İran ve İsrail arasında yeni cephe: Azerbaycan

Güvenlik, servet ve ittifak hesapları iç içe geçmiş durumda. Şarku'l Avsat’ın Güney Kafkasya’daki tarafların tutumlarına ilişkin analiz haberlerden oluşan dosyası

Azerbaycan sınırına yakın İran askeri tatbikatlarından (Reuters)
Azerbaycan sınırına yakın İran askeri tatbikatlarından (Reuters)
TT

İran ve İsrail arasında yeni cephe: Azerbaycan

Azerbaycan sınırına yakın İran askeri tatbikatlarından (Reuters)
Azerbaycan sınırına yakın İran askeri tatbikatlarından (Reuters)

Şarku’l Avsat’a konuşan diplomatik kaynaklara göre Azerbaycan’ın, Ermenistan'a karşı Dağlık Karabağ bölgesinde kazanımlar elde ettiği zaferinin birinci yıl dönümünde, askeri tatbikatlar yarışının patlak verdiği bir dönem yaşanıyor. Bun dönemde Güney Kafkasya, İran ile İsrail arasında, kara ve denizdeki diğer cephelerin yanı sıra ‘yeni bir cephe’ haline geldi. Kaynaklar aynı zamanda güvenlik ve enerji alanında bir takım adımlar atıldığını ve çeşitli ittifaklar yapıldığını da sözlerine eklediler.
Ankara tarafından dün yapılan açıklamada, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) bugün Türkiye sınırı yakınlarındaki Azerbaycan’a bağlı Nahçıvan Özerk Bölgesi’nde Azerbaycan ordusuyla ortak askeri tatbikatlara başlayacağı duyuruldu.
Diplomatik kaynaklara göre Bakü, tüm taraflarla Dağlık Karabağ Savaşı’ndaki konumları temelinde ilgileniyor. Bu da savaşta kendisine büyük destek veren ülkeler olan İsrail, Pakistan ve Türkiye'ye karşı olumlu tutumunu açıklıyor.
Geçtiğimiz yıl savaşın sona ermesi için Rusya, Azerbaycan ve Ermenistan arasında yapılan anlaşması, Moskova'nın bu yeni dengede bir askeri kural oluşturmasına yönelik bir takım düzenlemelerin yapılmasıyla sonuçlandı. Bu düzenlemeler arasında Azerbaycan ile Nahçıvan Özerk Bölgesi arasında İran sınırlarına paralel olarak Azerbaycan'ı Türkiye’ye ve Nahçıvan Özerk Bölgesi’ni de Hazar Denizi'ne bağlayan bir koridorun açılması yer aldı.
İsrail'in Bakü'ye askeri destek sağladığını ve buna karşılık olarak Azerbaycan'daki varlığını güçlendirmek istediğini söyleyen kaynaklar, bunun da İsrail'in şuan İran sınırlarında olduğu anlamına geldiğini vurguladılar.
Öte yandan İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, dün Tahran’da Ermenis mevkidaşı ile düzenlediği ortak basın toplantısında, İran'ın Ermenistan ile bölgedeki İsrail varlığı konusundaki endişelerini paylaştığını söylerken Bakü, Azerbaycan-İran sınırı yakınlarında üçüncü taraf güçlerin konuşlandırıldığına ilişkin iddiaların asılsız olduğunu açıkladı.
Diğer taraftan dün hem İsrail Başbakanı Naftali Bennett hem de Savunma Bakanı Benny Gantz, İran'a, Güney Kıbrıs’ta İsrailli iş insanlarına suikast girişiminde bulunulduğunu iddia ederek, buna karşılık verileceğine ve ilgililerin sorumlu tutulacağına dair açıkça tehditler savurdular. Bennett ve Gantz, Güney Kıbrıs polisinin İsrailli işadamlarına yönelik yukarıda iddia edilen suikast girişimiyle bağlantılı olarak silahlı bir adamı gözaltına alındığının duyurulmasının ardından tehdit içerikli bu açıklamalarda bulundular. Buna karşın İran’ın Lefkoşa Büyükelçiliği’nden yapılan açıklamada, İsrail'in suçlamalarının ‘temelsiz’ olduğu belirtildi.
Şarku'l Avsat bugün İran-Azerbaycan geriliminin ve jeopolitik boyutları dosyasını açıyor.

İran’dan Azerbaycan’a uyarı: Güvenliğimizi nasıl koruyacağımızı biliyoruz
Azerbaycan – İran gerginliği: İran'ın askeri tatbikatları ile nükleer anlaşma müzakereleri arasındaki ilişki
Askeri tatbikatlar Bakü-Tahran arasındaki gerginliği artırırken, İran basını Türkiye’yi İran’a karşı su savaşı başlatmakla suçladı
Azerbaycan, İran’ı uluslararası ve bölgesel güçlerle tehdit etti
İran’dan Azerbaycan’a uyarı: Güvenliğimizi nasıl koruyacağımızı biliyoruz
Gerginlikler daha büyük sorunlara dönüşmemeli

 



Trump: İran ‘barışçıl’ hale gelirse yaptırımları kaldıracağız

ABD Başkanı Donald Trump, Başkan Yardımcısı J.D. Vance, Dışişleri Bakanı Marco Rubio ve Savunma Bakanı Pete Hegseth eşliğinde, 21 Haziran 2025'te ABD'nin İran nükleer tesislerine yönelik saldırılarının ardından Beyaz Saray'da konuşma yaparken (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump, Başkan Yardımcısı J.D. Vance, Dışişleri Bakanı Marco Rubio ve Savunma Bakanı Pete Hegseth eşliğinde, 21 Haziran 2025'te ABD'nin İran nükleer tesislerine yönelik saldırılarının ardından Beyaz Saray'da konuşma yaparken (Reuters)
TT

Trump: İran ‘barışçıl’ hale gelirse yaptırımları kaldıracağız

ABD Başkanı Donald Trump, Başkan Yardımcısı J.D. Vance, Dışişleri Bakanı Marco Rubio ve Savunma Bakanı Pete Hegseth eşliğinde, 21 Haziran 2025'te ABD'nin İran nükleer tesislerine yönelik saldırılarının ardından Beyaz Saray'da konuşma yaparken (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump, Başkan Yardımcısı J.D. Vance, Dışişleri Bakanı Marco Rubio ve Savunma Bakanı Pete Hegseth eşliğinde, 21 Haziran 2025'te ABD'nin İran nükleer tesislerine yönelik saldırılarının ardından Beyaz Saray'da konuşma yaparken (Reuters)

ABD Başkanı Donald Trump bugün yaptığı açıklamada, ‘barışçıl’ olması halinde İran'a yönelik yaptırımları kaldıracağını bildirdi.

İran'a hiçbir şey teklif etmediğini vurgulayan Trump, “Nükleer tesislerini tamamen yok ettiğimizden beri İranlılarla konuşmadım” dedi.

Trump, sosyal medya platformu Truth Social hesabı üzerinden yaptığı açıklamada, eski ABD Başkanı Barack Obama'nın İran'la yaptığı nükleer anlaşma kapsamında İran'a milyarlarca dolar ödediğini ifade etti.

Trump dün yaptığı açıklamada, İran'ın nükleer faaliyetlerinden vazgeçmeyebileceğini, ancak ‘barış yapmaları halinde’ Tahran'a yönelik yaptırımları kaldıracağını belirtmişti. Trump, İran'ın nükleer programına devam etme ihtimalini dışlayarak şunları söyledi: “Tükendiler... Daha önce hiç kimsenin vurulmadığı kadar vuruldular. Nükleer kapasitelerini yok ettik ve daha ileri gidemezler.”

ABD Başkanı, İran'ın Çin'e petrol ihracatı üzerindeki yaptırımların kaldırılması konusunda herhangi bir yorumda bulunmadığını vurguladı.

Trump, İran'a yönelik yaptırımların ‘iyi niyet göstermeleri, barışa bağlı kalmaları ve ABD çıkarlarına zarar vermekten kaçınmaları halinde’ kaldırılabileceğini belirtmişti. Trump ayrıca, İranlı yetkilileri İsrail ile ilişkileri normalleştirmek için İbrahim Anlaşması’na katılmaya çağırdı ve ‘ABD'nin İran rejimine yönelik başarılı saldırılarının ardından daha fazla ülkenin İsrail ile İbrahim Anlaşması'na katılmaya ilgi gösterdiğini’ belirtti.

Trump dün Fox News'e verdiği demeçte, ABD'nin İran'ın nükleer tesislerine yönelik saldırılarının başarısını vurgulayarak şunları söyledi: “Güzel uçaklar, 30 kat granit derinliğine kadar inebilen en gelişmiş bombalarla oraya girdi. Orayı gerçekten yerle bir ettiler. Ancak CNN ve New York Times'ın tamamen yok edilmemiş olabileceğini söyleyen yalan haberlerine katlanmak zorunda kaldık ve sonra daha önce hiç kimsenin görmediği bir şekilde tamamen yok edildiği ortaya çıktı. Bu da en azından bir süreliğine nükleer hırslarının sonu anlamına geliyor.”

ABD Başkanı, Tahran'ın ABD saldırılarından önce zenginleştirilmiş uranyumun bir kısmını sakladığı iddialarına şöyle yanıt verdi: “Sanmıyorum, bunu yapmak çok zor ve çok tehlikeli. Çünkü zenginleştirilmiş uranyum çok ağır ve İranlılar o güne kadar geleceğimizi bilmiyorlardı. Kimse bu tesisleri hedef alacağımızı düşünmüyordu ve herkes tesislerin aşılmaz olduğunu söylüyordu.”

Trump zenginleştirilmiş uranyum transfer edilmediğini ve üç nükleer tesisin (Fordo, Natanz ve İsfahan) tamamen yok edildiğini yineledi. Öte yandan Başkan Trump geçen hafta Lahey'de düzenlenen Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) zirvesi öncesinde de ABD'nin İran'ın askeri amaçlarla uranyum zenginleştirme planlarına izin vermeyeceğini söylemişti.

Trump, programını yeniden inşa etmesi halinde, ABD'nin İran'ı tekrar bombalayıp bombalamayacağı sorusuna ise “Kesinlikle bombalayacağız” yanıtını verdi.