Gazze'deki savaş "insanlıktan çıkarma" teorisine dayanıyor

Soykırımın faillerinin belirli bir grup insanı ortadan kaldırma suçunu meşrulaştırma girişimi

Filistinliler, Gazze'nin güneyindeki Han Yunus'ta bulunan Nasır Hastanesi'nin önünde yakınlarının cenazelerini almayı bekliyor (AFP)
Filistinliler, Gazze'nin güneyindeki Han Yunus'ta bulunan Nasır Hastanesi'nin önünde yakınlarının cenazelerini almayı bekliyor (AFP)
TT

Gazze'deki savaş "insanlıktan çıkarma" teorisine dayanıyor

Filistinliler, Gazze'nin güneyindeki Han Yunus'ta bulunan Nasır Hastanesi'nin önünde yakınlarının cenazelerini almayı bekliyor (AFP)
Filistinliler, Gazze'nin güneyindeki Han Yunus'ta bulunan Nasır Hastanesi'nin önünde yakınlarının cenazelerini almayı bekliyor (AFP)

Fidel Sbeity 

İsrail'in Gazze'ye yönelik savaşından gelen öldürme, yıkım ve bombalama sahneleri, ölü sayısı her geçen gün artarken ve belli bir sınırda durmazken, dünya çapında birçok kişi bu kadar çok sayıda çocuk ve kadının öldürülmesi ihtimali konusunda şaşkınlık yaşıyor.

Yıkıcı bombalama özellikle merkezi, konut binalarını, kiliseleri, camileri, hastaneleri ve ambulansları ve İsrail ordusunun yaralanmayı önlemek için güney Gazze Şeridi'ndeki "güvenli bölgeye" doğru ilerleme emrine uyan Filistin vatandaşlarını hedef alıyor.

Dünya çapında birçok sesin yükselmesine rağmen, topçular ve uçaklar, yerlerinden edilen insanların arabalarına füze ateşledi.

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, gerek Gazze'deki savaşın başlangıcından bu yana savaşın sona ermesini talep etmek için gösteri yapan dünyanın çeşitli ülkelerinin vatandaşları ya da siyasetçiler, ünlüler ve diğer insanlar, 10 yılı aşkın süredir harap olan ve kuşatma altında bulunan ama savaşın durmadan devam ettiği Gazze Şeridi'nde yaşayanlara insani yardım sağlanmasını talep ediyor.

Daha düşük dereceli insan hayvanlar

Dünyanın dört bir yanında, yaşamın, geçim kaynaklarının, sağlık ve gıdanın tüm sektörlerinin tamamen çöktüğü bir ortamda, dünya kameralarının gözü önünde, Gazze Şeridi'nde İsrail ordusunun ateşi altında neden sivillerin öldürülmeye ve yaralanmaya devam ettiğini merak edenler, çifte standart politikasının nedeni hakkındaki sorularına net bir cevap bulamadılar.

Çünkü çoğu dünya lideri Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik savaşına ve orada savunmasız sivillerin öldürülmesine karşı çıkıyor ancak Gazze Şeridi'ndeki Filistin durumuyla ilgili olarak dünya farklı bir tutum sergiliyor.

İsrail'in, 7 Ekim'de gerçekleştirilen "Aksa Tufanı" operasyonunda İsrailli sivillerin öldürülmesi ve kaçırılmasının ardından, Hamas operasyonuna verdiği tepkinin dengesiz olduğuna ve bu tepkinin çok daha fazla Filistinli sivilin öldürülmesine yol açtığına inanan sesler yükseldi.

Dünyanın dört bir yanındaki hukukçular ile Dünya Gıda Örgütü, İnsan Hakları İzleme Örgütü gibi uluslararası kuruluşlar ve bazı Birleşmiş Milletler kuruluşları şu açıklamada bulundu:

İsrail'in Gazze'ye yönelik savaşı, uluslararası hukuk tanımına göre 'insanlığa karşı suç' olarak değerlendirilebilir ve 'zorla yerinden etme ve kapsamlı nakil' ve 'yakıp yıkma' taktiğine dayalı dayalı yıkım anlamına gelir.

Gazze'de Hamas'la savaşı yönetmek için kurulan mini İsrail hükümeti, İsrail Savunma Bakanı Yoav Galant'ın Şeridi tamamen kuşatma emrini verdiğinde yaptığı açıklamayla ilişkilendirilebilir.

Yoav Galant, "Biz insan hayvanlarla savaşıyoruz ve buna göre hareket ediyoruz" dedi.

Galant, İsrail ordusunun Güney Komutanlığı toplantısında şunları ekledi:

O zaman Gazze Şeridi'nde elektrik, yiyecek, su ve ilaç olmayacak.

İnsanlıktan çıkarma ve insan hayvanlar

Düşmanı "insan hayvan" olarak tanımlamak onu insanlıktan çıkarmakta, askerin, onun başındaki subayın ve arkalarında duran vatandaşların bu düşman öldürüldüğü için kendilerini suçlu hissetmemelerini sağlıyor.

Düşenler insanlığın en alt kademesi ve onların ölümü insanlığın çıkarına olacak, dolayısıyla düzenli ordu, bu düşmanlara uygulanması gereken insani hükümleri ve uluslararası sözleşmeleri dikkate almadan sivilleri öldürmeye devam ediyor.

Siyaset biliminde buna "insanlıktan çıkarma" denir.

İnternette "insan hayvan" ifadesinin siyasi anlamını araştırırsak, bazı hayvan organlarına genetik hatalar nedeniyle sahip olan istisnai insanların biyolojik tanımlarını ya da film ve hayal dünyasında var olan insanların tanımlarını buluruz ki bunlar daha çok yaşayan ölülere, zombilere veya drakulaya benziyorlar.

Bir "insan-hayvan" grubunun kolektif bir politik veya psikolojik tanımı yok, ancak yapay zeka programı aşağıdakiler gibi çeşitli tanımlar verdi:

İnsanları hayvan olarak tanımlamak, bağlama göre farklı anlam ve amaçlara sahip olabileceği gibi, insana hayvan niteliğini, hayvanlara da insan niteliğini veren antropomorfizm veya kişileştirme gibi edebi bir araç olabilir. Ayrıca insanları ahlaksız, medeniyetsiz veya zeki olmayan hayvanlarla karşılaştırarak onlara karşı olumsuz veya aşağılayıcı görüşler ifade etmenin bir yolu da olabilir. Biyolojik olarak insanlar hayvandır, çünkü hayvanlar alemine aittirler ve memeliler ve diğer omurgalılarla ortak özelliklere sahiptirler.

Siyasi anlamda "insan-hayvan" deyiminin, bir grup insanı değersizleştirmek, aşağılamak anlamına geldiğini söyleyebiliriz.

Siyaset biliminde böyle bir tanımlama, kitlesel katliamlarda tasfiyelerini kolaylaştırmak veya beyaz fosfor, farklı türde zehirli gazlar veya parça tesirli bombalar gibi uluslararası yasaklı silahlarla bombalanmalarını kolaylaştırmak için kullanılır.

İnsanlıktan çıkarma

Amerikalı düşünür Levi-Strauss şöyle diyor:

Hala yozlaşmış düşman imajının pekişmesinin sonucu olan katliamlarla karşı karşıyayız. Vakaların çoğu, soykırımın faillerinin belirli bir grup insanı ortadan kaldırma suçunu meşrulaştırma girişimi olan mağdurun insanlıktan çıkarılmasıyla ilgili.

Siyaset bilimciler, silahlı bir grubun veya başka bir grup üzerinde otorite sahibi olan birinin, uluslararası yasa ve sözleşmelerin sınıflandırmasına göre acımasız veya insanlık dışı suçlar işleme güdülerini ve yeteneğini açıklamaya ve yorumlamaya çalışırken, insanlıktan çıkarma terimini icat ettiler.

Aralarında dini veya etnik mensubiyetleri nedeniyle Yahudiler, çingeneler, eşcinseller ve komünistlerin yanında Almanların da bulunduğu Avrupalı sivillerden oluşan gruplar için esir kampları ve krematoryumların inşasını emreden Nazi ordusundaki lider ve subayları hedef alan Nürnberg duruşmalarına eşlik eden araştırmalar gösterdi ki Alman subaylarla yürütülen bu davalar ve soruşturmalar, suç niteliğindeki vahşetlerin failleri kurbanlarını insanlıktan çıkardıktan sonra bunu yapabiliyorlar.

İş, onlara isim yerine numara verilmesi ve dayanıklılıklarını azaltmak için çeşitli psikolojik ve fiziksel işkencelerin uygulanmasıyla başlıyor.

Bu işkenceler, kendilerinden istenileni yapma konusunda, bu kendilerini boğacak gazlı fırına girmek bile olsa, onları itaatkâr hale getirir.

Kurbanların işkencecilerin emirlerine karşı bu uysallığı, IŞİD kurbanlarının kafaları kesilmeden önceki son anlarında çekilen fotoğraflarında da açıkça görülüyordu.

Kurbanlar, sanki uyuşturulmuşlar gibi, başlarına geleceklere hiçbir tepki göstermiyorlar.

Kamboçya'da, Irak'ta, Çekoslovakya'da, Yugoslavya'da, Sudan'da Darfur'da, Uganda'da Hutu ve Tutsi kabilelerinin savaşlarında, dünya çapında yaşanan tüm kitlesel katliamlarda bu durum tekrarlandı.

Başlarından tek tek vurulan mahkumlar, toplu mezar haline gelen büyük bir çukurun önünde dururken, kendilerinden öncekilerin ölüp çukura düştüğünü görmelerine rağmen başlarına geleceklere hiçbir tepki göstermeden duruyorlar.

Toplu cinayet

Fransız Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi ve Avrupa Sosyoloji ve Siyaset Bilimi Merkezi'nde kıdemli araştırmacı olan Fransız Ecolas Marriott, aralarında "Baskıyla Yüzleşmek"in de bulunduğu çok sayıda kitap yayımladı.

Kitapta, cellatların kurbanlarının insandan aşağı olduğunu ve varlıklarının ortadan kaldırılması gerektiğini düşünmesiyle birlikte, "insanlıktan çıkarmanın" toplu katliamda temel bir rol oynadığı sonucuna vardı.

Araştırmacı, 1941-1944 yılları arasında Doğu'daki savaşa katılanların faillerinden gelen mektuplardan ve Alman adli sorgularından yararlandı.

Fransız araştırmacının kullandığı ifadelerden biri de asker Richard Tuggle'ın 31 Ocak 1942'de yaşanan bir katliamla ilgili verdiği ifadelerdi.

Tuggle, günlüğüne şunları yazmıştı:

Son bir saat içinde köyde yaşayan herkesi, 962 erkek, kadın, yaşlı ve çocuğu idam ettik. Önce çocuklarla başlıyoruz, sonra yaşlıları, sonra da kadınları öldürüyoruz. Böylece vebayı ortadan kaldırıyoruz.

Araştırmacı şöyle diyor:

Bu asker infazlar hakkında yazıyordu ve sonra aniden kamptaki eğlence faaliyetleri hakkında konuşmaya başladı. Örneğin Johann Kramer'in gazla öldürülmesini denetleyen doktor günlüğüne yemekler ve Auschwitz'deki SS garnizonu için organize edilen partilerin kalitesi hakkında yazmıştı.

Araştırmacı Marriott, toplu katliamların failleriyle yaptığı araştırmalar sonucunda, cellatların öldürmeleri gerekenlerin insan olduğunun anlaşılmasını engellemeyi başardıkları yönündeki temel fikre ulaştı.

Bu, "bizim insanlığımız paylaşılmaz, bizim insanlığımız onların insanlığından üstün" şeklindeki kolektif kavramların teyit edilmesiyle yapıldı.

Yehuda Bauer, Otto Kulka, Israel Gutmann ve diğerleri gibi pek çok bilim adamı, katliamların işlenmesini kolaylaştırmada radikal "Yahudi karşıtlığı" ideolojisinin etkisi konusunda hemfikirdi.

İdeoloji ve köklü inançlar, herhangi bir suçluluk duygusu olmaksızın insanlığa karşı suç işlemeye yönelik birincil bir teşvik olabilir.

Independent Arabia - Independent Türkçe



Sivil Demokratik İttifak, Sudan'da askeri bir çözümün imkansızlığını vurguluyor

Sudan’ın eski Başbakanı Abdullah Hamduk, Londra'da daha önce düzenlenen bir konferans sırasında sivil liderlerle birlikte poz verdi. (Şarku’l Avsat)
Sudan’ın eski Başbakanı Abdullah Hamduk, Londra'da daha önce düzenlenen bir konferans sırasında sivil liderlerle birlikte poz verdi. (Şarku’l Avsat)
TT

Sivil Demokratik İttifak, Sudan'da askeri bir çözümün imkansızlığını vurguluyor

Sudan’ın eski Başbakanı Abdullah Hamduk, Londra'da daha önce düzenlenen bir konferans sırasında sivil liderlerle birlikte poz verdi. (Şarku’l Avsat)
Sudan’ın eski Başbakanı Abdullah Hamduk, Londra'da daha önce düzenlenen bir konferans sırasında sivil liderlerle birlikte poz verdi. (Şarku’l Avsat)

Sudan'da eski Başbakan Abdullah Hamduk liderliğindeki Sivil Demokratik İttifak, müzakereler yoluyla savaşın derhal durdurulması çağrısında bulundu. Askeri çözümlerin imkansızlığını vurgulayan ittifak, devrik Devlet Başkanı Ömer el-Beşir liderliğindeki eski rejiminin yıkılması ve Ulusal Kongre Partisi'nin yasaklanması, askeri ve güvenlik kurumlarının yeniden inşa edilmesi ve yapılandırılması, ülkeyi beş yıl boyunca yönetecek geçici bir sivil hükümetin kurulması ve özgür ve adil seçimlere hazırlanılması çağrısını yineledi. İttifak ayrıca uzlaşmaya dayalı bir ulusal proje üzerinde istişarede bulunmaları için vizyonunu siyasi ve sivil güçlere sunma sözü verdi.

Sivil Demokratik İttifak, savaşların sona erdirilmesi ve sivil devletin yeniden kurulması için bir siyasi vizyon belgesinin tamamlandığını duyurarak, ülkeyi krizlerden çıkaracak ortak bir vizyon üzerinde anlaşmaya varmak amacıyla bu belgeyi tüm siyasi güçlere sunma niyetinde olduğunu açıkladı.

Şarku’l Avsat’ın ulaştığı belgede, Sudan'daki çatışmanın ne kadar sürerse sürsün askeri yollarla çözülemeyeceği, acıları sona erdirmek ve ülkenin birliğini korumak için tek seçeneğin savaşı derhal sona erdirmek ve Sudanlıların öncülüğünde kapsamlı ve güvenilir bir barış süreci başlatmak olduğu, bunun da insani ve ateşkes bileşenleriyle krizin köklerine inen siyasi bir çözüme ve sivil bir siyasi sürecin oluşturulmasına yol açacağı belirtiliyor.

Sivil Demokratik İttifak sürecin kalıcı bir ateşkese, kapsamlı bir barış anlaşmasının imzalanmasına, geniş bir mutabakata dayalı geçiş dönemi anayasal düzenlemelerine geçişe, Aralık Devrimi’nin sivil ve demokratik geçiş yolunda restorasyonuna, siyaset ve ekonomiye müdahale etmeyen birleşik, profesyonel ve milliyetçi bir güvenlik ve askeri sistemin yeniden inşa ve tesis edilmesine yol açmasını bekliyor.

Bir adalet sistemi inşa etmek

Belge, ihlalcileri sorumlu tutan ve mağdurlara adalet sağlayan bir adalet sisteminin kurulmasının ve savaşın etkilerini tasfiye etmek, yeniden inşa etmek ve ülkeyi adil demokratik seçimlere götürmek için tam yetkiye sahip bir geçiş dönemi sivil otoritesinin oluşturulmasının önemini vurguluyor. Vizyona göre, barış süreci net kriterlere ve siyasi güçler, silahlı mücadele hareketleri, sivil toplum, profesyoneller, sendikalar ve direniş komiteleri tarafından temsil edilen, paydaşların katıldığı halk tarafından desteklenen, bilinen ve belirli taraflara dayanmalıdır.

frghr
Kasım 2024'te Sudan'ın Etiyopya sınırındaki el-Kalabat kasabasında Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) tarafından yönetilen bir kampta yerinden edilmiş Sudanlılar (AFP)

Belge, ‘siyasi süreci uydurma ve sahte cephelerle boğma’ çabalarını reddederken, Ulusal Kongre Partisi, İslami Hareket ve onların cephelerinin savaşı ateşledikleri ve devam etmesi için çalıştıkları için ödüllendirilmelerini de reddediyor ve hesap vermeleri gerektiğini vurguluyor. Vizyon, genel seçimlerle sona erecek beş yıllık bir geçiş dönemi boyunca ülkeyi yönetecek ve ardından seçilmiş hükümet tarafından yönetilecek ikinci bir beş yıllık kurucu dönemle devam edecek olan geçiş dönemi yönetim düzeylerini ‘federal, bölgesel ve yerel’ olarak tanımlıyor.

Geçiş hükümetinin görevleri arasında, ateşkesi sürdürmek, güvenlik ve askeri sistemi inşa ve tesis etmeyi içeren güvenlik düzenlemelerini uygulamak, silahları toplamak, hukukun üstünlüğünü uygulamak, insani müdahaleyi sağlamak, savaşın yıktıklarını yeniden inşa etmek, gerçeğin ortaya çıkarılmasını, faillerin sorumlu tutulmasını, tazminatları, cezasızlığın önlenmesini, ulusal ekonominin desteklenmesini, kötüleşmesinin durdurulmasını ve yolsuzlukla mücadeleyi içeren bir geçiş dönemi adaleti ve ulusal uzlaşma sürecini başlatmak yer alıyor.

Vizyona göre geçiş dönemi görevleri arasında devletin sivil ve yargı kurumlarında reform yapılması, bağımsızlıklarının ve etkinliklerinin sağlanması, baskı araçlarının ortadan kaldırılması, Ekim 2021 darbesinden kaynaklananlarla yüzleşilmesi, ciddi bir ulusal diyalog için ortamın hazırlanması ve sivil ve demokratik bir devlette vatandaşların isteklerini yansıtan kalıcı bir anayasanın hazırlanması yer alıyor.

Beşir rejiminin yıkılması

Vizyon, el-Beşir rejiminin lağvedilmesini, feshedilmiş Ulusal Kongre Partisi ve cephelerinin siyasi faaliyetlerinin yasaklanmasını, derneklerinin, örgütlerinin ve cephelerinin yeniden tescil edilmesinin veya kayıt altına alınmasının engellenmesini ve ister kendi adına ister cephelerinden herhangi birinin adına kayıtlı olsun, fonlarının ve hisselerinin Maliye Bakanlığı’na teslim edilmesini vurguluyor.

gfgf
Eski Devlet Başkanı Ömer el-Beşir, 2019'da devrilmesinin ardından yargılanması sırasında (Facebook)

Belgeye göre geçiş hükümeti, bağımsız seçim komisyonu kurarak, şeffaf bir seçmen kütüğü hazırlayarak, siyasi ve medya özgürlüklerini garanti altına alarak ve barış ve sivil geçiş için bölgesel ve uluslararası desteği harekete geçirebilecek dengeli bir dış politika yoluyla uluslararası toplumla diyaloğu teşvik ederek, ülkeyi özgür ve adil seçimlere hazırlayacaktır.

Vizyon, savaşların sona erdirilmesi, Sudan devletinin yeniden kurulması, ülkenin toprakları, kaynakları, hava ve deniz sahası üzerinde birliğinin ve egemenliğinin sağlanması, geçiş döneminde halkın otoritenin kaynağı olması, ordunun yönetime katılmaması, tüm din ve inançlara eşit mesafede duran ve dini, bölgesel, sosyal, ekonomik veya engelliliğe dayalı ayrımcılık olmaksızın hak ve görevler için vatandaşlığı esas alan sivil bir devlet inşa edilmesi için temeller ve ilkeler öngörüyor.

Vizyon ayrıca yönetim şeklini, bölgelerin siyasi, ekonomik ve kültürel işlerini yönetme haklarını tanıyan, tüm yetki düzeylerinde adil katılım haklarını garanti altına alan, kaynakların adil paylaşımı ilkesini benimseyen, dengeyi sağlayan, çeşitliliğe ve tarihi mağduriyetlere cevap veren, adaleti, eşitliği ve iyi yönetişimi yücelten, ulusal ilkelere ve uluslararası standartlara dayalı bir güvenlik ve askeri sistem kuran ve devlet kurumlarının bağımsızlığını sağlayan bir ‘federal sistem’ olarak tanımlıyor.

Dengeli dış politika

Belge, ülke çıkarlarını dikkate alan, bölgesel ve uluslararası barış ve güvenliği destekleyen, başkalarının işlerine karışmaktan kaçınan, iyi komşuluk ilkesine dayanan ve terörizm, aşırıcılık, sınır ötesi suçlar ve yasadışı göçle mücadele eden dengeli bir dış politika çağrısında bulunuyor.

grt
Sudan'ın yeni başbakanı, Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan’ın önünde yemin etti. (SUNA)

Vizyon, Sudan’da devam eden savaşı, ülkenin birliğini tehdit eden, tehlikeli senaryolara kapı açan ve benzeri görülmemiş bir insani felakete neden olan ‘varoluşsal bir savaş’ olarak tanımladı. Savaşın özünde Aralık Devrimi’ni tasfiye etmeyi ve devrimin özgürlük, barış ve adalet hedeflerine ulaşacak sivil ve demokratik bir geçişin önünü tıkamayı amaçladığına dikkat çekildi.

Belgeye göre çatışmaları durdurma ihtiyacı, savaşların nedenlerini ve etkilerini ele alan sürdürülebilir barışçıl çözümlerin benimsenmesinde ve değişim yolunu tamamlayan ve adalet, vatandaşlık ve demokrasi devleti kuran kapsayıcı bir proje aracılığıyla ülkenin rönesansını yeniden tesis etmesinde yatıyor. Sivil Demokratik İttifak, ülkeyi kaos ve parçalanmaya rehin bırakmayı reddettiğini yineleyerek, vizyonunu siyasi ve toplumsal güçler için stratejik bir siyasi çerçeve olarak ortaya koyarak ‘kader savaşında’ mücadele edeceğini belirtti.