Uzaydan gelen radyo sinyalinin kaynağı bilim insanlarını şoke etti

Çalışmaya katılan bilim insanları, "Tam da astrofizik fenomenini anladığımızı düşündüğümüz anda, evren dönüp bizi şaşırtıyor" diyor

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

Uzaydan gelen radyo sinyalinin kaynağı bilim insanlarını şoke etti

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

Uzayın derinliklerinden gelen yoğun radyo sinyalini kaynağına kadar izleyen bilim insanları, buldukları şey karşısında şoke oldu.

Araştırmacılar yıllardır uzayın derinliklerinden gelen çok kısa ve çok güçlü enerji patlamaları olan hızlı radyo patlamalarını (Fast Radio Bursts/FRB'ler) açıklamaya çalışıyor. Olası açıklamalar kara deliklerden uzaylı teknolojisine kadar her şeyi içeriyor.

Araştırmacılar, hangi ekstrem koşulların evrende bu kadar güçlü patlamalar yaratabileceğini görmek umuduyla, onları galaksilerine kadar takip ederek haklarında daha fazla şey anlamayı umuyor.

Günümüzde, bilim insanları bu patlamalardan birini kendi galaksisine kadar izledi. Ancak bu galaksi çok yaşlı ve ölü olmasının yanı sıra tuhaf bir şekle sahip.

Daha önce araştırmacılar sadece çok daha genç galaksilerden gelen FRB'ler bulmuştu. Dolayısıyla bu, FRB'lerin nereden geliyor olabileceğine dair mevcut anlayışımızı kırıyor.

Bilim insanlarına göre sözkonusu keşif, bu gizemli kozmik olayların şimdiye kadar sandığımızdan çok daha çeşitli yerlerden geldiğini ifade edebilir.

Yeni bulguları bildiren iki çalışmanın kıdemli yazarlarından, Northwestern'den Wen-fai Fong, "Bu yeni FRB bize tam da bir astrofizik fenomenini anladığımızı düşündüğümüz anda evrenin dönüp bizi şaşırttığını gösteriyor" dedi.

Evrenle kurulan bu "diyalog", zaman alanı astronomisi alanımızı inanılmaz derecede heyecan verici kılan şey.

Yeni çalışmadaki FRB ilk olarak Şubat 2024'te tespit edilmişti. Temmuz 2024'e kadar yanıp sönmeye devam etti ve bu da araştırmacıların gökyüzündeki konumunu bulmasını sağladı.

Bu yapıldıktan sonra uyduları konuma doğru çeviren araştırmacılar, gördükleri şey karşısında şaşırdı. FRB, genç bir galaksi yerine 11,3 milyar yaşında ve Dünya'dan sadece iki milyar ışık yılı uzaklıktaki bir galaksiden geliyordu.

Bilim insanları daha sonra bu galakside koşulların nasıl olabileceğini canlandırdı. Bu simülasyonlar, galaksinin çok parlak ve devasa olduğunu, Güneş'in 100 milyar katı kütleye sahip olduğunu gösterdi; bu da onu bugüne kadarki en büyük FRB ev sahibi galaksi ve herhangi bir türde bulunan en büyük kütlelerden biri haline getirdi.

Çalışma, The Astrophysical Journal Letters adlı akademik dergide yayımlanan "A repeating fast radio burst source in the outskirts of a quiescent galaxy" (Hareketsiz galaksinin dış kesimlerindeki tekrar eden hızlı radyo patlaması kaynağı) ve "The massive and quiescent elliptical host galaxy of the repeating fast radio burst FRB 20240209A" (Tekrar eden hızlı radyo patlaması FRB 20240209A'nın devasa ve hareketsiz eliptik ev sahibi galaksisi) başlıklı iki yeni makalede anlatıldı.

Independent Türkçe



İngiltere'de Roma döneminden kalma tuhaf "sıvı" bir mezar keşfedildi

Üzerine alçıtaşı dökülmüş taş tabut (Headland Archaeology)
Üzerine alçıtaşı dökülmüş taş tabut (Headland Archaeology)
TT

İngiltere'de Roma döneminden kalma tuhaf "sıvı" bir mezar keşfedildi

Üzerine alçıtaşı dökülmüş taş tabut (Headland Archaeology)
Üzerine alçıtaşı dökülmüş taş tabut (Headland Archaeology)

Arkeologlar, İngiltere'de Roma dönemine ait bir mezarlık keşfetti ve merkezinde sıvı alçıtaşıyla kaplı "yüksek statülü bir kişinin" gömülü olduğunu saptadı.

Araştırmacılar, merkezdeki mezarda tek bir kireçtaşı parçasından oyulmuş taş bir tabutun yer aldığını tespit etti.

Bu mezardaki gömünün, tabutun üzerine kapak taşları yerleştirilmeden önce alçıtaşıyla kaplandığını söylüyorlar.

Bu tür mezarlar, hayatını kaybeden kişilerin üzerine sıvı alçıtaşı dökülerek yapılıyor ve daha sonra alçıtaşı sert bir kalıp oluşturacak şekilde katılaşıyordu.

York Üniversitesi'nden arkeologlar "Romalılar, arkeologların tam olarak anlayamadığı sebeplerle, bazen yetişkin ve çocukları kurşun veya taş tabutlara gömmeden önce onların kıyafetli bedenlerinin üzerlerine sıvı alçıtaşı (çeşitli çimento ve sıva türlerinin yapımında kullanılan bir mineral) döküyordu" dedi.

Bilim insanları, bu yöntemin kişinin etrafında bir kalıp oluşturarak üzerindeki bazı izleri koruduğunu ve bu uygulamanın genellikle önemli kent merkezlerinde görüldüğünü, Roma Britanyası'nın kırsal kesimlerindeyse buna nadiren rastlandığını söylüyor.

Araştırmacılar, York'ta pahalı yağ ve parfüm izlerine rastlanılan eski bir kazının analizinden yola çıkarak bu yöntemin yüksek statülü birinin gömüldüğüne işaret ettiğini düşünüyor.

MS 42'yle MS 410 arasındaki Roma döneminden kalma mezarlık, Cambridgeshire'da bir otoyolu genişletmek üzere yapılacak inşaat çalışmaları başlamadan önce keşfedildi.

Arkeologlar, seçkin kişinin gömüldüğü kefenden kalıntıların yanı sıra alçıtaşı kırıkları içinde korunmuş bir kumaş parçası da buldu.

Mezarı çevreleyen alçıtaşı kalıntılarından bir cam kap, deri parçaları, çömlek parçaları ve hayvan kemikleri de çıkardılar.
 

zxcdvfgh
Tabutun yakınında gömülü halde bulunan cam kap (Headland Archaeology)

Özel şirket Headland Archaeology'deki araştırmacılar, bir zamanlar cam kabın mezara yerleştirilmeden önce ölen kişiye kadeh kaldırmak ya da onun şerefine toprağa şarap dökmek için kullanılmış olabileceğinden şüpheleniyor.

Akademisyenler böyle bir mezarın maliyetli olduğunu söylüyor.

Araştırmacılara göre taş tabut çok güzel bir şekilde yontulmanın yanı sıra yaklaşık 50 kilometre uzaktan çıkarılan bir taştan yapılmıştı.

Bir açıklama metninde "Hem çok güzel bir şekilde yontulmuş taş tabut hem de alçıtaşı mezar, yüksek statüye sahip bir kişiye işaret ediyor" yazıyorlar.

Bu unsurları göz önünde bulunduran araştırmacılar, eşsiz gömünün Roma dönemi Britanya'sında önde gelen bir ailenin liderine ait olabileceğini tahmin ediyor.

Mezarlıktaki kazılarda mücevher ve diğer değerli eşyaların bulunduğu daha yüksek statülü mezarlar da ortaya çıkarıldı.

Merkezdeki taş tabutun güneybatısında yer alan ve 16-20 yaşlarında genç bir kadına ait olduğu düşünülen gömüde, ayakların hemen üzerine yerleştirilmiş birçok mezar eşyası var.

Genç kadın, muhtemelen bir çift gümüş küpe ve 9 bakır alaşımlı bilezik içeren bir zulayla gömülmüştü.
 

zxascdfvgt
Başka bir mezarda bulunan gümüş küpeler, bakır alaşımlı bilezik ve yüzükler (Headland Archaeology)

Araştırmacılar, bunun sebebinin mücevherlerin aslen "kadının çeyizi için ayrılması" olduğunu tahmin ediyor.

Mezarlıkta kremasyon, baş kesme ve bebek mezarları gibi Roma dönemine ait diğer gömme uygulamalarının da sergilenmesi gizemi daha da artırıyor.

Bilim insanları "Roma döneminde bu gömme uygulamalarının olduğu bilinse de hepsinin bu kadar küçük bir mezarlıkta görülmesi daha alışılmadık bir durum" diyor.

Kazı sonrası incelemelerin, mezarlığın uzun ömürlülüğüne dair soruları yanıtlamasını ve burada gömülü kişilerin bireysel hikayelerine ışık tutmasını umuyorlar.

Independent Türkçe