Akbaba kıtlığı, Zerdüştlerin geleneğini bitirebilir

İran'ın Yezd şehrindeki sessizlik kulesi uzun süredir kullanılmıyor (Britannica)
İran'ın Yezd şehrindeki sessizlik kulesi uzun süredir kullanılmıyor (Britannica)
TT

Akbaba kıtlığı, Zerdüştlerin geleneğini bitirebilir

İran'ın Yezd şehrindeki sessizlik kulesi uzun süredir kullanılmıyor (Britannica)
İran'ın Yezd şehrindeki sessizlik kulesi uzun süredir kullanılmıyor (Britannica)

Hint alt kıtasındaki akbabaların sayısının azalması nedeniyle Zerdüştçülük geleneğine uygun cenaze törenlerinin düzenlenmesi gittikçe zorlaştı.

Birleşik Krallık'ın tanınmış gazetelerinden Guardian'ın haberinde, son dönemde Hindistan, İran ve Pakistan'da akbabaların hızla azalması nedeniyle geleneksel gömü törenlerinin düzenlenemediği yazıldı.

Pakistan'daki Karaçi şehrinde yaşayan 80'lerindeki Hoshang Kapadia, "Artık geleneklerimizi yerine getiremiyoruz. Bir yaşam şeklini, kültürümüzü kaybettik" dedi. 

Yaklaşık 3 bin 500 yıllık tarihe sahip eski Pers dini Zerdüştçülük'te ölüler "sessizlik kulesi" (dakhma) adı verilen yapılar üzerine yerleştiriliyor.

Silindir şeklindeki bu yapıların üzerine konan cesetler, akbaba ve diğer leşçiller tarafından parçalanıyor. Bir süre boyunca çürümeye bırakılan cesetlerin kemikleri, kireç ve fosfora dönüşünce kuledeki kuyuya atılıyor.  

Kapadia, bu gelenekte toprağı cesedin kalıntılarıyla kirletmemenin önemli olduğunu belirterek "Tüm mesele toprağı kirletmemek. Daha az almak, daha fazla vermek" ifadelerini kullandı.

Karaçi Parsilerinden Shirin, çevresel değişimlerin ve şehirleşmenin gömü törenlerini neredeyse imkansız hale getirdiğini söyleyerek "Geleneğimiz artık ölüyor" dedi. Shirin, Karaçi'de sadece iki sessizlik kulesi kaldığını, bunların da neredeyse terk edilmiş halde olduğunu belirtti.

Kapadia da hayatını kaybedenleri Parsilere ayrılan mezarlara gömmek veya yakmak zorunda kaldıklarını söyledi.  

İndus Nehri deltası üzerine kurulu Karaçi'de yaklaşık 20 milyon kişi yaşıyor. Zerdüştçülük inancına sahip Karaçi Parsilerinin nüfusuysa sadece 800. 

Haberde, özellikle Hindistan ve Pakistan'da sığırlarda yaygın olarak kullanılan iltihap önleyici diklofenak ilacının, leşleri yiyen akbabaları zehirlediği belirtildi. 

2007'de yapılan bir araştırmada, Hindistan ve civarındaki coğrafyada yaşayan üç akbaba türünün yaklaşık yüzde 97'sinin yok olduğu bildirilmişti.

Independent Türkçe, Guardian



Wes Anderson'ın yeni filmi çok beğenildi: 7,5 dakikalık alkış tufanı

Fenike Planı'nda başroldeki Oscar ödüllü Benicio del Toro'ya, oyunculuk yeteneğini annesi Kate Winslet'tan miras alan Mia Threapleton eşlik ediyor (Universal Pictures)
Fenike Planı'nda başroldeki Oscar ödüllü Benicio del Toro'ya, oyunculuk yeteneğini annesi Kate Winslet'tan miras alan Mia Threapleton eşlik ediyor (Universal Pictures)
TT

Wes Anderson'ın yeni filmi çok beğenildi: 7,5 dakikalık alkış tufanı

Fenike Planı'nda başroldeki Oscar ödüllü Benicio del Toro'ya, oyunculuk yeteneğini annesi Kate Winslet'tan miras alan Mia Threapleton eşlik ediyor (Universal Pictures)
Fenike Planı'nda başroldeki Oscar ödüllü Benicio del Toro'ya, oyunculuk yeteneğini annesi Kate Winslet'tan miras alan Mia Threapleton eşlik ediyor (Universal Pictures)

Wes Anderson, son filmi Fenike Planı'yla (The Phoenician Scheme) Cannes Film Festivali'nde bir kez daha büyük ilgi gördü. 2023'te yarışmaya katılan Asteroit Şehir'in (Asteroid City) ardından Anderson, bu kez de Fenike Planı'yla Altın Palmiye için yarışıyor. Filmin gösterimi bir alkış tufanı eşliğinde sona erdi. Konuklar Anderson'ın yıldız isimlerle dolu son filmi Fenike Planı'nı 7,5 dakika boyunca ayakta alkışladı.

Filmin 24 yaşındaki yıldızı Mia Threapleton, yoğun alkışlar sırasında gözyaşlarını tutamadı. Gösterimde Threapleton'a, filmde rol alan Michael Cera ve Benicio del Toro eşlik etti. 

Yıldızlar geçidi

Filmde del Toro, Avrupa'nın en zengin adamlarından biri olan iş insanı Zsa-zsa Korda'ya hayat veriyor. Mia Threapleton, Korda'nın kızı Rahibe Liesel'ı canlandırırken, Michael Cera ise onun öğretmeni Bjorn Lund karakteriyle ilk kez bir Wes Anderson filminde oynuyor. 

Yapımda ayrıca Tom Hanks, Bryan Cranston, Jeffrey Wright, Riz Ahmed, Scarlett Johansson, Richard Ayoade, Mathieu Amalric, Rupert Friend ve Benedict Cumberbatch gibi yıldız isimler de yer alıyor. Tüm bu oyuncular daha önce de en az bir Wes Anderson filminde boy göstermişti.

Johansson, hafta sonu SNL'de sunuculuk yaptığı için galaya katılamazken, ilk yönetmenlik denemesi Eleanor the Great'in gösterimi için yarın Cannes'da olacak.

Deadline yazarı Pete Hammond, film için kaleme aldığı eleştiride, "Fenike Planı tamamen Benicio del Toro'nun filmi. Anderson'ın diyalog ritmine müthiş uyum sağlayan del Toro, bu Onassis tarzı milyarderi kusursuz biçimde canlandırıyor" ifadelerini kullandı.

Tuhaf aile hikayelerine dönüş

Wes Anderson ve uzun yıllardır birlikte çalıştığı Roman Coppola'nın birlikte yazdığı Fenike Planı, yönetmenin Çılgın Liseliler (Rushmore) ve Tenenbaum Ailesi (The Royal Tenenbaums) gibi tuhaf ve işlevsiz aile hikayelerine bir dönüş niteliğinde. 

1950'de geçen film, Avrupa'nın önde gelen sanayicilerinden Zsa-zsa Korda'nın uçak kazasından sağ çıkmasının ardından gelişen olayları konu alıyor. Korda'nın karmaşık, acımasız ve sınır tanımayan iş politikaları; yalnızca rakip şirketleri değil, dünyanın dört bir yanındaki hükümetleri de karşısına almasına neden oluyor. Bu durum onu suikastçilerin gözde hedeflerinden biri haline getiriyor.

Fenike Planı 30 Mayıs'ta sinemalarda gösterime girecek.

Independent Türkçe, Variety, Deadline