Libya’da kadınların temsilinin artırılması olumlu tepki aldı

Libyalı milletvekilleri Tanca’da bir araya geldiler. (Şarku’l Avsat)

Libyalı kadınlar, Tunus’taki Libya Diyalog Forumu’nda toplumların ‘kadınların yasama, yürütme ve hizmet pozisyonlarına yüzde 30’dan az olmamak kaydıyla temsil ve katılımı’ konusunda uzlaşı sağlamasından memnun. Yaptıkları açıklamalarda ‘kadınları dışlamaktan vazgeçmenin ve gerçek anlamda siyasi rol oynamalarına izin vermenin zamanı geldiğini’ vurguladılar.
Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi üyesi Fatima Karis, Libyalı kadınların siyasi hayata katılımı ile ilgili olarak geçen ay meclis ve Devlet Yüksek Konseyi heyetleri arasında, anayasa kapsamında düzenlenen Siyasi Diyalog Forumu’na katıldığını belirtti. Yetkili, Tunus’taki Siyasi Diyalog Forumu’nun düzenlenmesi öncesinde insan hakları aktivistleri ve partizanlardan oluşan kadın gruplarıyla düzenlenen dört istişare oturumunda da yer aldığı bilgisini verdi.
Karis, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada Tunus Diyalogu’na katılan kadınların, ‘gelecek yönetimin liderlik pozisyonlarındaki kadın temsilinin yüzde 30’dan az olmamasını’ talep ettiklerini aktardı. “Bu durum, kadınların yıllardır olduğu gibi sadece Sosyal İşler Bakanlığı koltuğuna mahkum edilmeyeceği anlamına geliyor” diyen Fatima Karis, gelecek parlamentodaki temsil paylarının yaklaşık 60 koltuk artmasının beklendiğini kaydetti.
Karis sözlerini şöyle sürdürdü:
“Forumda, Başkanlık Konseyi’nin ve yeni hükümetin liderlik kriterlerini belirleme tartışması sırasında bazı kadınların ismine yer verildi. Siyasi hesaplamalar erkek bir bakış açısıyla karakterize edilmiş olmasına rağmen bu başlı başına iyi bir gelişmedir.”
Kadınların çabalarının bir sonraki hükümette onlarla ilgilenecek ve haklarını savunacak kadın bir bakanın olması için devam edeceğini vurgulayan Milletvekili Karis, “2014 yılında Libya parlamentosunun seçilmesinden bu yana mücadele ettikleri bu hedefe ulaşmak için batıdaki ve doğudaki Libyalı kadınlar arasında bir fikir birliği, iletişim ve ortak eylem mevcut” ifadesini kullandı.
Foruma katılan 16 kadının imza attığı bir bildiride, kadınların siyasi sürece katılımının artırılmasına yönelik bir dizi ilke ve öneri yer aldı. Bunların başında ‘kadınların liderlik pozisyonlarına katılımlarının yüzde 30’un altında olmaması, karar alma ve devleti inşa etme süreçlerine katılımı ilkesini yürürlüğe koyarak hükümet başkanının iki yardımcısından birin bir kadının atanması’ geliyor.
Diğer yandan Devlet Yüksek Konseyi üyesi Macide el-Fallah, ‘Tunus Forumu’nun tamamlanmasını, başarısını ve Libya krizine kalıcı bir siyasi çözümün sağlanmasını destekleyecek güçlü bir kadın rolüne ulaşılması’ beklentisini dile getirdi. Şarku’l Avsat’a açıklamalarda bulunan Fallah, “Forumun başarısı, ülkenin güvenliğini sağlamak anlamına geliyor. Kadınların da isteği bu” dedi. Üye, foruma katılan kadınların oturumlarda güçlü siyasi katkılarda bulunduklarının altını çizerek, herkes tarafından takdir edildiklerini vurguladı.
Tobruk’taki Temsilciler Meclisi üyesi Sabah Cuma da başta foruma katılanlar olmak üzere Libyalı kadınlara yöneltilen eleştirilere karşı çıkarak bir sonraki hükümette üçte bir pay almayı garanti altına almaya çalıştı. Cuma, “Kadınlar toplumun yarısını oluştururken, daha disiplinli ve daha az yolsuzluğa bulaşmış haldelerken tecrübe ve dürüstlük koşulları sağlandığı sürece neden liderlik pozisyonlarından bir pay almıyorlar?” diye sordu. Yakın geleceğin Libyalı kadınlara getireceklerine dair iyimser olduğunu ifade eden Sabah Cuma, ‘geleneksel rollerle sınırlı olmaktan uzak, mevcut siyasi sürece daha fazla entegre etme politikalarının güçlendirileceğine’ dikkat çekti.
Diğer yandan başkent Trablus ve Bingazi’de kurulan iki yeni mahkemeye kadın ve çocuklara yönelik şiddet olaylarını incelemek üzere beş kadın hakim atandı. Durum, Birleşmiş Milletler’in (BM) Libya Destek Misyonu (UNSMIL) tarafından ‘ülkede kadın ve çocuk haklarının geliştirilmesi açısından önemli bir adım’ olarak nitelendirildi.
Geçici hükümette Sosyal İşler Bakanlığı’na bağlı Kadın ve Çocuk Dairesi Başkanı Dr. Zehra el-Barasi, Libyalı kadınların siyasi diyaloglarda hiçbir çaba ve katılımlarının olmadığını bildirdi. Barasi, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Oldukça yavaş bir hızda değişen toplum kültürünün yanı sıra erkek bakış açısı, devleti ve liderlerini halen kontrol ediyor. İster hükümette olsun ister yasama meclislerinde, doğudaki ve batıdaki önemli pozisyonların çoğunu erkekler yönetiyor. Kadın tek bir kadın bakan veya büyükelçi göremiyoruz.”
Dr. Zehra el-Barasi bu durumu, geçmiş yıllarda ülkeyi vuran ve kadınların liderlik pozisyonlarına ulaşma yeteneklerinin zayıflamasına neden olan siyasi bölünmeden kaynaklandığını söyledi.