Napolyon, Ridley Scott'ın 46 yıllık kariyerindeki şaşırtıcı gerçeği ortaya çıkardı

Bazıları filmi "başyapıt" diye överken kimileri de tarihi yanlışlıkları nedeniyle eleştiriyor

Türkiye'de 24 Kasım'da gösterime giren film, ilk hafta sonunda dünya çapında 78,8 milyon dolar hasılat yapmayı başardı (Apple TV)
Türkiye'de 24 Kasım'da gösterime giren film, ilk hafta sonunda dünya çapında 78,8 milyon dolar hasılat yapmayı başardı (Apple TV)
TT

Napolyon, Ridley Scott'ın 46 yıllık kariyerindeki şaşırtıcı gerçeği ortaya çıkardı

Türkiye'de 24 Kasım'da gösterime giren film, ilk hafta sonunda dünya çapında 78,8 milyon dolar hasılat yapmayı başardı (Apple TV)
Türkiye'de 24 Kasım'da gösterime giren film, ilk hafta sonunda dünya çapında 78,8 milyon dolar hasılat yapmayı başardı (Apple TV)

Ridley Scott'ın son tarihi destanı Napolyon (Napoleon) daha gösterime girmeden adından söz ettirmeye başlamıştı. Tecrübeli yönetmenin merakla beklenen yeni filmi, eleştirmenleri ikiye böldü.

Başrolünde Joaquin Phoenix'in yer aldığı film, Fransız İmparatoru'nun saltanatını ilk eşi ve sırdaşı İmparatoriçe Joséphine'le olan ilişkisi üzerinden anlatıyor. 

Düşük puan izleyicileri etkileyecek mi?

Napolyon'da başroldeki Phoenix'e Joséphine rolündeki Vanessa Kirby eşlik ediyor. İkilinin performanslarından övgüyle bahsedilse de film hakkında negatif yorumlar da yapılıyor.

Film Apple TV+'ta gösterime girmek üzere üzere hazırlandı ama yayın platformuna ulaşmadan önce sinemalarda da gösteriliyor. 

Ancak eleştiri derleme sitesi Rotten Tomatoes'daki puanı filmi izlemeyi düşünenleri vazgeçirebilir. 

Scott'ın Gladyatör (Gladiator) ve Cennetin Krallığı (Kingdom of Heaven) gibi filmleri göz önüne alındığında Napolyon için beklentiler yüksekti. 

Napolyon'un hem gişede hem de ödül sezonundaki başarısını garantilemesi için, Oppenheimer ve Dolunay Katilleri (Killers of the Flower Moon) gibi 2023'ün prestijli filmlerinde olduğu gibi yüksek bir Rotten Tomatoes puanı toplaması gerekiyordu. Ancak öyle olmadı.

Scott, ilk kez hayal kırıklığıyla karşılaşmadı 

Düşük puanlar eleştirmenlerin filmden pek etkilenmediğini göstererek hayal kırıklığı yaratıyor. Ama yine de olumsuz yorumlar ve düşük puanlar 85 yaşındaki yönetmen için yeni bir şey değil.

1977 yapımı Düellocular'la (The Duellists) ilk uzun metrajını çeken Scott'ın kariyerinde onlarca yıl öncesine dayanan bu eğilim uzun süredir devam ediyor. 

Scott'ın 2006'da çektiği İyi Bir Yıl (A Good Year) 100 üzerinden 26 puan alarak yönetmenin en düşük puanlı filmi olmuştu.

2010 tarihli Robin Hood 44, Russell Crowe ve Leonardo diCaprio'nun başrolleri paylaştığı Yalanlar Üstüne'yse (Body Of Lies) 55 puan almıştı.

Napolyon'un Rotten Tomatoes puanı 100 üzerinden 61. Bu skor film için övgü işareti değil. Yine de Scott'ın kariyer ortalamasının üzerinde.

Napolyon'un eleştirilerinin bu kadar karışık olmasının birkaç nedeni var. 

"Kazara komik"

Eleştirmenler öncelikle filmin süresi konusunda kutuplaştı: Bazıları filmin şişirildiğini ve kısaltılması gerektiğini düşünürken, diğerleri anlatılacak çok hikaye olduğunu ve filmin aceleye geldiğini ifade ediyor. 

Phoenix ve Kirby'nin performansları genel olarak övülse de bazı eleştirmenler güçlü oyunculukların filmi kurtarmaya yetmediğini düşünüyor. 

En büyük tartışma noktalarından biriyse filmin tarihsel yanlışlıkları. GQ France, Fransız askerlerinin Amerikan aksanıyla "Vive La France" diye bağırdığı sahnelerden dolayı filmi "son derece beceriksiz, doğallıktan uzak ve kazara komik" diye nitelendirmişti.

"Fransızlar kendilerini bile sevmiyor"

BBC News'a yakın zamanda verdiği bir röportajda bu eleştirilere değinen Scott şu yanıtı vermişti:

Fransızlar kendilerini bile sevmiyor.

Yine de eleştirmenler, Scott'ın kötü filmlerinin unutulmaya mahkum olduğu ama bunun onun mirasını ve harika yapımlarla sinemaya katkılarını değiştirmeyeceği konusunda hemfikir. 

Independent Türkçe



Otizmde devrim niteliğinde gelişme

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

Otizmde devrim niteliğinde gelişme

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

Araştırmacılar, otizmin 4 alt tipini keşfederek bu genetik durumun altında yatan biyolojiyi anlamaya yönelik "dönüştürücü bir adım" attı.

Princeton Üniversitesi ve Simons Vakfı'ndan bilim insanları, otizm kohort çalışması SPARK'taki 5 bin çocuğun verilerini analiz ederek bireyleri özellik kombinasyonlarına göre gruplandırdı.

Araştırmacılar belirli özelliklerle ilgili genetik bağlantılar aramak yerine, sosyal etkileşimlerden tekrarlayan davranışlara ve gelişimsel kilometre taşlarına kadar 230'dan fazla özelliği her bir kişide değerlendirdi.

Bu analiz sayesinde otizmin farklı genetik varyasyon modellerine sahip 4 alt tipini tanımlamayı başardılar.

Flatiron Enstitüsü'nde yardımcı araştırmacı bilim insanı ve çalışmanın ortak başyazarı Natalie Sauerwald, "Otizmin tek bir biyolojik hikayesi değil, birden fazla farklı anlatısı olduğunu görüyoruz" diyor.

Bu, geçmişteki genetik çalışmaların neden genellikle yetersiz kaldığını açıklamaya katkı sağlıyor; aslında birbirine karışmış birden fazla farklı bulmacaya baktığımızı fark etmeden bir yapbozu çözmeye çalışıyorduk. Bireyleri ilk başta alt tiplere ayırana kadar resmin tamamını, genetik örüntüleri göremedik.

Bu 4 alt tip Sosyal ve Davranışsal Zorluklar, Gelişimsel Gecikmeyle Birlikte Karma OSB (Otizm Spektrum Bozukluğu), Orta Derecede Zorluklar ve Geniş Çaplı Etkilenme olarak belirlendi.

İlk tip, otizmi olmayan çocuklarla benzer bir hızda gelişimsel kilometre taşlarına ulaşan fakat genellikle dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, anksiyete veya depresyon gibi eşlik eden sorunlar yaşayan çocukları kapsıyor.

İkinci tipte gelişimsel kilometre taşlarına ulaşmada gecikme görülürken eşlik eden rahatsızlıklara dair herhangi bir belirtiye rastlanmıyor.

Üçüncü tip olan Orta Derecede Zorluklar'da otizmle ilgili temel davranışlar olsa da diğer gruplar kadar güçlü değil. Otizmi olmayan çocuklarla benzer bir hızda kilometre taşlarına ulaşıyor ve eşlik eden rahatsızlıklar görülmüyor.

4. tipte en uç ve geniş kapsamlı zorluklar yaşanıyor.

Katılımcıların yüzde 37'sinin yer aldığı birinci ve yüzde 34'ünün bulunduğu üçüncü tip en yaygın gruplar. Yüzde 19'unu içeren ikinci ve yüzde 10'unun olduğu 4. tiplerse en nadir olanlar. 

Bulgular, genetik farklılıkların "yüzeyde benzeyen klinik görünümlerin ardındaki farklı mekanizmalara işaret ettiğini" vurguluyor.

Örneğin hem Geniş Çaplı Etkilenme hem de Karma OSB gruplarındaki çocuklar gelişimsel gecikme ve zihinsel engellilik gibi bazı önemli özellikleri paylaşıyor. Ancak ilk grupta, ebeveynlerden geçmeyen de novo mutasyonların en yüksek oranı görülürken, ikinci grubun nadir kalıtsal genetik varyantları taşıma olasılığı daha fazla.

Bulgular otizmin sadece 4 alt tipi olduğu anlamına gelmiyor; en az 4 tane bulunduğunu ve bunların hem klinik seviyede hem de genom düzeyinde araştırmalar için anlamlı olduğunu gösteren veri odaklı bir çerçevenin keşfedilmesini sağlıyor.

Otizmle mücadele eden ailelerin, çocuklarının hangi otizm alt tipine sahip olduğunu bilmesi yeni bir netlik, kişiye özel bakım, destek ve topluluk imkanı sunabilir.

Independent Türkçe