makinesinin ne de Google'ın Sycamore'unun pratik kullanımı yoktu.

Google'ın 2019'daki dönüm noktasının arkasındaki araştırmacılardan biri olan John Martinis, son haberlerin kendisini "bunun diğer sistemlerde ve daha karmaşık algoritmalarda çalışacağına dair iyimser" hissettirdiğini söylüyor.

Independent Türkçe



Meta, yapay zekâ ihtiyaçları için nükleer enerjiye yöneliyor

Meta'nın Kaliforniya'daki şirket merkezinin yakınındaki logosu (DPA)
Meta'nın Kaliforniya'daki şirket merkezinin yakınındaki logosu (DPA)
TT

Meta, yapay zekâ ihtiyaçları için nükleer enerjiye yöneliyor

Meta'nın Kaliforniya'daki şirket merkezinin yakınındaki logosu (DPA)
Meta'nın Kaliforniya'daki şirket merkezinin yakınındaki logosu (DPA)

Meta, Constellation Energy'den nükleer enerji satın almak için 20 yıllık bir anlaşma imzalayarak, teknoloji devlerinin veri merkezlerinin artan enerji ihtiyaçlarını karşılamak için sektörle iş birliği yapma eğilimini sürdürdü.

Meta, Haziran 2027'den itibaren Constellation'ın Illinois'deki Clinton Temiz Enerji Merkezi'nden yaklaşık 1,1 gigavat güç satın alacak. Bu, tesisin tek nükleer reaktörünün toplam çıktısını temsil ediyor.

İki şirket, uzun vadeli anlaşmanın santralin devam eden işletimini ve yeniden lisanslanmasını destekleyeceğini doğruladı.

Şarku’l Avsat’ın CNBC'den aktardığına göre Meta'nın taahhüdü olmadan santral, 2017'den bu yana kullandığı emisyonsuz kredinin süresi dolduğunda kapanma riskiyle karşı karşıyaydı.

Constellation Başkanı ve CEO'su Joe Dominguez, “Meta ile ortaklık yapmaktan gurur duyuyoruz... Meta, mevcut santrallerin yeniden lisanslanmasını ve genişletilmesini desteklemenin yeni enerji kaynakları bulmak kadar etkili olduğunu fark etti” ifadelerini kullandı.

Clinton Centre'ın üretimini de 30 megawatt artıracak olan anlaşmanın şartları açıklanmadı. Santral doğrudan Meta'nın veri merkezlerini beslemeyecek; teknoloji devinin yüzde 100 temiz enerji üretme hedefine katkıda bulunurken bölgesel şebekeye güç sağlamaya devam edecek.

Bu duyuru, büyük teknoloji şirketleri ile nükleer endüstri arasında yapılan bir dizi anlaşmanın sonuncusu. Eylül ayında Constellation, Three Mile Island'ı yeniden çalıştıracağını ve 20 yıllık bir anlaşma kapsamında Microsoft'a enerji satacağını duyurmuştu.

Google geçtiğimiz yıl küçük modüler nükleer reaktörler (SMRs) geliştiren Kairos Power ile yaptığı iş birliğinin ardından üç yeni nükleer tesisin geliştirilmesini finanse etme sözü verdi. Amazon ise ekim ayında bu reaktörlerin geliştirilmesi için 500 milyon dolardan fazla yatırım yaptı ve Mart 2024'te Susquehanna Nükleer Santrali’nde faaliyet gösterecek bir veri merkezi kompleksi satın aldı. Amazon, Google ve Meta gibi teknoloji devleri mart ayında Dünya Nükleer Birliği öncülüğünde 2050 yılına kadar nükleer enerjinin küresel olarak üç katına çıkarılması çağrısında bulunan bir taahhüdü imzaladılar.

Ancak Constellation ile yapılan anlaşma, Meta'nın nükleer enerji sektörüne ilk resmi girişi anlamına geliyor. Şirket aralık ayında, ABD'de bir ila dört gigawatt arasında yeni nükleer kapasite ekleme arzusunu belirterek, ortak olacak nükleer enerji geliştiricileri bulmak için bir teklif talebinde bulundu. Gelişmiş nükleer enerjiye odaklanan bu teklif halen değerlendirme aşamasında ve şirketin Clinton tesisine verdiği destekten farklı.

Meta Küresel Enerji Başkanı Urvi Parekh şunları söyledi: “Yapay zekâ hedeflerimizi ilerletmeye devam etmek için temiz ve güvenilir enerjiyi güvence altına almak şart. Clinton tesisinin önümüzdeki yıllarda da faaliyet göstermesine katkıda bulunmaktan ve bu tesisin ABD'nin enerji liderliğini ilerletmenin önemli bir parçası olduğunu göstermekten gurur duyuyoruz.”

Başkan Donald Trump kısa bir süre önce, 2050 yılına kadar ABD'nin nükleer kapasitesini dört katına çıkarma hedefiyle nükleer enerjinin yaygınlaştırılmasını hızlandırmayı amaçlayan dört kararname imzaladı. Bu kararnameler, diğer hususların yanı sıra, Nükleer Düzenleme Komisyonu'nun elden geçirilmesini ve yerli bir nükleer yakıt tedarik zinciri kurulmasını öngörüyor.

Beyaz Saray ayrıca, küçük modüler reaktörler de dahil olmak üzere reaktörlerin düzenleyici onayının hızlandırılması çağrısında bulundu. Geçmişte nükleer projeler yüksek ön maliyetlerden ve uzun inşaat programlarından mustaripti. Sektör, küçük nükleer reaktörlerin nükleer enerjiyi genişletmek için daha uygun maliyetli bir yol olacağını umuyor. Şu anda ABD'de faaliyette olan küçük nükleer reaktör bulunmuyor.

Diğer yandan Constellation dün yaptığı açıklamada, Clinton sahasında küçük bir nükleer reaktör inşa etme olasılığı için Nükleer Düzenleme Komisyonu'ndan yeni bir lisans almayı değerlendirdiğini duyurdu.