Elon Musk, Starship'in sonraki fırlatma denemesi için tahminde bulundu

Bugüne kadar yapılmış en büyük roket, ilk yörüngeye fırlatma denemesi sırasında infilak etmişti

(AP)
(AP)
TT

Elon Musk, Starship'in sonraki fırlatma denemesi için tahminde bulundu

(AP)
(AP)

SpaceX'in Mars'a göndermeyi planladığı Starship roketinin bir sonraki büyük test uçuşuyla ilgili yeni ayrıntıları açıklayan Elon Musk, roketin fırlatılmaya hazır olduğunu öne sürdü.

SpaceX bugüne kadar yapılmış en büyük roketi fırlatmak için Federal Havacılık İdaresi'nden (Federal Aviation Administration/FAA) hâlâ onay beklerken halihazırda ABD'li düzenleyiciler, nisanda yapılan bir önceki Starship fırlatmasıyla ilgili bir "kaza soruşturması" yürütüyor.

121 metre uzunluğundaki roket 20 Nisan'da, 90 dakika sürmesi planlanan uçuşun yalnızca üçüncü dakikasında Meksika Körfezi üstünde patlayarak su üzerinde parçalara ayrılmıştı.

Starship'in devasa motorları, yetersiz kalan fırlatma rampasını da yok ederek yaklaşık 2 bin 830 dönümlük bir alana beton parçalarıyla metal kırıkları saçılmasına yol açmıştı.

Denemeden önce yaptığı açıklamada roketin patlayacağını öngören SpaceX'in patronu şöyle demişti:

Yörüngeye ulaşacağını söylemiyorum ama heyecan garantisi veriyorum.

Teknoloji milyarderi, işleyişinde birkaç önemli değişiklik yaptığı son fırtlatma girişiminden daha umutlu.

Musk bu hafta All-In Podcast'e "Sıcak evreleme adı verilen yeni bir evreleme tekniği uyguluyoruz; bu teknikte güçlendirici kademe ateşlenirken üst kademe motorları yakılıyor" dedi.

Bu, yörüngeye giden bir roketin kademelerini ayırmanın en etkili yolu fakat son görevde bunu denemedik... Sanırım, umarım kademe ayırma işlemini gerçekleştirme şansımız yüzde 50'nin üzerinde ve sıcak evreleme yöntemi işe yararsa yörüngeye ulaşma şansımız da yüzde 50'ye yakın olur. Bu kez yörüngeye ulaşma şansının yüzde 50'nin üzerinde olduğunu söyleyebilirim, oysa daha önce yüzde 50'nin altında olduğunu söylemiştim.

Independent Türkçe

Starship yörüngeye girdikten sonra gezegenin etrafında dolaşacak ve Pasifik Okyanusu'nun, Hawaii'nin hemen kuzeyindeki kısmına inecek.

Starship roketi halihazırda SpaceX'in Teksas'taki Starbase tesisinde tamamen monte edilmiş durumda fakat özel uzay şirketinin FAA onayı almadan önce ne kadar beklemesi gerekeceği belli değil.

FAA geçen hafta yaptığı açıklamada "SpaceX'in Starship'ine yönelik kaza soruşturması hâlâ açık" diye belirtmişti.

SpaceX, kaza soruşturmasında belirlenen iyileştirici eylemleri uygulayana ve lisans değişikliği sürecinin mevzuattaki tüm gerekliliklere uyduğunu gösterene kadar FAA başka bir Starship fırlatmasına izin vermeyecek.

Independent Türkçe



Şempanzeler bilim insanlarını şoke etti: Robotlar esneme bulaştırdı

(Reuters)
(Reuters)
TT

Şempanzeler bilim insanlarını şoke etti: Robotlar esneme bulaştırdı

(Reuters)
(Reuters)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

Şempanzelerin insan yüz ifadelerini taklit eden bir android robottan esneme "kapabildiğini" öne süren yeni araştırma, bu davranışın evrimsel kökenleri hakkında daha fazla soru işareti yaratıyor.

Esnemenin dikkat değişiklikleri, vücut ısısının düzenlenmesi ve dinlenmeyle uyarılma arasındaki geçişle ilişkili olduğu biliniyor.

Bulaşıcı esnemeyse, bir hayvanın başka birinin aynı davranışı sergilediğini gördükten sonra esnediği tuhaf bir davranış.

Bu davranışın bulaşıcı yönü, empati ve taklit gibi bazı sosyal etkileşim unsurlarıyla ilişkilendiriliyor.

Bugüne kadar memelilerde ve bazı balıklarda gözlemlenen bulaşıcı esnemenin evrimsel kökenleri hâlâ bilinmiyor.

Bilim insanları bu davranışın insanlarda, şempanzelerde ve köpeklerde yavaş yavaş ortaya çıktığını, insanlarda yaklaşık 4 ve şempanzelerde 5 yaşında, köpeklerdeyse yaklaşık 7 ayda belirginleştiğini söylüyor.

Görsel kaldırıldı.
Şempanzelerin esneme ve uzanma davranışları sergiledikleri örnekler (RMJM/Aline Sardin-Damasso/Mona)


Perşembe günü hakemli dergi Nature'da yayımlanan yeni bir araştırma, şempanzelerin bir android robotun esnemesine tepki olarak hem esneme hem de uzanma davranışı sergilediğini ortaya koydu.

Bulgular, başka bir bireyin esnemesini gözlemlemenin şempanzelerde otomatik bir tepkiyi tetiklemekten ziyade, dinlenme işareti işlevi görebileceğini düşündürüyor.

Bilim insanları çalışmada yüz ifadelerini taklit edebilen bir android kafa kullanarak 10 ila 33 yaşındaki 14 yetişkin şempanzenin tepkilerini test etti.

Android kafada esneme gibi yüz ifadelerini oluşturan kas görevi gören 33 adet dönme motoru vardı ve her ifade 10 saniye sürüyordu.

Çalışmadaki şempanzeler, androidin esneme, ağzını açma ve nötr yüz ifadeleri sergilediği 15 dakikalık 4 seansa sokuldu.

Bilim insanları bu seansları kamerayla kaydetti ve her şempanzenin tepki verme derecesiyle uzanarak geçirdiği süre puanlandı.
 

Görsel kaldırıldı.Android kafa ağzını açma ve esneme davranışı sergiliyor (Aline Sardin-Damasso/Mona)


14 şempanzeden 8'inin, androidin "esneme" ifadesine tepki olarak esnediği saptandı.

Araştırmacılar şöyle yazıyor: 

Sonuçlar, yetişkin şempanzelerin bireyler arası esneme bulaşıcılığını değişen derecelerde sergilediğini gösterdi: En yüksek bulaşıcılık, android ağzını tamamen açtığında meydana geldi, ağzı kısmen açık olduğunda tepki azaldı ve androidin ağzı kapalıyken bulaşma görülmedi.

8 şempanze de esneme karşısında uzandı ve bazıları uzanmadan önce yatak malzemesi topladı.

Bilim insanları, "Şempanzeler, androidin esnemesini izlerken yatak malzemesi toplamak, yuva yapmak ve uzanmak gibi uyku haliyle ilişkili davranışlar sergiledi" diye yazıyor.

Araştırmacılara göre bulgular, cansız bir model kaynaklı bulaşıcı esnemenin ilk örneğini sunuyor gibi görünüyor.

Bilim insanları bu sonuçların, primatların bulaşıcı davranışlara yatkınlığına daha fazla ışık tuttuğunu söylese de burada tam olarak hangi biyolojik mekanizmaların rol oynadığının belirsizliğini koruduğunu ekliyor.

Araştırmacılar, gelecekteki çalışmaların robotların gerçekleştirdiği diğer eylemlerin de hayvanlar için bulaşıcı olup olmadığını ortaya çıkarmasını umuyor.


 Independent Türkçe, independent.co.uk/news