Mars'taki en büyük depremin arkasından beklenmedik bir neden çıktı

(Jet İtki Laboratuvarı/Caltech/NASA)
(Jet İtki Laboratuvarı/Caltech/NASA)
TT

Mars'taki en büyük depremin arkasından beklenmedik bir neden çıktı

(Jet İtki Laboratuvarı/Caltech/NASA)
(Jet İtki Laboratuvarı/Caltech/NASA)

Mars yüzeyinde bugüne kadar meydana gelen en büyük "depremin" nedenini bulan bilim insanları beklenmedik bir açıklamayla karşılaştı.

Geçen yıl Mars 4.7 büyüklüğünde bir depremle sarsılmış ve Kızıl Gezegen 6 saat daha sallanmaya devam etmişti. Depremi ilk, kısmen bu tür depremleri araştırmak üzere gönderilen NASA'nın iniş aracı InSight tespit etmişti.

Başta sinyalin meteoroid çarpmalarına benzediğini düşünen bilim insanları, bu çarpmanın geride bırakmış olabileceği kraterlere dair herhangi bir iz aramıştı. Ancak araştırmacılar sebebin bu olmadığını tespit etti.

Bilim insanları depremin bunun yerine, Mars'ın kabuğundaki devasa tektonik hareketler sonucu meydana geldiğinin anlaşıldığını söylüyor. Bu da Mars'ın sismik açıdan sandığımızdan çok daha aktif olduğuna işaret ediyor.

Araştırmayı yöneten Oxford Üniversitesi'nden Benjamin Fernando, "Mars'ın bugün hâlâ aktif bir levha tektoniği olmadığını düşündüğümüzden, bu olay muhtemelen Mars'ın kabuğundaki gerilimin serbest kalmasından kaynaklandı" diyor.

Bu gerilimler, gezegenin farklı bölgelerinin farklı oranlarda soğuması ve küçülmesi gibi milyarlarca yıllık evrimin sonucu. Gezegenin bazı bölgelerinin neden diğerlerinden daha yüksek gerilime sahip olduğunu henüz tam anlamadık fakat bu gibi sonuçlar daha fazla araştırma yapmamıza katkı sunuyor. Bir gün bu bilgiler, insanların Mars'ın neresinde güvenle yaşayabileceğini ve nerelerden kaçınmak isteyebileceğinizi anlamamıza fayda sağlayabilir!

Mars, Dünya'dan küçük olmasına rağmen okyanusu olmadığından aslında yüzeyindeki yaklaşık 144 milyon kilometre kareyle yakın miktarda kara alanına sahip. Bu da kraterler ya da toz bulutları gibi asteroit çarpması izlerinin taranmasını zorlaştırabiliyor.

Bu çalışmayı yapmak için Çin'in uzay ajansından Birleşik Arap Emirlikleri'ndekine kadar dünyanın dört bir yanından bilim insanları işbirliği kurarak gezegenin her yerini araştırdı. Bilim insanları Mars'ın yörüngesindeki tüm görevlerin, ilk kez birlikte tek bir proje üzerinde çalıştığını düşünüyor.

Ancak araştırmacılar krater bulamadı. Bu da onları depremin kaynağının, gezegene çarpan bir şeyden ziyade Mars'ın kendisi olduğuna inanmaya yöneltti.

Bulguları detaylandıran "A tectonic origin for the largest marsquake observed by InSight" (InSight'ın gözlemlediği en büyük Mars depreminin tektonik kaynağı) başlıklı çalışma bugün Geophysical Research Letters'ta yayımlandı.

Independent Türkçe



Alpler'in tepesinde gizlenen Roma askeri kampı ortaya çıkarıldı

Askeri kampın kurulduğu alan, muhtemelen Romalıların yaklaşan düşmanlarını kolayca tespit etmesini sağlıyordu (Andrea Badrutt/Graubünden Kantonu)
Askeri kampın kurulduğu alan, muhtemelen Romalıların yaklaşan düşmanlarını kolayca tespit etmesini sağlıyordu (Andrea Badrutt/Graubünden Kantonu)
TT

Alpler'in tepesinde gizlenen Roma askeri kampı ortaya çıkarıldı

Askeri kampın kurulduğu alan, muhtemelen Romalıların yaklaşan düşmanlarını kolayca tespit etmesini sağlıyordu (Andrea Badrutt/Graubünden Kantonu)
Askeri kampın kurulduğu alan, muhtemelen Romalıların yaklaşan düşmanlarını kolayca tespit etmesini sağlıyordu (Andrea Badrutt/Graubünden Kantonu)

İsviçre Alpleri'nde Antik Romalılara ait 2 bin yıllık askeri kamp keşfedildi. 

Arkeologlar, 2021'den beri İsviçre'nin doğu kısmındaki Alpler'de Roma tarihine dair çalışmalar yürütüyor. 

Özellikle Antik Roma'nın, 2 bin yıl kadar önce bölgede hakimiyet kurma amacıyla Suanetes kabilesiyle karşı karşıya geldiği bir savaş alanına odaklanıyorlardı. 

Projede yer alan bir gönüllü geçen yıl deniz seviyesinin yaklaşık 2 bin 220 metre yukarısındaki dağlarda daha önce bilinmeyen bir askeri kamp alanı buldu. 

Ülkenin doğusundaki Graubünden Kantonu, 29 Ağustos'ta yaptığı açıklamada keşfi duyurdu. Lazer darbeleriyle bir yerin konumunu anlamaya yarayan LiDAR teknolojisi kullanan ekip, bölgeyi detaylıca inceledi. 

Savaş alanından yaklaşık 900 metre yüksekteki tepede yer alan kamp, çevredeki vadileri rahatça izlemeye olanak sağlamış gibi görünüyor. Araştırmacılar bu nedenle kampın "stratejik açıdan elverişli bir konumda" yer aldığını belirtiyor. 

Ekip ayrıca askeri kampın, üç hendek ve bir duvarla güçlendirildiğini tespit etti. 

Basel Üniversitesi'nden öğrencilerin de katılımıyla duvar-hendek yapısının içindeki kalıntılar araştırıldı. 

Sapanlarla fırlatılan kurşunlar ve ayakkabı çivileri bulundu. Kurşunlarda Roma'nın Üçüncü Lejyonu'nun işareti de vardı.

Bu lejyonun aşağıdaki alanda savaştığı bilindiğinden, araştırmacılar kamp alanının savaş alanıyla ilişkili olduğuna neredeyse emin. 

Ayrıca diğer bulgular da yaklaşık 2 bin yıl önceye tarihlendi. 

Graubünden Kantonu yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verdi: 

Graubünden'de bir Roma askeri kampının ses getiren keşfi, 'Roma İsviçre'sine' yönelik arkeolojik araştırmaların büyük sürprizler barındırmaya devam ettiğini bir kez daha gösteriyor.

Independet Türkçe, Live Science, Popular Mechanics, Interesting Engineering, Graubünden Kantonu