Hasan el-Eşref
8 Eylül'de Fas'ı vuran depremden etkilenen bölgelerdeki izolasyonu kırmaya yönelik mücadele sürerken yıkıcı depremden etkilenen köylerde yol inşa etmek ve engebeli arazileri onarmak için genç mahkumlara ağır iş yükü getirilmesi yönünde çağrılar yapıldı.
Faslı yetkililer, çok sayıda yardım ekibi ve özel ekipmanla şiddetli depremin hedefi olan birçok uzak dağ köyünü kuşatan izolasyonu kırmak için kayalar ve dağlar boyunca yollar inşa ediyor.
Karşıt pozisyonlar
Fas makamlarının, bu doğal afetin neden olduğu büyük mal ve can kayıplarına ek olarak, resmi olarak yaklaşık 50 bin evin bulunduğu deprem bölgesinde binlerce evin yıkılmasıyla evsiz kalan depremzedelerin yeniden ev sahibi olması ve evlerin yeniden inşa edilmesi için aylara ihtiyacı var.
Milyonlarca Faslı depremden etkilenenlere yönelik gıda, battaniye, çadır ve diğer ihtiyaçları temin etmek için büyük halk patlaması ile seferber olurken sosyal medya aktivistleri, yetkililerin izolasyonu kırma ve uzak bölgelerde zorlu yollar inşa etme mücadelesinde başarılı olmalarına yardımcı olmak için çağrılarda bulundu.
Aktivistler, Fas'ta bağımsızlığı takip eden yıllarda hayata geçirilen uygulama gibi, mahkumların ağır işlerde çalışması uygulamasına geri dönülmesi çağrısında bulundu.
Bağımsızlık yıllarında ceza davalarından hüküm giymiş mahkumlar, kamu yararına hizmet etmek amacıyla uzak bölgelerdeki arazi yollarının inşası ve asfaltlanması için görevlendirilmişti.
Yol inşa etmek ve asfaltlamak ve deprem bölgelerinde konut inşaatına katkıda bulunmak için mahkumların çalıştırılması fikrine ilişkin destekleyenler ve karşı çıkanlar arasında görüş ayrılığı yaşandı.
Bu fikri destekleyenler, bunun gerek mahkumun cezasının hafifletilmesi gerekse mahkûmun çabalarından toplumun menfaat elde etmesi olsun, tüm taraflara fayda sağlayacak gerçekçi bir talep olduğuna inanıyor.
Ayrıca bu fikre karşı çıkanlar, mahkûmların taş kırarak ve ücra dağlarda yol yaparak ağır işlerde çalıştırılmasının, mahkûmların bizzat kanunla güvence altına alınan haklarını ihlal ettiğine ve toplumsal amaç asil olsa bile bunun ağır cezalara dönüşebileceğine inanıyor.
Fas hükümetinin şu anda "Alternatif Cezalar" yasasında değişiklik yapmak için çalıştığı ve buna göre biri mahkumun kamu yararına çalışması olmak üzere üç yeni hapis cezası getirileceği belirtiliyor.
Ancak yasa tasarısında "ağır çalışma" cezasına ilişkin herhangi bir ifade yer almıyor.
Vatana bağlılık
Medya kişiliği ve toplumsal meseleler alanında araştırmacı Mahcub Binsaid şunları söyledi:
Cezaevlerindeki suçluların, devletin mali hazinesinden kendileri için harcadığı para karşılığında, kamu yararına hizmet edecek şekilde sıkı çalışmaları fikrini destekleyenler arasında pozisyon farklılığı var. Bu fikir, mahkumları disiplin altına almayı, topluma entegre etmeyi ve saldırgan, suç teşkil eden davranışlardan kurtulma konusunda eğitmeyi içerir. Mahkumun onurunun yerel ve uluslararası yasalarla güvence altına alındığına ve cezaevi kurumunda belirli bir süre tutuklu olarak özel statüsünün bulunduğuna ve bu nedenle onu ağır çalışmaya zorlamanın yasa dışı olduğuna kanaat getiren başka görüşler de var.
DAHA FAZLA OKU
El Huz bölgesinde yaşanan yıkıcı deprem ve bunun geride bıraktığı yıkım ve tahribatın ardından çeşitli türlerde yardım ve destek sağlamak için yaygın halk seferberliğine gidilmesinin ışığında vatandaşlık duygusunu geliştirmek için fiziksel özellikleri güçlü genç mahkumların deprem bölgelerinde yol inşaatı ve altyapı inşası çalışmalarında çalıştırılmaları yönündeki talepler ön plana çıktı.
Binsaid, "Bu çağrı ve talepler Fas Cezaevleri İdaresi ve Yeniden Entegrasyon Genel Delegasyonu'nun yetki alanına girdiği için karara bağlanamıyor. Uluslararası insan hakları standartlarına uygun olarak cezaevleri ve tutuklu haklarına ilişkin kanunlar ışığında bu taleplerin nasıl uygulanacağını incelemek Fas Cezaevleri İdaresi ve Yeniden Entegrasyon Genel Delegasyonu'nun işidir. Delegasyon ayrıca bu konuda kanunlara, kararnamelere ve düzenleyici prosedürlere ihtiyaç duyuyor" diye konuştu.
Medya kişiliği ve toplumsal meseleler araştırmacısı sözlerini şöyle sürdürdü:
Bazı mahkumların fiziksel yetenek ve iyi davranış gibi belirli kriterlere göre, ihtiyaç duyulması halinde belirli dönemlerde cezaevi dışında kamu yararına yürütülen iş ve çalışmalara dahil olması önemli. Bu durum cezaevinden çıktıktan sonra kendilerini sorumlu hissetmelerine, uygun sivil davranışları seçmelerine, vatana ait olmaktan gurur duymalarına, topluma entegre olmalarına, suçtan kaçınmalarına, sosyal güvenlik ve barışı tehdit etmemelerine yardımcı olacak.
İnsanlaşmanın sınırları
New City Barosu'nda avukat Reşid Vahabi ise şunları söyledi:
Hüküm giymiş bir mahkûmun, cezaevini veya hapis cezasını yalnızca yemek ve dinlenmek ile geçirmek yerine, ülke için kamu hizmetlerini yürütmek üzere görevlendirilmesi yaklaşımının ne ölçüde benimseneceği konusunda yeniden bir tartışma yaşandı. Bu uygulama Fas'ın bağımsızlık sonrası döneminde hayata geçirilmiş ve o dönemde mahkumlar kullanılarak ülkenin kuzeyinde engebeli bir dağ yolu olan "Birlik Yolu"nun inşası da dahil olmak üzere bazı hedeflere ulaşılmıştı. Bazı hükümler ‘ağır çalışmayla hapis’ ibaresiyle yıllarca uygulandı.
Avukat Vahabi, sözlerini şöyle sürdürdü:
Cezaevlerinin insanileştirilmesi, mahkumların haklarına yönelik taleplerin artması ve onlara iradeleri dışında iş verilmesinin uluslararası sözleşmelerin ve insan haklarının ihlali anlamına gelmesiyle birlikte, yeni hapis cezalarında 'ağır çalışma' terimi yer almadı, ancak bazı mahkumlar 'çiftçilik hizmetini' sürdürdüler. Bazı cezaevlerine tarım hapishaneleri deniyor. Mahkum her ne kadar tarım işlerinde çalışsa da hapishane duvarlarından çıkıp doğanın kucağında çalışacak ve yürüyebilecek alan buluyor. Dolayısıyla sivil cezaevinden tarım cezaevine geçiş, cezaevi saatlerini çitler arkasında, duvarlar arasında geçiren her mahkumun umut ettiği altın bir fırsat.
Depremde yıkılan yolların ve tahrif edilen sınırlarının yeniden yapımında mahkumların kullanılması talebine ilişkin Vahabi, şunları söyledi:
Mantıklı, gerçekçi ve dayanışma içinde görünen bir talep, hatta ilgili mahkûmlar bile depremzedelerle dayanışmanın ifadesi olarak bunu yapmayı kabul edebilirler ama mevcut kanun hükümleri yetkililerin hiçbir yasal dayanağı olmayan bu maceranın kapısını çalmalarına yardımcı olmuyor. Bu nedenle bu yola başvurulması pek mümkün görünmüyor.
Avukat, "Ceza Kanunu'nda belirli cezalara çarptırılan bazı mahkûmların eski adıyla ağır işler yerine genel işler yapmak gibi görevlere atanmasına ilişkin hükümlerde değişiklik yapılacağı konuşuluyor. Hizmette olan bu mahkumlar, hapis cezalarında indirimle ödüllendirilecek veya kraliyet affından yararlanabilecekler" dedi.
Independent Arabia - Independent Türkçe
SDG mensupları, Suriye'nin kuzeydoğusunda (AFP)
