Eski Suriye Dışişleri Bakanı Haddam’ın günlükleri 5: Bush, Avn’ın ‘engel’ olduğunu bildirdiği bir mektup gönderdi… Esed bunu isyanı sonlandırmak için bir ‘yeşil ışık’ olarak nitelendirdi

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed ve Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Avn, 3 Aralık 2008’de Şam’da iken (AFP)
Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed ve Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Avn, 3 Aralık 2008’de Şam’da iken (AFP)
TT

Eski Suriye Dışişleri Bakanı Haddam’ın günlükleri 5: Bush, Avn’ın ‘engel’ olduğunu bildirdiği bir mektup gönderdi… Esed bunu isyanı sonlandırmak için bir ‘yeşil ışık’ olarak nitelendirdi

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed ve Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Avn, 3 Aralık 2008’de Şam’da iken (AFP)
Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed ve Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Avn, 3 Aralık 2008’de Şam’da iken (AFP)

1990 yılını Ekim ayında General Mişel Avn’ı, Baabda Sarayı’ndan çıkarma operasyonunun Şam ile Washington arasında yapılan bir anlaşmanın bir sonucu olduğu izlenimi hakimdi. Söz konusu anlaşmaya göre Washington, Avn'ı ortadan kaldırma ve Lübnan'a el koyma yetkisi karşılığında, Suriye'nin, Irak'ın Kuveyt'i işgalini engelleme operasyonunda güçlerine kısmen yardımda bulunacaktı.
1989 yılının sonu 1990 yılının başında Washington ve Şam arasında çok sayıda diplomatik temas gerçekleştirildi. Görüşmelerde, ABD Büyükelçisi Edward Djerejian, dönemin ABD Başkanı George W. Bush ve Dışişleri Bakanı James Baker’ın mesajlarını dönemin Suriye Devlet Başkanı Hafız Esed, Devlet Başkanı Yardımcısı Abdulhalim Haddam ve Dışişleri Bakanı Faruk Şara’ya iletti.
Abdulhalim Haddam, Şarku’l Avsat tarafından yayınlanan anılarının bugünkü bölümünde 13 Ekim 1990’da Avn’a yönelik askeri operasyondan önce ikil ve uluslararası zeminin hazırlanması ve Suriye’nin Kuveyt’in kurtuluşuna katkısından sonraki bu yazışmalar ve Esed’in Lübnan Cumhurbaşkanı İlyas Haravi ile gerçekleştirdiği görüşmelerin ayrıntıları anlatıyor.
29 Kasım’da Şara, Djerejian’a Avn’ın bir ‘asi’ ve devletin onunla bu esas üzerine ilgilenmesinin hakkı olduğunu söyledi. Ayrıca devletin isyanını sona erdirme çabalarını engellemenin, Lübnan'daki krizin devam etmesi ve kan dökülmesine devam etmesi anlamına geldiğini bildirdi.
1989 yılının aralık ayında Şara, Bush’tan Lübnan’daki durumu normalleştirmek ve yeni Cumhurbaşkanı Haravi ve Selim Hoss hükümeti tarafından temsil edilen Lübnan meşruiyetini desteklemek için Lübnan’daki son gelişmeler ve yaptığımı temaslar hakkında bilgi vermek ve 1989 yılında imzalanan Taif Anlaşması’nıın uygulanmasını engelleyen faktörleri ortadan kaldırmak için Esed’e gönderilen bir mektup teslim aldı. Bush mektubunda, “Yeni meşru otoriteyi güçlendirmenin, Lübnan’ın birliğini yenden tesis etmenin ve Taif Anlaşması’nın uygulanmasının önündeki en büyük engelin General Avn olduğu herkes tarafından anlaşıldı” ifadelerine yer verdi.
Buna karşılık, François Sher, 28 Kasım’da Şam’a bir ziyarette bulunarak dönemin Fransa Cumhurbaşkanı Francois Mitterrand tarafından gönderilen bir mektubu iletti. Söz konusu mektupta General Avn’ın Lübnan’da bir engel olduğunu ve kendisiyle Taif Anlaşması’nı desteklemek ve Lübnan’daki yeni meşru otoriteye bağlılık göstermesi için gerçekleştirilen tüm temasların başarısız olduğunu, buna rağmen Fransız hükümetinin temaslarını sürdürdüğü ifade edildi. Ancak Fransız hükümetinin, Avn’ı tutumundan vazgeçmeye ikna etmek için barışçıl yöntemler kullanılmaya devam edilmesi gerektiğini düşündüğü belirtildi.
2 Ağustos 1990 tarihinde Irak kuvvetleri Kuveyt’i işgal etti. Öncelikleri değiştiren bu işgal nedeniyle bölgede büyük bir deprem meydana geldi. Ayrıca işgalin ciddiyeti ve doğurabileceği sonuçlar nedeniyle Arap ülkeleri özellikle de Suriye, yönünü Körfez’e çevirdi. Yeni durumun Irak hükümeti tarafından desteklenen Avn’ı zayıflattığı konusunda şüphe yok. Bazı Arap ülkeleri Irak’ın uyguladığı baskı nedeniyle ona yakınlık gösteriyordu. İşgal ortaya yeni bir durum çıkardı. Durum Mişel Avn açısından daha da zorlaştı.
29 Ağustos’ta Devlet Başkanı Hafız Esed, Lübnan Cumhurbaşkanı Haravi’yi kabul etti. Toplantı tutanağına göre Haravi, bazı Lübnanlıların sorunun dışarıdan kaynaklandığını söylemesine rağmen Suriye’nin anayasal reformları onaylayarak anayasa ile ilgili sorunu aşmaya yardım etmesi dolayısıyla teşekkürlerini sundu.  Suriye’nin kabul edilmesinde önemli rol oynadığı Taif Anlaşmasına ulaşana kadar geçen süreç hakkında bilgi veren Haravi, Taif Anlaşması’nın arzuladıkları bir şey olmadığını ancak savaşın sona ermesi açısından bir çözüm olduğunu dile getirdi. Taif Anlaşması’nın uygulanmasının ileriye doğru atılmış büyük bir adım olduğuna işaret etti.
Durumun nasıl düzeltileceğini soran Haravi, hükümetin 11 Temmuz’da desteklenen bir bildiri yayınladığını ifade etti. Bazı politikacıların itirazlarına rağmen Avn ile temaslarda bulunduğundan ve tüm bu çabaların bir sonuç vermediğinden bahseden Haravi, Avn’ın faaliyetlerini sürdürüp durumu zorlaştırdığının altını çizdi. Ayrıca Avn’ın reformları tamamlaması gerektiğini ifade etti. Devletin bu alandaki rolüne işaret eden Lübnan Cumhurbaşkanı, Avn’ın görevinde kalmasının büyük bir sorun olduğunu belirtti. Bu nedenle Körfez’deki olayların ne zaman sona ereceğini bilmediğini ABD’lilerin uzun soluklu bir varlık süreci olduğuna dikkat çekti.
Haravi söz konusu görüşmede ayrıca “Kahire'de General Hikmet eş-Şihabi (Genelkurmay Başkanı) ve Komutan Muhammed Said Bayrakdar’ın da hazır bulunduğu birçok toplantı gerçekleştirdik. Söz konusu toplantılardan birinde Ordu Komutanı Emil Lahud’un 8 bin asker istihdam etmesine yeşil ışık yaktınız. Bayrakdar, Lahud’a “Size topçu, silah ve mühimmat desteğinde bulunacağız” dedi. Ümidimiz, Avn’dan kurtulmak. Yalnızca gövde gösterisinin bile onun çökmesine neden olacağına inanıyorum” dedi.
Bunun ardından Selim Hoss, Avn’ın varlığının her şeye aykırı olduğunu dile getirdi. Avn’ın bölgedeki durum üzerine bahis oynadığına işaret etti.
Esed, “Ortada Avn’dan başka sorun yok mu? diye sordu. Haravi, “Gidişi çözümün başlangıcı olacak. Ardından yeni bir bakanlık kuracağız” şeklinde yanıt verdi. Esed, “Diğer bölümlerin (Lübnan Kuvvetleri’ne atıfta bulunuyor) askeri bir çabaya ihtiyacı yok mu?” dedi. Haravi, “Velid Canbolat ve Nebih Berri konusunda yardımınızla sorun çözüldü. Samir Caca ile ilgili sorun var” şeklinde konuştu.
Söze girip Caca’nın manevraları, mektupları ve düşmanca, bölücü söylemlerinden bahsettim.
Esed yeniden sözü alarak “Sizinle yaşıyoruz. Düşünce ve hisleriniz paylaşıyoruz. İsteklerinize karşı değilim. İzlenimime göre Fransızların tutumu olumlu değil. Gerçek tutumların öğrenmek için onlarla iletişime geçmek gerekiyor. Avn’a yapışmış durumdalar.  Çözüm konusuna gösterdiğimiz ilgi sizinkinden az değil. Bölgede durum tehlikeli. Bu nedenle çözüme eskisinden daha çok önem veriyoruz. Lübnan’ın sorununun bizim için özel bir yeri var. Ancak bölge ülkelerinin çıkarları arasında şaşırtıcı bir çakışma söz konusu ve her devletin bir sorunu var.  Ortada bir Irak sorunu var bu konuda birçok yorum ve birçok soru işareti mevcut. Suriye’nin tutumu hiçbir sorunda değişmedi. Başkaları da bizim daha önce konuştuğumuz gibi Irak hakkında konuşuyor. Bazı ülkeler, (ABD'nin Irak ve Kuveyt meselesiyle ilgili olarak) ister siyasi ister askeri olsun, diğer sorunların, yaptıkları düzenlemeleri etkilememesini diliyor. Biliyorsunuz, ciddiydik. Askeri güç gönderdik ve gücün zayıfladığı yönünde bir intiba oluşmaması için geri de çekmedik. Çabucak sonlandırmamız için 20 neden var. Taif cephesinin dağılmaması bizim çıkarımıza olan bir durum. Lübnan Ordusu’nun katılım göstermesine önem veriyoruz çünkü bu, onun için ilk fiziksel hareket fırsatı. Uluslararası atmosferi ve sizin fikrinizi bilmek istiyoruz çünkü bazı dünya güçleri artık stratejilerinin zarar görmesinden korkuyorlar” dedi.
Haravi, “İki konuyu ele aldınız: Birincisi, Avn’ı devirmek için askeri gereklilikler mi söz konusu? Suriye ile iş birliği içinde Lübnan Ordusu aracılığıyla Avn’dan kurtulduğumuzda herkes iş birliği içinde olacak, kimse diğerine direnmeyecektir. Uluslararası düzeyde Dışişleri Bakanlığı’nda Tony Şedid (Shadid) isminde bir çalışanım var. İki gün önce Şam’daki ABD Büyükelçiliği tarafından çağrıldı. Döndüğünde yanıma gelip Dışişleri Bakanınız Faruk Şara ile görüşen Edward Djerejian ile toplantısının tutanağını okudu. Şara kararlı, Djerejian tereddütlüydü. Tony, “Devlet bir karar aldı. Suriye’den yardım talep edeceğiz” demiş. Djerejian, ona “Bu, Lübnan hükümetinin sorumluluğundadır” şeklinde cevap vermiş. Washington Büyükelçimizi aradım ve durumu sordum. Ancak konuyla ilgili bir bilgisi yok. Körfez'deki durumu öğrenmek için Milli Güvenlik Kurulu'na gittiğini söyledi. Lübnan hakkında konuştuk. Büyükelçi bana Bush’un reformlar konusunda rahat olduğunu söyledi. Nesib Lahud, ona “Haravi, Avn sorununu çözecek” demiş. ABD’li ona, Suriye’den yardım isteyecekler mi? diye sormuş. Lahud: “Evet” demiş. ABD’li : “Biz Suriye’nin yardım edip etmeyeceğini merak ediyoruz. Suriye Batı'daki imajını korumak isteyebilir. Körfez'de (Irak'ın Kuveyt işgalini sona erdirmek için) artık bir ordusu var” diye cevap vermiş.
Sözü alıp, “Bölgedeki durum şimdi karmaşık. Irak, Kuveyt’i işgal etti. Onu Kuveyt'ten çıkaracak uluslararası bir koalisyon oluşturuldu. Bir savaş patlak vermesi oldukça ciddi bir ihtimal. Bize bildirdiklerine göre ABD’liler, Lübnan’da askeri bir operasyon gerçekleştirdiğimiz takdirde Fransa’nın koalisyondan çıkmasından endişe duyuyorlar. Körfez ülkeleri de benzer bir durumda. Lübnan’da askeri bir harekât, bazı Körfez ülkelerini endişelendiriyor. Çünkü bunun Kuveyt’i kurtarma sürecini etkilemesinden korkuyorlar” dedim.
Toplantının sonunda Esed, durumu bölgesel ve uluslararası gelişmeler ışığında inceleme taahhüdünde bulundu.
Bu görüşmeden sonra Lübnan’da gerilim arttı. Avn, Lübnan’da başak bölgelere karşı da faaliyetler başlattı. Lübnan hükümeti, kontrol altına aldığı bölgeye abluka uygulama kararı aldı. Arap Komitesi ve Lübnanlı bazı önemli isimlerin yaptığı tüm girişimler Avn ile çözüme ulaşma konusunda bir başarıya ulaşamadı.
7 Ekim 1990 tarihinde Şam’daki ABD Büyükelçisi’ni davet ettim. Tutanaklara göre aramızda şöyle bir görüşme gerçekleşti:
Büyükelçi: “Elimde bir e-posta var. New York ve Washington’daki toplantıların sonuçlarını sizinle de paylaşabilirim. Lübnan konusuyla ilgili olarak konuşacak olursam; Sayın Devlet Başkanı Yardımcısı, Bakan Şara’nın, bu konuyla ilgili sizinle görüştüğünü biliyorum. Ancak daha önce bana sorduğunuz ve Washington ile görüşmemi istediğiniz Lübnan’la ilgili başka bir konu konuşmak istiyorum. Aramızda geçen konuşmayı Washington’a aktardım ve şöyle bir cevap aldım: “Şara’nın ABD Dışişleri Bakanı James Baker ile görüşmesinde General Avn’a karşı askeri güç kullanma ihtimalinin varlığından bahsetti. Baker, Şara’ya Lübnan Meselesinin Esed ile genel bir çerçevede ele alındığını hatırlattı. Herhangi bir askeri çözümden bahsedilmediğini ifade etti” dedi.
Ben de “Doğru” dedim. Büyükelçi “Bu konunun Baker tarafından Devlet Başkanı Esed ile ele alındığını bildiren haber ve bilgiler doğru değil. Baker, Sayın Şara’ya “Aklınızda böyle bir şey varsa, bu konuyla ilgili herhangi bir öneriyi ertelemeyi istiyoruz. Suriye’nin Avn’a yönelik herhangi bir harekât yanlış anlaşılabilir. Saddam tarafından da istismar edilebilir” dedi. Şara, Baker’e, “ABD ile Suriye arasında duruma ilişkin bir anlaşma yok. Suriye de meseleye aynı şekilde bakıyor” şeklinde yanıt verdi. Sayın Haddam, bana söylediğiniz gibi Suriye şu an dikkatleri, Körfez’de olup bitenlerden farklı bir yöne çekmek istemiyor. Şara, Sayın Baker’e “ABD’nin görüşlerini ve bu konuya bakış açısını dikkate alacağımızdan şüphe olmasın” dedi” şeklinde konuştu.
Büyükelçi, sözlerine şöyle devam etti: “Şara, Dışişleri Bakanı Yardımcısı John Kelly’e Haravi ya da Ordu Komutanı’nın Suriye’nin destek vermesi kaydıyla her türlü askerî harekâtı gerçekleştireceğini söyledi. Bir başka deyişle, askerî harekât yapacak olursa bu Suriye’nin desteğiyle olmuştur. Baker, Esed’e ayrıca Haravi’ye meşru Lübnan hükümetine destek verilmesi konusunda söz verdi. Lübnanlıların şiddete başvurmadan önce birkaç kez düşünmeleri gerektiğini vurguladı. Suriye’nin müdahil olduğu herhangi bir eylemin dikkati Körfez’den uzaklaştıracağı konusunda uyarıda bulundu. Ayrıca Fransa ve Vatikan’ın Taif Anlaşması’na karşı çıkma fırsatına sahip olacağını hatırlattı. Bu nedenle Esed, Lübnanlılara Fransa ve Vatikan’ın bu durumu kullanmasına yol açmamak için istişarede bulunmalarını istedi. Kelly, “Lübnanlılara askeri harekata başvurma olasılığını sorduğumuzda ABD’nin Avn’ın bir engel olduğu konusunda hemfikir olsak da bu sürece yeşil ışık yakmakla ilgilenmiyor. Kelly ayrıca Şara’ya ABD’nin askerî harekâtı kabul etmek için hiçbir nedeni olmadığını vurguladı. Kelly, Lübnan hükümetinin son dönemde kaydettiği siyasi ilerlemeye övgüde bulundu ve bizim tarafımızda Avn’ı desteklediğimizi gösteren herhangi bir şey yok. Biz istifa etmesini istiyoruz.”
Ben sözü devraldım: “Her halükârda, Lübnan Hükümeti’nin ABD’nin tutumu hakkında başka bir izlenime sahip. Dr. Selim Hoss ve Lübnan Cumhurbaşkanı açıkça şu sonuca vardı: ABD hükümetinin bu konuda bir itirazı yok. Mesele Lübnan hükümetini ilgilendiriyor. Bizim için mesele şu ki biz de Körfez’deki durum nedeniyle şartların şu an uygun olmadığını görüyoruz. Ancak karşılaştığımız en büyük sorun, Avn ve grubu ve Lübnan’daki diğer eğilimlerin Suriye’nin Avn’ı bitirmek istemediğini söylüyorlar. Bu pratikte Taif Anlaşması’na aykırıdır. Her gün Taif ve Lübnan’daki meşruiyeti desteklemekle ilgili yüzlerce açıklama yapmamıza rağmen Lübnanlıları meşruiyeti desteklediğimize ikna etmek için başvurmadık hiçbir yol bırakmadık. Bununla birlikte, Suriye'nin konumu konusunda ciddi bir kafa karışıklığı var” dedim.
Haravi’den Taif Anlaşması’nın askıya almasını isteyen bazı tarafların varlığından bahsettim. ABD’li Büyükelçi ABD’nin buna karşı olduğunu söyledi. Haravi “ABD’nin tutumunu biliyorum. Ancak bu talep, Avn’ın görevi bırakmayı reddetmesi, ekonomik çöküş, siyasi kargaşa ve hükümette bakanlar arasında mevcut bulunan anlaşmazlıklara rağmen yapılıyor.  Bütün bunlar durumu son derece kötü hale getiriyor. Endişe ettiğimiz şey, Lübnan hükümetinin Taif Anlaşması’nın uygulanması olarak askerî harekât yapmaya karar vermesi ve resmi olarak Suriye’den yardım talep etmesidir. Bundan endişe duyuyoruz. Endişe ettiğimiz bir diğer şey de meşruiyetin çökmesidir. Bu nedenle, büyükelçinin Lübnan hükümetinin bir temsilcisini çağırmasını ve onu ABD’nin tutumundan açıkça haberdar etmesini yararlı buluyorum” dedim.
Edward Djerejian, “Yarın Lübnan hükümetinin temsilcisini çağıracağım. ABD’nin bu konudaki tutumunu ona bildireceğim ki ortada herhangi bir yanlış anlaşılma kalmasın. Lübnanlılara her zaman onlarla olduğumuzu ve şu an onları eleştirecek ya da öfkelendirecek bir durumda olmadığımızı söyleyeceğim. Lübnan hükümeti ile dolaylı ilişki kurmayı sevmiyorum. Haravi’nin göndereceği temsilciye güveniyorum. Ancak yüz yüze görüşmenin yerini hiçbir şey tutamaz. Büyükelçimizin Lübnan’a dönmesi için çalışıyor ve dua ediyorum. Dönerse günlük olarak görüş alışverişinde bulunabiliriz. Çünkü bu durum özellikle de Lübnanlılar için hayal kırıklığına neden oluyor.  Çünkü onları yıllardır tanıyorum, yoldan sapmamaları için onlarla her gün iletişim kurmanız gerekir. Benim belgelerim ve akreditasyonumla Suriye’de Devlet Başkanı Esed ile kolayca görüşebiliyorum. Fakat zamanım Haravi ile görüşmeye yetmiyor. Hükümetim Hoss ile görüşmeme izin veriyor. Bu doğru bir politika. Ancak bazı önemli konulara değineceğim. Her şeyin yazılı olacağının altını çiziyorum. Kendi el yazımla kaleme alıp şahsi temsilciyle Haravi’ye göndereceğim. En iyi yol bu, yorumlarınız için teşekkür ederim. Umarım tavrımız oldukça nettir” şeklinde yanıt verdi.
Lübnan'daki durumun gelişimi ve Körfez krizi ile ilgili olarak, Lübnan hükümetinin ısrar ettiği askerî harekât olasılığı tartışıldı. Suriye ve Lübnan askerleri arasında askeri düzeyde çeşitli toplantılar yapıldı. Bu harekatın gerçekleştirilmesi için gerekli tüm hazırlıklar yapıldı. Lübnan hükümetine Suriye’nin katılımının, Lübnan tarafından yapılması gereken bir talep gerektirdiğini, böylece harekatın meşru bir çerçevede olacağını ve gelecekteki olumsuz kampanyaların önünü keseceğini bildirdik. 1976’da Cumhurbaşkanı Süleyman Franjiye ve Lübnan Cephesi’nin talebi üzerine Lübnan’a girmemize rağmen aylar sonra bu Cephe Suriye aleyhine kampanyalar başlattı ve güçlerimize karşı muharebe operasyonlarına katıldı. Daha sonra ABD'nin Körfez'deki tüm yetenekleriyle bu operasyonlara katıldığını gördük. Bu durum ona bize karşı durma veya İsrail'i harekete geçirme fırsatı vermiyor. Çünkü herhangi bir İsrail hamlesi Körfez sürecine zarar verir.
9 Ekim 1990’da Lübnan Cumhurbaşkanı Haravi’nin temsilcisi Faris Boueiz’i kabul ettim. Hem bana hem de Devlet Başkanı Esed’e yazılmış ve Avn isyanının sona erdirmeye hazır olduklarını bildiren mektuplar getirdi.
Konunun Lübnan Bakanlar Konseyi’nde konuşulduğuna ve Hoss’un güç kullanmaya itiraz ettiğine dikkat çekmek gerek. Karar, Hoss’un onayı olmaksızın alındı. Dışişleri Bakanı olarak imzalaması gereken, Suriye’den yardım talep eden mektubu imzalamayı reddetti. Haravi, mektubu kendisi imzalayıp Esed’e gönderdi.
13 Ekim sabahı, Suriye güçleri, Lübnan Ordusu’yla beraber Avn’ın kontrol altında tutuğu bölgeyi hedef alan geniş çaplı bir saldırı başlattı. Topçu atışları ve hava saldırıları ile katkıda bulundu. Sabah saat 9.30 sularında Avn, meşru güçlere teslim olduğunu açıkladı. Ardında eşi ve iki kızını bırakıp kaçarak Fransız Büyükelçiliği’ne sığındı. Askerlerimiz eşi ve kızlarına nezaketle davrandı. Saat 12.00 sularında tüm bölge kontrol altına alınmıştı. Avn, bu şekilde devrildi.
Asi generalin işi böyle bitti. Lübnan hükümeti ve Fransız Büyükelçiliği arasında birkaç gün devam eden görüşmelerden sonra Avn, belirli bir süre Lübnan’a dönmemek kaydıyla sınır dışı edilip Fransa’ya gönderildi.
*Sayın Devlet Başkanı Başkomutan Hafız Esed (Allah sizi korusun)
 En içten duygularımla sizi selamlıyorum. Lübnan’ın genel durumu ve eski Ordu Komutanı’nın isyanı ve meşru otoriteye itaatsizliğinin oluşturduğu olağanüstü durumu ve yaşanan muzdaribiyeti daha önceki görüşmelerimizde ele almıştık.
Lübnan Parlamento başkanı Hüseyin el-Hüseyni ve Başbakan Dr. Selim Hoss’un da hazır bulunduğu son Suriye- Lübnan zirvesinde, Eski Ordu Komutanı’nın isyan ve olumsuz davranışlarına devam etmesi, Lübnanlıların kanlarının akmasını durdurmak ve isyanı sonlandırmak için gereken önlem ve eylemler ele alınmıştı. Bu durum, meşru otoritenin kurtarma, uzlaşma ve barış yolundaki ilerleyişini tamamlamasına imkan tanımakta.
Bu ayın dokuzunda Bakanlar Kurulu’nun tüm bu konuları görüştüğünü ve Lübnan Ordusu'nun, Eski Ordu Komutanı’nın isyanını sona erdirmesi için daha önce alınan kararları oybirliğiyle onayladığını size bildirmekten memnuniyet duyuyorum. Ulusal Mutabakat Belgesi uyarınca ve Suriye ile Lübnan arasındaki kardeşlik ilişkilerine dayanarak, Lübnan Ordusu'nun kendisine emanet edilen görevi yerine getirmesi için Lübnan'da konuşlanmış Suriye Arap Kuvvetlerine gerekli talimatları vermenizi talep ediyorum.
Sayın Cumhurbaşkanı, eminim ki, bu talebe derhal yanıt vermeniz, Lübnan'ın kurtarılmasına, Lübnan halkının değerli bir güvenlik, barış ve istikrar ülkesi olma konusundaki özlem ve beklentilerine ulaşılmasına aktif olarak katkıda bulunma konusundaki kararlılığınızı yansıtacaktır. Sağlıklı ve selim Lübnan, ihtiyaç halinde Suriye için gerekli yardımı sağlayacaktır.
Sayın Cumhurbaşkanı Allah sizi korusun. Allah sizi Araplar ve ülkelerimizin menfaati için attığınız adımlarda muvaffak kılsın.

Kardeşiniz İlyas Haravi

*Sayın Kardeşim Abdulhalim Haddam
En içten duygularımla sizi selamlıyorum.
Bu ayın dokuzunda Bakanlar Kurulu’nun tüm bu konuları görüştüğünü ve Lübnan Ordusu'nun, Eski Ordu Komutanı’nın isyanını sona erdirmesi için daha önce alınan kararları oybirliğiyle onayladığını size bildirmekten memnuniyet duyuyorum.
Bu misyonun başarısının, Lübnan devletinin, Cumhurbaşkanı Hafız Esed liderliğinde kardeşimiz Suriye'nin desteğiyle kurtuluş, uzlaşma ve barış yürüyüşünü tamamlamasına yardımcı olmasını diliyorum.
En içten duygu ve dileklerimle…

Kardeşiniz İlyas Haravi
Eski Suriye Devlet Başkanı Yardımcısı Abdulhalim Haddam’ın günlükleri 6: Saddam ile Rafsancani arasında gizli barış mektuplaşmaları oldu

Eski Suriye Devlet Başkanı Yardımcısı Abdulhalim Haddam’ın günlükleri 4: ‘Güçlerimiz Hizbullah’ın kışlasına saldırdı’

Eski Suriye Devlet Başkanı Yardımcısı Abdulhalim Haddam’ın günlükleri 3: ‘Hariri, Canbolat’ın teklifi üzerine bizimle bir araya geldi. Hafız Esed kendisini sınadı’

Eski Suriye Devlet Başkanı Yardımcısı Abdulhalim Haddam’ın günlükleri 2: ‘Esed fikrini değiştirdi, Lahud’a verdiği süreyi uzattı. Suriye uluslararası iradeyle çarpıştı’

Eski Suriye Devlet Başkanı Yardımcısı Abdulhalim Haddam’ın günlükleri 1: ‘Esed, Irak muhalefetine sahte vaatlerde bulunmayı önerirken Hatemi bir Kürt devletine karşı uyarı yaptı’
 



ABD Temsilciler Meclisi, antisemitizm tanımının genişletilmesini öngören yasa tasarısını onayladı

ABD Temsilciler Meclisi binası (Arşiv - Reuters)
ABD Temsilciler Meclisi binası (Arşiv - Reuters)
TT

ABD Temsilciler Meclisi, antisemitizm tanımının genişletilmesini öngören yasa tasarısını onayladı

ABD Temsilciler Meclisi binası (Arşiv - Reuters)
ABD Temsilciler Meclisi binası (Arşiv - Reuters)

Fransız Haber Ajansı (AFP), ABD Temsilciler Meclisi dün, ülke geneline yayılan Filistin’e destek protestolarının ardından Eğitim Bakanlığının Uluslararası Holokost Anma Birliğinin (IHRA) kabul ettiği antisemitizm tanımını benimsemesini öngören ‘Antisemitizm Farkındalık Yasası’ adlı yasa tasarısını onayladığını bildirdi.

ABD’de bazı siyasetçiler, ülkedeki üniversitelerde düzenlenen Filistin yanlısı protestolara katılanları antisemitizmle (Yahudi karşıtlığı) suçlarken protestocuların, ABD'nin Ortadoğu'daki başlıca müttefiki olan İsrail karşıtı sloganlar atmasını bunun bir kanıtı olarak görüyorlar.

Temsilciler Meclisi, hem Cumhuriyetçi Parti hem de Demokrat Parti’nin oylarıyla Eğitim Bakanlığının IHRA tarafından belirlenen antisemitizm tanımını baz almasını öngören yasa tasarısını kabul etti.

IHRA’nın tanımına göre antisemitizm, Yahudilere karşı nefretle kendini gösterebilen belirli bir Yahudi algısıdır ve antisemitizmin sözel ve fiziksel tezahürleri, Yahudi olan ya da Yahudi olmayan bireyleri ve/veya onların mülklerini, cemaat kurumlarını ve ibadet yerlerini hedef alır.

Tasarıyı eleştirenler, IHRA’nın savunduğu bu tanımın, İsrail Devleti'ne yönelik bazı eleştirileri engelleyerek ifade özgürlüğüne müdahale ettiğini öne sürüyorlar.

Tasarıya karşı çıkanlar Temsilciler Meclisi üyelerini, ABD’deki üniversite kampüslerinde ifade özgürlüğünü kısıtlamak amacıyla yasayı hızlı bir şekilde geçirmeye çalışmakla suçluyorlar.

Tasarı karşıtlarından biri olan Demokrat Partili Temsilciler Meclisi Üyesi Jerry Nadler, İsrail’e yönelik eleştirilerin tek başına hukuku ihlal eden bir ayrımcılık teşkil etmediğini vurguladı.

Tasarının yasalaşması için Senato'nun onaylaması gerekiyor. Ancak Senato’nun tasarıyı onaylayıp onaylamayacağı halen belirsizliğini koruyor. Eğer Senato da onaylarsa tasarı imzalanmak üzere Başkan Joe Biden'a gönderilecek ve ardından yayınlanacak.


Suveyda’yı çevreleyen bilinmezlik ve çalan savaş davulları

Yerel kaynakların bildirdiğine göre Suveyda’yı Şam’a bağlayan ana yolda onlarca askeri araç hareket ediyor (Independent Arabia)
Yerel kaynakların bildirdiğine göre Suveyda’yı Şam’a bağlayan ana yolda onlarca askeri araç hareket ediyor (Independent Arabia)
TT

Suveyda’yı çevreleyen bilinmezlik ve çalan savaş davulları

Yerel kaynakların bildirdiğine göre Suveyda’yı Şam’a bağlayan ana yolda onlarca askeri araç hareket ediyor (Independent Arabia)
Yerel kaynakların bildirdiğine göre Suveyda’yı Şam’a bağlayan ana yolda onlarca askeri araç hareket ediyor (Independent Arabia)

Mustafa Rüstem

Nüfusunun çoğunluğunu Dürzilerin oluşturduğu Suveyda’ya gelen zırhlı araçlar ve askeri teçhizat, silahlı çatışmalardan uzak durmuş bir şehir için alışılagelmemiş bir manzaraydı.

İtidalli olunması, yükselen tansiyonun düşürülmesi ve doğrudan çatışmaların yaşanmaması çağrıları, Suriye'nin güneyindeki Arap Dağı bölgesi sakinlerinin tedirginliğini dindirmiyor. Protesto gösterileri her geçen gün daha fazla bölgeye yayılarak devam ederken, özellikle Suveyda şehrinin merkezindeki el-Kerame Meydanı’nın savaş alanına dönüşmesi nedeniyle, halk çevreleri, Suriye rejim güçlerinin harekete geçmesini bir ölüm kalım savaşı korkusuyla karşıladı.

Nüfusunun çoğunluğunu Dürzilerin oluşturduğu Suveyda’ya gelen zırhlı araçlar ve askeri teçhizat, ülkede 2013 yılından beri devam eden silahlı çatışmalardan uzak duran, gösterilerden ve yetkililere karşı silahlanmaktan kaçınan bir şehir için alışılmadık manzaraydı. Ancak kötüleşen hayat şartları; gıda maddeleri, emtia ve yakıt fiyatlarının artırılma kararları, halkı ayaklanmaya ve hükümeti kararlarını geri almaya zorlamak için yaklaşık bir yıldır devam eden barışçıl gösteriler düzenlemeye itti. Fakat başarıya ulaşamayan halk hareketi, hükümet karşıtı gösterilere ve iktidarın düşmesi çağrılarına dönüştü.

Piyade ve seçkin birliklerden oluşan rejim güçlerinin, Şam kırsalındaki kışlalarından çıkıp başkente yaklaşık 100 kilometre uzaklıkta bulunan Suveyda’ya doğru ilerlediği bildirildi. Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığına göre gözlemciler bunu tehlikeli bir gelişme olarak değerlendiriyor ve Suriyelilerin kuzeydeki birçok şehirde, silahlı muhalefeti ortadan kaldırmayı amaçlayan şiddetli çatışmalar öncesinde yaşadıkları askeri hareketliliğe benzer bir sahne olarak görüyorlar.

Askeri araçların geçişi

Yerel kaynaklar, zırhlı personel taşıyıcıları, otobüsler ve zırhlı ekipmanların, halk protestoları devam ederken kısa bir süre önce serbest bırakılan Suriye ordusu subaylarının gözaltına alınması olayıyla örtüşen bir zamanda Suveyda-Şam otoyolunda ilerlediğini gördüklerini bildirdiler.

Suveyda’ya gelen takviye birlikler, es-Sa’lebe ve el-Halile hava üsleri ile Özel Kuvvetler Alayı Karargâhı da dahil olmak üzere, askeri ve güvenlik karargahları ile hava üslerine dağıtıldı. Gözlemciler, askeri takviyelerin beşinci gününde 50 askeri araçlık yeni bir askeri konvoyun, protestoculara karşı gövde gösterisinden, hükümet ve emniyet binalarını herhangi bir sabotaj saldırısından korumak için atılmış adımdan başka bir şey olmadığını düşünüyorlar.

Suveyda'daki halk ayaklanmasının medya direktörü Independent Arabia’ya, Suveydalıların on yılı aşkın bir süredir zorunlu askerlik hizmetinden kaçındıklarını, güvenliklerini sağlamak ve çöl bölgesinden gelen terör tehdidine, özellikle de DEAŞ saldırılarına karşı koymak için yerel gruplar kurduklarını söyledi.

Yakın askeri gerilim ve bunun halk hareketini etkileyip etkilemeyeceği, meydanları protestoculardan boşaltıp boşaltmayacağına ilişkin sorulara yanıt veren Murhaf eş- Şair, böyle bir gerilimin Suveyda'daki hareketi etkilemeyeceğini söyleyerek, Şam hükümetinin önünde sonunda askeri seçeneğe başvurmasından duyduğu endişeyi dile getirdi. Şair, özellikle kontrol noktaları kurma ve Suveyda’yı dış dünyadan koparma gibi niyetlerin olduğuna dair bilgilerin yayılmasının ardından, doğrudan çatışmaların yaşanabileceği tahmininde bulundu.

Şair, sözlerini şöyle sürdürdü:

Suveyda’da subayların gözaltına alınmasının yetkililerle hiçbir ilgisi yok. Zira siyasi tutumları nedeniyle gözaltına alınanların serbest bırakıldığı yüzlerce benzer vakaya tanık olundu. Yerel gruplar, tutukluların serbest bırakılması için yetkililere baskı yapmak amacıyla bu eyleme başvuruyorlar. Gençlerin özgürlüğünü ve serbest bırakılmalarını sağlayana kadar gözaltına alınan subaylara misafir muamelesi yapıyorlar.

Gergin atmosfer

Suveyda, geri planda durmayı ve sınırlarını DEAŞ da dahil olmak üzere aşırılık yanlısı grupların saldırılarından korumayı tercih etti. Çok sayıda terör eylemine ve intihar saldırısına uğradı.

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR)  25 Nisan'dan bu yana Suveyda’da, subayların gözaltına alınmasının ve Şam-Suveyda otoyolu üzerinde birkaç grubun konuşlandırılması sonucu gözaltına alınma korkusuyla, rejim güçlerinin Suveyda’ya girmesini engelleme kararının alınmasının ardından, gerginlik yaşandığını bildirdi.

Suriye Ulusal Uzlaşı Komitesi Sözcüsü Ömer Rahmun, Suveyda’da son günlerde yaşanan gerginliğin ve özellikle de subayların kaçırılmasının ardından halk hareketinin artık barışçıl çerçeveden çıktığını söyledi. Rahmun, “Bu son gelişmeler, halk hareketinin devlet görevlilerini alıkoyan ve kurumlarını tehdit eden grupların hareketi haline geldiğini teyit ediyor” değerlendirmesinde bulundu.

Rahmun, sözlerini şöyle sürdürdü:

Devleti güç kullanmaya zorlama çabası var. Ancak Şam bunu istemiyor. Çünkü Suveyda'nın akil insanlarına güveniyor. Protesto hareketi, hayat şartlarını protesto etmek amacıyla başladı.  Ancak bugün bir silahlı isyana dönüştü. Yabancı ülkelerden, özellikle de et-Tanf Üssü, İsrail ve Fransa tarafından desteklenen Hizbul-Liva’dan destek alıyor.

Hizbul-Liva, geniş kapsamlı bir askeri çözümün içinde yer almayı reddederken, Şam’ın siyasi çözüm için baskı yapmaya devam etmesi bekleniyor.

Bu gelişmeler yaşanır ve bölgeye yoğun askeri takviyeler yapılırken Suveyda’daki Dürzi cemaatinin ruhani lideri Hikmet el-Hicri, herhangi bir gerilim, askeri seferberlik, sabotaj saldırısı ya da taraflardan herhangi birinden herhangi bir şekilde gelebilecek zararın sonuçlarına karşı uyardı.

Hicri, açıklamasında şunları söyledi:

Bazı hak ihlallerine tanık olurken, herhangi bir aptalca davranış ya da kötü niyetli eylemden kaynaklanabilecek olumsuz, zararlı ve yıkıcı sonuçların tüm sorumluluğunu da üstleniyoruz. Halk, en gür, en barışçıl ve en sofistike sesiyle anayasa, özel ve uluslararası yasalar çerçevesinde barışçıl bir şekilde haklı itirazlarını dile getirerek, haklarını talep etmeye devam ediyor ve bunda sebat gösteriyor.

Avrupa uyarısı

ABD ve Avrupa Birliği (AB), Şam’ın Dürzilerin çoğunlukta olduğu Suveyda’da protestoculara karşı, özellikle de güney bölgesine büyük askeri takviyelerin gelmesinin ardından aşırı güç kullanabileceğine karşı uyarıda bulundu.

AB’nin Ortadoğu ve Kuzey Afrika Sözcüsü Luis Miguel Bueno, tüm tarafları şiddetten kaçınmaya çağıran bir açıklama yaptı.  ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan bir yetkili ise güç kullanılmasını kınadı ve barışçıl gösteri düzenleme ve ifade özgürlüğü haklarının kullanılması çağrısında bulundu.


Bogdanov'un Port Sudan ziyareti Moskova ve Kiev'in Sudan'daki kartlarını karıştırdı

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Korgeneral Abdulfettah el-Burhan ve Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, 23 Eylül'de İrlanda'nın Shannon Havalimanı'nda bir araya geldi. (AFP)
Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Korgeneral Abdulfettah el-Burhan ve Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, 23 Eylül'de İrlanda'nın Shannon Havalimanı'nda bir araya geldi. (AFP)
TT

Bogdanov'un Port Sudan ziyareti Moskova ve Kiev'in Sudan'daki kartlarını karıştırdı

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Korgeneral Abdulfettah el-Burhan ve Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, 23 Eylül'de İrlanda'nın Shannon Havalimanı'nda bir araya geldi. (AFP)
Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Korgeneral Abdulfettah el-Burhan ve Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, 23 Eylül'de İrlanda'nın Shannon Havalimanı'nda bir araya geldi. (AFP)

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Ortadoğu ve Afrika Ülkeleri Özel Temsilcisi Mihail Bogdanov’un geçtiğimiz Cumartesi günü Port Sudan'a yaptığı ziyaret, özellikle Sudan Ordu Komutanı Korgeneral Abdulfettah el-Burhan başkanlığındaki Sudan Egemenlik Konseyi lehine yaptığı açıklamalar ve ziyaretinin bir dizi alanda iş birliğinin artmasına yol açabileceğini duyurmasının ardından Sudan sahnesinde kartları yeniden kardı. Ukrayna tarafından da desteklenen Sudan ordusunun, halihazırda savaş halindeki iki devlet olan Rusya ve Ukrayna tarafından da destekleniyor oluşu çarpıcı bir çıkar çatışmasını gözler önüne seriyor.

Bogdanov Port Sudan'a gerçekleştirdiği iki günlük ziyaretinde, aralarında Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Korgeneral Abdulfettah el-Burhan, Sudan Ordusu Komutan Yardımcısı Korgeneral Şemseddin el-Kebaşi, Sudan Egemenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Malik Agar ve Dışişleri Bakanı’nın yanı sıra aralarında Arap diplomatik misyonlarının da bulunduğu birçok Sudanlı yetkiliyle bir araya geldi ve savaş ışığında iki ülke arasındaki ilişkileri ele aldı.

Sudan Egemenlik Konseyi'nin meşruiyetinin tanınması

Bogdanov'un açıklamaları, ülkesinin Sudan Egemenlik Konseyi'nin meşruiyetini ‘tanıdığını’ ve hükümeti desteklediğini; ziyaretinin ‘yabancı müdahalenin ve Batılı güçlerin halkların kaderleri üzerindeki kontrolünün reddini ifade etmek için’ geldiğini söylemekle sınırlı kaldı. Sudan Dışişleri Bakanlığı'nın aktardığına göre Bogdanov, Burhan'a ziyaretinin ‘sonuçlarının’ olacağı ve Moskova'nın Sudan'ı uluslararası forumlarda destekleyeceği ve Sudan-Rus ortaklığını stratejik bir ortaklığa dönüştüreceği sözünü verdi.

Rusya Dışişleri Bakanlığı ise Moskova'nın Sudan ile ilişkilerin her alanda geliştirilmesine büyük önem verdiğini yineledi. Askeri krize dış müdahale olmaksızın Sudanlılar arasında diyalog yoluyla bir çözüm bulunması gerektiğini vurguladı.

Medya organlarına göre Bogdanov’un Port Sudan'a yaptığı ziyaret ve Sudanlı yetkililerle gerçekleştirdiği görüşmeler, Rusya'nın Sudan'daki çatışmanın bir tarafına destek verdiği yönündeki haberler ve Wagner Grubu’nun ülkede oynadığı rol konusundaki belirsizlik nedeniyle gölgelenen ilişkileri yeniden düzenlemeye yönelikti.

ıuöık8ö
Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Korgeneral Abdulfettah el-Burhan ve Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, 23 Eylül'de İrlanda'nın Shannon Havalimanı'nda bir araya geldi. (AFP)

Medya kuruluşları ziyaretin gidişatı hakkında ayrıntılı bilgi verirken, yorumcular Bogdanov'un ziyaretinin, meşru makamlarla daha fazla iş birliği önererek Sudan'daki Rus nüfuzunu yeniden tesis etme çabasını yansıttığını ifade etti.

Analizlere göre Bogdanov'un açıklamaları, Moskova'nın daha önce Moskova'yı ziyaret eden Hızlı Destek Kuvvetleri'ne (HDK) askeri destek sağladığına dair haberlerin arka planında, Moskova'nın Sudan ile ilişkilerindeki belirsizliği ortadan kaldırma çabasını yansıtıyordu. Raporlar ayrıca Wagner Grubu'nun Sudan'da, özellikle de altın madenciliği sektöründeki faaliyetlerinin daha önce bir gerilim unsuru olduğuna işaret ediyordu.

Rusya'nın 2022'de Ukrayna'yı işgali arifesinde Moskova'yı ziyaret eden HDK Komutanı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) ile ilişkileri nedeniyle, Rusya'nın Sudan'daki pozisyonu konusunda belirsizlik olduğu dikkat çekiyor.

Hartum'daki Batılı diplomatların açıklamalarına göre Rus paralı asker grubu Wagner'in HDK'yi desteklediği ve Sudan'da yasadışı altın madenciliğine karıştığı biliniyor. Wagner geçen yıl artık Sudan'da faaliyet göstermediğini açıklamıştı.

Diğer yandan Londra Menkul Kıymetler Borsası Grubu verilerine göre Rusya bu ay Sudan'a dizel yakıt sevkiyatına başladı.

Rusya’nın siyasi flörtü

Moskova, Sudan'ın Kızıldeniz kıyısında bulunan bir deniz üssüne ilgi gösteriyor. Öyle ki Rus savaş gemileri Şubat 2021'de Port Sudan'a yanaşmış ve Rus fırkateyni Amiral Grigorovich, Port Sudan'ın kuzeyindeki Flamingo Deniz Üssü’ndeki bir askeri tesis için ekipman boşaltmaya başlamıştı. Aynı zamanda ABD destroyeri USS Winston Churchill de Rus fırkateyninin gelişi sırasında Port Sudan'a demirlemişti.

Flamingo Deniz Üssü operasyonuna eşlik eden gerginliğin bir sonucu olarak Sudan hükümeti, Rus kuvvetlerinin komutanına, eski Devlet Başkanı Ömer el-Beşir ile Rus mevkidaşı Vladimir Putin arasında 2017'de askeri üsle ilgili yapılan anlaşmayı seçilmiş parlamento tarafından onaylanana kadar askıya aldığını bildirdi. Bu kararın ardından Rus kuvvetleri geri çekildi, ancak Moskova kendi payına anlaşmayı halen sürdürüyor.

dfbtgry
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) Komutanı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti), Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile Şubat 2023'te Hartum'da bir araya geldi. (AFP)

‘Rus flörtünü’ sürdüren Bogdanov, Sudan ordusunu desteklediğini açıklarken, Rus Wagner Grubu da lideri Yevgeniy Prigojin'in ölümünden önce HDK'yi desteklediğini duyurmuştu.

Wall Street Journal, Burhan'ın Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy'den HDK ile savaşında kendisine yardım etmesini istemesi üzerine Ukrayna özel kuvvetlerinin Sudan ordusuyla birlikte HDK'ye karşı savaştığını bildirdi.

Gazete, Ukrayna güçlerinin orduyla birlikte savaşmasının asıl nedeninin Rusya'nın Sudan'daki çıkarlarını hedef almak olduğunu, bu nedenle Hartum'daki Wagner güçlerini hedef almak için 100 özel kuvvet mensubunu gönderdiğini, çatışmalara katıldığını ve Burhan'ın HDK tarafından Ordu Genel Komutanlığı’na uygulanan kuşatmadan kurtarılmasına yardımcı olduğunu ve daha sonra Omdurman'daki Radyo ve Televizyon Kurumu binalarının geri alınmasına katkıda bulunduğunu bildirdi.

Rusya'nın Kızıldeniz'deki arzusu

İki savaşan devlet arasındaki rekabet karşısında analistler, (Rusya ve Ukrayna’nın) savaşlarını çoktan Sudan'a taşıdıklarını savunuyor. Wagner halen HDK'yi; Ukrayna ise orduyu desteklemekle suçlanıyor.

Ancak Bogdanov'un açıklamaları ortalığı karıştırdı. Moskova orduyu desteklediğini açıklarken, Wagner Grubu, liderinin öldürülmesinden sonra Rus ordusunun bir aracı haline gelmesine rağmen HDK ile birlikte kaldı.

Avukat ve siyasi analist Hatim İlyas Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, Rusya'nın Sudan ordusuna destek açıklamasının Kızıldeniz'deki arzularından ve eski Devlet Başkanı Ömer el-Beşir ile arkasındaki Sudanlı İslamcıların vaatlerini yerine getirmesinden kaynaklandığını söyledi.

İlyas, Sudanlı İslamcılar ile İran arasındaki ideolojik yakınlaşmaya dikkat çekerek, Kızıldeniz'deki nüfuz karşılığında ortak çıkarlar doğrultusunda İran-Rusya ittifakına yöneldiklerini belirtti. İlyas, “Öyle görünüyor ki Beşir döneminde Rus ve İranlı müttefiklerine verdikleri Kızıldeniz'de askeri üs sözünü yerine getirmek istiyorlar” ifadesini kullandı.

Rus üssü korkusu

Uluslararası ilişkiler alanında uzman gazeteci el-Fatih Vedidi, Bogdanov'un açıklamalarını, Rusya'nın Sudan kıyılarında bir deniz üssü karşılığında orduya destek sağlama sinyali olarak nitelendirdi. Vedidi, “Bogdanov'un görüşmeleri Moskova için özel bir önem taşıyor. Çünkü Rusya, Kızıldeniz kıyısında bir üs kurmak istiyor” ifadelerini kullandı.

Vedidi'ye göre Sudan'ın Kızıldeniz'deki uluslararası varlığa ilişkin politikaları Moskova ile manevra yapmaya dayanıyor. Sudan Rus varlığını prensipte reddetmiyor, ancak mevcut kesişme noktaları içinde kabul edemiyor. Bu nedenle süreci ertelemeye ve Kızıldeniz'de bir Rus üssünün ‘seçilmiş bir parlamentonun’ onayını gerektirdiği bahanesiyle ilişkiyi sürdürmeye başvuruyor. Vedidi, “Sudanlı politikacılar, elde edebilecekleri faydalara rağmen, aynı zamanda konunun ciddiyetinden ve sonuçlarından endişe ediyor” değerlendirmesinde bulundu.

Sudan'ın ‘jeopolitiğinin’ ve bölgesel ve uluslararası güvenlikle olan bağlantılarının halen İslamcı rejimin damgasını taşıdığına inanan Vedidi, “Askeri konsey hâlâ her türlü ip üzerinde dans etmekte usta olan eski Devlet Başkanı Ömer el-Beşir'in eski kataloğundan ve not defterlerinden ilham alıyor” dedi.

dvferbfr
Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Korgeneral Abdulfettah el-Burhan ve Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, 23 Eylül'de İrlanda'nın Shannon Havalimanı'nda bir araya geldi. (AFP)

Vedidi, Bogdanov'un Port Sudan'daki açıklamalarının, Putin'in Afrika'nın bilinmeyenlerini kendisine açacak bir ortaklık arayışının bir parçası olarak son on yılda başlattığı ‘Rus siyasi flörtünün’ bir uzantısı olduğuna inanıyor.

Vedidi, Rusya'nın bir ticaret ortağı olarak düzenlediği çok sayıda Afrika-Rusya zirvesine atıfta bulunarak şu ifadeleri kullandı: “Moskova, Afrikalı liderleri egemen devletlerin iç işlerine karışmaktan koruyarak onlara kur yapıyor. Rusya'nın Afrika ortaklıkları, ilgili ülkelerin vatandaşlarına zarar vermenin yanı sıra doğrudan Batı'nın eleştirilerine maruz kalıyor. Batı bunları eski Wagner lideri Prigojin tarafından önü açılan tepeden inme ortaklıklar olarak görüyor.”

Afrika'da Rus ortaklıkları

Vedidi, Rusya-Afrika ortaklıklarının üçüncü dünya ülkelerinin güvenlik ve ekonomilerine zarar verdiğini, başta değerli madenler olmak üzere kaynaklarını kuruttuğunu, insan hakları ihlallerini, yolsuzluğu ve bu toplumların demokratikleşmesinin erozyona uğramasını şiddetlendirdiğini savunuyor.

Vedidi’ye göre Sudan, Rusya'nın izolasyonuyla yüzleşmesinde ortağı haline geldi. Zira Sudan, 17 Afrika ülkesi arasında tek başına, Rusya'yı Ukrayna'daki askeri operasyonlarını durdurmaya çağıran Birleşmiş Milletler (BM) kararına karşı oy kullandı. Bunun karşılığında Kremlin'den, BM Sudan Entegre Geçiş Yardım Misyonu’nun (UNITAMS) lağvedilmesinde ve UNITAMS Başkanı Volker Perthes'in ülkeden ayrılmasında önemli bir siyasi destek aldı.

Vedidi'ye göre Ukrayna'nın Sudan ordusuna verdiği destek, Rus paralı askerlerine karşı savaş taktiklerine dayanıyor ve Ukrayna, Rusya'nın Afrika'daki çıkarları için ‘uzun kollu operasyonlar’ taktiğini kullanıyor. Bu nedenle asıl amacı Rusya tarafından finanse edilen gruplarla savaşmak olan Ukrayna, Burhan'ın Zelenskiy'den yardım talebine olumlu yanıt verdi.

Adının açıklanmasını istemeyen bir siyasi analist, Bogdanov’un Sudan ziyaretiyle ilgili olarak şu ifadeleri kullandı: “Bu yabancı bir yetkilinin yaptığı en garip ziyaret. Zira, sanki aralarında çelişkili vizyonlar olduğunu ve ziyaretten gizlenenlerin açıklanandan çok daha fazla olduğunu biliyormuş gibi bir dizi Sudanlı liderle ayrı ayrı görüştü.”


İsrail, Gazze Şeridi'nde son 24 saatte 28 kişiyi öldürdü

İsrail'in Gazze Şeridi'ne düzenlediği bombardıman sonrası yükselen dumanlar (Reuters)
İsrail'in Gazze Şeridi'ne düzenlediği bombardıman sonrası yükselen dumanlar (Reuters)
TT

İsrail, Gazze Şeridi'nde son 24 saatte 28 kişiyi öldürdü

İsrail'in Gazze Şeridi'ne düzenlediği bombardıman sonrası yükselen dumanlar (Reuters)
İsrail'in Gazze Şeridi'ne düzenlediği bombardıman sonrası yükselen dumanlar (Reuters)

Gazze’deki Hamas yönetiminin Sağlık Bakanlığı tarafından bugün yaptığı açıklamada, İsrail ile Hamas arasındaki savaşın başladığı 7 Ekim’den bu yana Gazze Şeridi'nde ölenlerin sayısının 34 bin 596'ya yükseldiği bildirildi.

Son 24 saat içinde İsrail'in hava saldırıları ve bombardımanlarında en az 28 kişinin daha öldüğünü açıklayan Bakanlığın verilerine göre 200 günü aşkın süredir devam eden savaşta yaralı sayısı 77 bin 816'ya yükseldi.

İsrail merkezli The Jerusalem Post gazetesi dün aktardığına göre İsrail ordusu, Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah şehrinden tahliye edilecek Filistinliler için Gazze Şeridi'nin orta kesimlerinde yeni bir ‘güvenli bölge’ kurmayı planlıyor.

Gazete yeni güvenli bölgenin Nuseyrat ve el-Bureyc mülteci kamplarının eteklerinde, İsrail ordusu tarafından oluşturulan koridorun yakınlarında kurulacağını ve el-Mevasi yakınlarındaki mevcut barınma bölgesinin ise Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus şehrine doğru genişletileceğini aktardı.

Öte yandan İsrail basınına göre Başbakan Binyamin Netanyahu, salı günü yaptığı açıklamada, Refah’a kara saldırısına hazırlık olarak şehirdeki sivillerin tahliyesine başlandığını söyledi.

Ancak Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, aynı gün yaptığı açıklamada henüz Refah sakinlerinden şehri boşaltmalarının istenmediğini açıkladı.


ABD'de Filistin'e destek eylemlerinin yeni sembolü damacana oldu

UCLA'deki Filistin'e destek eyleminde öğrenciler, kampüste barikat kurdu (AFP)
UCLA'deki Filistin'e destek eyleminde öğrenciler, kampüste barikat kurdu (AFP)
TT

ABD'de Filistin'e destek eylemlerinin yeni sembolü damacana oldu

UCLA'deki Filistin'e destek eyleminde öğrenciler, kampüste barikat kurdu (AFP)
UCLA'deki Filistin'e destek eyleminde öğrenciler, kampüste barikat kurdu (AFP)

Amerikan üniversitelerindeki Filistin'e destek eylemlerinin yeni sembolü damacana oldu.

Kaliforniya Politeknik Eyalet Üniversitesi Humboldt'ta geçen hafta yaşanan olayda polisler, kampüs binasında protesto gösterisi düzenleyen öğrencilere copla müdahale etti. 

Aktivistlerden biri de boş damacanayla polisin kaskına vurarak saldırıya karşılık verdi.

Olayın görüntüleri sosyal medyada viral olurken, eylemciler internette damacana fotoğrafıyla "Polisi indirin" ve "Bu makine faşistleri indiriyor" sloganlarını kullanmaya başladı.

Washington eyaletindeki Seattle Üniversitesi'nde bazı eylemciler, çadırlarına üzerinde damacana çizimi yer alan örtüler astı.

Ayrıca internette "Polisi indir" yazan damacana çizimli tişörtler de satılıyor.

Başka bir üniversitede protesto düzenleyen öğrenciler, kendilerini alandan dışarı çıkarmak için açılan fıskiyelerin üzerine damacana geçirdi.

Birleşik Krallık'ın önde gelen gazetelerinden Guardian'ın aktardığına göre dün Kaliforniya Politeknik'te en az 35 kişi gözaltına alındı, kampüs de dönem sonuna kadar erişime kapatıldı.

New York şehrindeki Columbia Üniversitesi'nde 18 Nisan'da başlayan olaylarda güvenlik güçleri en az 108 öğrenciyi gözaltına almış, 80 öğrenciye de disiplin cezası verilmişti. 
 

Bunun ardından aralarında Princeton, Yale, MIT ve Harvard gibi prestijli eğitim kurumlarının da yer aldığı birçok üniversitede Filistin'e destek eylemleri hızla yayıldı.

Columbia'nın Hamilton Hall kampüsüne dün giren polisler, aktivistleri işgal ettikleri binalardan çıkardı ve yerleşkedeki çadırları söktü. ABD'nin tanınmış medya kuruluşlarından CNN, en az 200 kişinin gözaltına alındığını bildirdi. 

BK'nin kamu yayıncısı BBC, Kaliforniya Üniversitesi Los Angeles'ta (UCLA) İsrail yanlısı protestocuların, Filistin'e destek veren eylemcilerin kurduğu barikatlara saldırdığını aktardı. Polisin olaya müdahale ettiği, kampüste çok sayıda kişinin gözaltına alındığı belirtildi. 

Amerikan gazetesi Washington Post (WP), son iki haftada aralarında öğrenci ve akademisyenlerin yer aldığı en az bin kişinin gözaltına alındığı bilgisini paylaştı. 

Diğer yandan ABD üniversitelerinde başlayan Filistin'e destek eylemleri, Avrupa ve Ortadoğu'daki kampüslere de yayıldı. 

WP'nin aktardığına göre Kuveyt, Lübnan, Mısır ve Batı Şeria'da öğrenciler Filistin'e destek vermek için protesto gösterileri düzenledi. 

Avrupa'da Fransa'nın başkenti Paris'teki Sorbonne Üniversitesi'nin yanı sıra İtalya, BK ve Avustralya'da da eylemler yapıldı.

Independent Türkçe, Guardian, BBC, Washington Post, CNN


Nolan'ın kardeşinden Kara Şövalye 4 açıklaması: "Rüya gibi"

Kara Şövalye Yükseliyor, gişede 1 milyar doların üzerinde hasılat elde etti (Warner Bros)
Kara Şövalye Yükseliyor, gişede 1 milyar doların üzerinde hasılat elde etti (Warner Bros)
TT

Nolan'ın kardeşinden Kara Şövalye 4 açıklaması: "Rüya gibi"

Kara Şövalye Yükseliyor, gişede 1 milyar doların üzerinde hasılat elde etti (Warner Bros)
Kara Şövalye Yükseliyor, gişede 1 milyar doların üzerinde hasılat elde etti (Warner Bros)

Jonathan Nolan, gelecekte Kara Şövalye 4 (The Dark Knight 4) için geri dönmekten mutluluk duyacağını söyledi.

Christopher Nolan'ın kardeşi, Kara Şövalye üçlemesinin tüm filmlerinde senarist olarak çalışmıştı.

Bale de yeşil ışık yakmıştı

2012 yapımı Kara Şövalye Yükseliyor (The Dark Knight Rises), Christian Bale'in canlandırdığı Bruce Wayne'in hikayesine kesin bir nokta koymuş gibi görünse de Jonathan Nolan, Batman evreninde yeni maceralar geliştirmeye istekli olduğunu belirtti.

Eğlence ve sinema dünyasından haberler veren SHOWSHA'ya konuşan Jonathan Nolan, Kara Şövalye üçlemesinin dünyasına geri dönmenin "rüya gibi" olacağını anlattı.

2022'de ScreenRant'a konuşan Bale, Nolan'ın yönetmenlik yapması halinde yeni bir Batman filmi için geri dönebileceğini söylemişti. Ancak yönetmen, süper kahraman filmlerine geri döneceğine dair hiçbir işaret vermedi.

47 yaşındaki Jonathan Nolan, verdiği röportajda şöyle dedi:

Bu bir rüya olmaz mıydı... Yani, geri dönüp bunun üzerinde tekrar çalışma şansım olsaydı, kesinlikle.

Jonathan Nolan, geçen ay Dax Shepard'ın Armchair Expert adlı podcast'inde konuşmuş ve kardeşi Christopher Nolan'ı Kara Şövalye'yi yönetmeye ikna etmenin zaman aldığını söylemişti.

"Çılgınca"

Usta yönetmen, Batman Başlıyor'la (Batman Begins) zaten bir süper kahraman filmine imza atmıştı ve başka bir çizgi roman uyarlaması yapmakta tereddüt ediyordu çünkü kariyerinin bir kalıba sokulmasını istemiyordu.

Batman Başlıyor'da ağabeyiyle birlikte çalıştığını anlatan Jonathan Nolan, sözlerini şöyle sürdürmüştü:

Ağabeyimin 14. yaş günümde bana verdiği tek çizgi roman Batman: Year One'dı (Batman: Birinci Yıl) ve 10 yıl sonra sette onunla birlikte çalışıyordum.

Jonathan Nolan, "Bu çılgınca bir şeydi" demişti.

Batman Başlıyor'dan sonra Prestij'e geçmiş

Sözlerine "Chris yeni bir film yapma konusunda kararsızdı" diye devam eden Jonathan Nolan, ağabeyinin Batman Başlıyor'dan sonra doğruca sihirbaz gerilimi Prestij'i (The Prestige) yönetmeye geçtiğini anlatmıştı.

Bir süper kahraman filmi yönetmeni olmak istemiyordu.

"Korkaklık etme"

Jonathan Nolan, yapımcı Charles Roven'la birlikte otururlarken ağabeyi Christopher'a "Dostum, korkaklık etme. Hadi yapalım şunu" dediğini ifade etmişti:

Senaryoyu tamamladığımızda, 'Bu harika olacak. Heyecan verici. Bu filmi çekmeliyiz' diyordum. Sonunda o da ikna oldu.

Independent Türkçe, SHOWSHA, ScreenRant, Armchair Expert


Stephen King, yeni Fransız filmini övmeye doyamadı: "Korkunç"

Filmi olabildiğince gerçekçi kılmak için çekimler sırasında sette 200 gerçek örümcek kullanıldı (My Box Films)
Filmi olabildiğince gerçekçi kılmak için çekimler sırasında sette 200 gerçek örümcek kullanıldı (My Box Films)
TT

Stephen King, yeni Fransız filmini övmeye doyamadı: "Korkunç"

Filmi olabildiğince gerçekçi kılmak için çekimler sırasında sette 200 gerçek örümcek kullanıldı (My Box Films)
Filmi olabildiğince gerçekçi kılmak için çekimler sırasında sette 200 gerçek örümcek kullanıldı (My Box Films)

Efsanevi korku yazarı Stephen King, Fransız yapımı yeni bir korku filmini öve öve bitiremedi.

Sosyal medyayı aktif olarak kullanan Amerikalı yazar, Twitter'daki 7 milyonu aşkın takipçisine sık sık film, dizi ve kitap önerilerinde bulunuyor.

100 üzerinden 96 puan

King, eleştiri derleme sitesi Rotten Tomatoes'da 100 üzerinden 96 gibi mükemmele yakın bir puan almayı başaran tüyler ürpertici yeni korku filmi için övgü dolu sözler söyledi.

Sébastien Vaniček'in ilk uzun metrajlı filmi Infested, bir apartmanın sakinlerinin hızla çoğalan ölümcül örümcek ordusuna karşı verdikleri mücadeleyi anlatıyor. 

Fransızca filmin oyuncu kadrosunda Théo Christine, Finnegan Oldfield, Jérôme Niel, Sofia Lesaffre ve Lisa Nyarko yer alıyor.

76 yaşındaki korku yazarı, filmden bahsetmek için Twitter'daki takipçilerine seslendi. Amerikalı yazar Infested için "korkunç, iğrenç ve iyi yapılmış" diyerek övgü dolu bir eleştiri paylaştı.

"Yavru köpek büyüklüğünde örümcekler"

"Bazıları yavru köpek büyüklüğünde olan örümcekler Fransa'da bir apartmanı istila ediyor" diyerek filmin konusundan bahseden King, ekledi:

Korkunç, iğrenç, iyi yapılmış.

Usta yazar, takipçilerine filmin Fransızca olduğunu da hatırlattı.

AMC Networks'ün korku türüne yönelik abonelikli yayın platformu Shudder'da gösterime giren örümcek temalı yeni korku filmini öven tek kişi King değil. 

"Gerilim ve entrikalarla dolu"

Infested'ın eleştirileri de son derece olumlu. Sinema yazarları filmi, "şık sunumu ve düşündürücü unsurlarıyla izleyicileri büyüleyen, onları gerilim ve entrikalarla dolu, karmaşık bir şekilde örülmüş ağına davet eden ilgi çekici bir yaratık filmi" diye nitelendiriyor. 

İncelemelerden birkaçı, karakterler gelişiminin son derece başarılı olduğunu ifade ediyor. Bu da özünde merak uyandıran insan hikayeleri oluşturuyor.

Prömiyerini geçen yıl Venedik Film festivali'nde yapan yapım, César Ödülleri'nde En İyi İlk Film de dahil olmak üzere iki dalda adaylık kazanmıştı.

Independent Türkçe, ScreenRant, Metro


Biden: Hindistan ve Japonya'nın ekonomileri yabancı düşmanlığı yüzünden duraklıyor

Bu arşiv fotoğrafında Başkan Joe Biden 8 Mayıs 2023'te, Washington'daki Beyaz Saray'ın Doğu Odası'nda "American Born Chinese" dizisinin gösteriminden önce Asyalı Amerikalılar, Hawaii Yerlileri ve Pasifik Adaları Yerlileri Miras Ayı kutlamaları münasebetiyle konuşuyor (AP)
Bu arşiv fotoğrafında Başkan Joe Biden 8 Mayıs 2023'te, Washington'daki Beyaz Saray'ın Doğu Odası'nda "American Born Chinese" dizisinin gösteriminden önce Asyalı Amerikalılar, Hawaii Yerlileri ve Pasifik Adaları Yerlileri Miras Ayı kutlamaları münasebetiyle konuşuyor (AP)
TT

Biden: Hindistan ve Japonya'nın ekonomileri yabancı düşmanlığı yüzünden duraklıyor

Bu arşiv fotoğrafında Başkan Joe Biden 8 Mayıs 2023'te, Washington'daki Beyaz Saray'ın Doğu Odası'nda "American Born Chinese" dizisinin gösteriminden önce Asyalı Amerikalılar, Hawaii Yerlileri ve Pasifik Adaları Yerlileri Miras Ayı kutlamaları münasebetiyle konuşuyor (AP)
Bu arşiv fotoğrafında Başkan Joe Biden 8 Mayıs 2023'te, Washington'daki Beyaz Saray'ın Doğu Odası'nda "American Born Chinese" dizisinin gösteriminden önce Asyalı Amerikalılar, Hawaii Yerlileri ve Pasifik Adaları Yerlileri Miras Ayı kutlamaları münasebetiyle konuşuyor (AP)

Joe Biden, Asyalı müttefikleri Japonya ve Hindistan'ın göçmenlere yönelik "yabancı düşmanı" politikalarının ekonomilerinin duraklamasına neden olduğunu iddia etti.

2024 yeniden seçim kampanyası için Washington'da düzenlenen bir bağış toplama etkinliğinde konuşan Biden,"Ekonomimizin büyümesinin nedenlerinden biri de sizin ve diğerlerinin sayesinde. Neden mi? Çünkü göçmenlere kucak açıyoruz" dedi. 

Çarşamba günü Biden, "Çin neden ekonomik olarak bu kadar kötü bir şekilde duraklıyor, Japonya neden sorun yaşıyor, neden Rusya ve Hindistan sıkıntı çekiyor? Çünkü yabancı düşmanlığı yapıyorlar. Göçmenleri istemiyorlar. Bizi güçlü kılan göçmenlerdir" dedi ve Asyalı Amerikalılar, Hawaii Yerlileri ve Pasifik Adaları Yerlileri Miras Ayı'nı başlattı.

Biden geçen ay Washington'da Japonya Başbakanı Fumiyo Kişida'yla bir araya gelerek askeri işbirliği planlarından füzelere, aya inişten önlemlere odaklanarak Çin ve Rusya'ya karşı ittifaklarını güçlendirmeye kadar uzanan projeleri açıklamıştı.

Toplantı, Washington ve Tokyo arasındaki ikili ilişkilere kayda değer bir ivme kazandırarak, II. Dünya Savaşı'ndaki düşmanları onlarca yıl önce müttefik olduklarından bu yana sahip oldukları en yakın işbirliğine taşıdı.

Başkan'ın Asya'daki kilit müttefikleri Hindistan ve Japonya'ya yönelik son açıklamaları, Cumhuriyetçi rakibi Donald Trump'ın göçmen karşıtı tutumuna karşı kampanya yürüttüğü bir dönemde geldi.

Biden aynı zamanda küresel rakipleri Çin ve Rusya'ya karşı her iki ülkeyle de geniş çapta ekonomik ve siyasi ilişkiler kurmaya çalışıyor.

Göç, geniş kesimler tarafından Biden-Trump rövanşı olması beklenen Kasım 2024'teki seçimin başkanlık kampanyalarının hızla merkezine oturan bir konu haline geliyor ve her iki taraf da sınır sorunlarını kendi siyasi avantajı için kullanmaya çalışıyor. Biden, Amerikan ekonomisine fayda sağladığı için yasal göçü savunuyor.

Ancak Uluslararası Para Fonu'nun geçen ay yaptığı tahminde, ekonomik açıdan her iki ülkenin de 2024'te bir önceki yıla göre büyümesinin yavaşlayacağı belirtilmişti. 

Bu yavaşlama son derece gelişmiş Japonya'da yüzde 0,9, gelişmekte olan Hindistan'da ise yüzde 6,8 arasında değişecek.

Aynı zamanda ABD, geçen yılki yüzde 2,5'lik oranından biraz daha hızlı bir şekilde yüzde 2,7 oranında büyüyecek. Pandemi sonrası trendleri izleyen ekonomistlere göre beklenenden daha iyi bu performans, kısmen göçmenlerin desteğiyle genişleyen işgücüne bağlanıyor.

Trump, Beyaz Saray'a geri dönme çabalarında göçmenlere sık sık aşağılayıcı ifadelerle saldırmış, onları Amerika'nın "kanını zehirleyen" tehlikeli suçlular diye nitelendirmiş ve sık sık göçle ilgili yalanlara başvurmuştu.

Trump sınır duvarının inşasını tamamlama ve "Amerikan tarihindeki en büyük sınır dışı operasyonunu" başlatma sözü vermişti.

Independent Türkçe


Türkiye’den bir ayda 16 bin Suriyeli sınır dışı edildi

Rakka'nın kuzeyine girmek için Akçakale Sınır Kapısı önünde bekleyen Suriyeliler (arşiv)
Rakka'nın kuzeyine girmek için Akçakale Sınır Kapısı önünde bekleyen Suriyeliler (arşiv)
TT

Türkiye’den bir ayda 16 bin Suriyeli sınır dışı edildi

Rakka'nın kuzeyine girmek için Akçakale Sınır Kapısı önünde bekleyen Suriyeliler (arşiv)
Rakka'nın kuzeyine girmek için Akçakale Sınır Kapısı önünde bekleyen Suriyeliler (arşiv)

Türkiye, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan hükümetine yönelik muhalefet saldırılarının yoğunlaştığı bir dönemde, Suriyelilere vatandaşlık vermeyi durdurdu ve oturma izni yenileme koşullarını sıkılaştırdı. Bu hamle, bir ay içinde yaklaşık 16 bin Suriyelinin sınır dışı edildiğine dair haberler karşısında resmi sessizliğin hâkim olduğu bir dönemde geldi.

Türkiye ile Suriye arasında dört sınır kapısındaki (Babu’l Heva, Babu’s Selame, Cerablus ve Tel Abyad) idari kaynaklar, sadece nisan ayında yaklaşık 16 bin Suriyelinin sınır dışı edildiğini söyledi. Bu gelişme, Suriyeli aktivistlerin sosyal medyada Ankara'nın Türk vatandaşlığı alma sürecinde olan kişilerin dosyalarını aylardır dondurduğunu doğrulaması ve bunun nedenlerini açıklamamasıyla aynı zamanda meydana geldi.

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR) salı günü yaptığı açıklamada Türk makamlarının, çoğu geçici koruma kimlik kartı sahibi olan 50 Suriyeli mülteciyi, Halep'in kuzeyindeki Azez kırsalında bulunan Babu’s Selame Sınır Kapısı’ndan sınır dışı ettiğini bildirdi.


Burhan, ‘ulusal güvenliği tehdit eden yabancı varlığı’ söylentileri ışığında Hartum'da acil durum ilanını onayladı

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Korgeneral Abdulfettah el-Burhan, geçtiğimiz Pazar günü Port Sudan'da, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Ortadoğu ve Afrika Ülkeleri Özel Temsilcisi Mihail Bogdanov'u kabul etti. (SUNA)
Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Korgeneral Abdulfettah el-Burhan, geçtiğimiz Pazar günü Port Sudan'da, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Ortadoğu ve Afrika Ülkeleri Özel Temsilcisi Mihail Bogdanov'u kabul etti. (SUNA)
TT

Burhan, ‘ulusal güvenliği tehdit eden yabancı varlığı’ söylentileri ışığında Hartum'da acil durum ilanını onayladı

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Korgeneral Abdulfettah el-Burhan, geçtiğimiz Pazar günü Port Sudan'da, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Ortadoğu ve Afrika Ülkeleri Özel Temsilcisi Mihail Bogdanov'u kabul etti. (SUNA)
Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Korgeneral Abdulfettah el-Burhan, geçtiğimiz Pazar günü Port Sudan'da, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Ortadoğu ve Afrika Ülkeleri Özel Temsilcisi Mihail Bogdanov'u kabul etti. (SUNA)

Hartum Vali Vekili Ahmed Osman Hamza dün (Çarşamba) yaptığı açıklamada Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Korgeneral Abdulfettah el-Burhan'ın eyalet hükümetinin Hartum'da olağanüstü hâl ilan edilmesi yönündeki tavsiyesini onayladığını söyledi.

Hamza, Hartum Acil Durum ve Kriz Yönetimi Yüksek Komitesi'nin olağanüstü hâli uygulamak ve ‘ulusal güvenlik için bir tehdit haline gelen isyancı Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) milisleriyle birlikte savaşa katılan’ başkentteki yabancı varlığı olarak tanımladığı durumla başa çıkmak için bir dizi devlet kararnamesi çıkarma sürecinde olduğunu açıkladı.

Hamza, yabancılar sorunuyla başa çıkmak için İçişleri Bakanlığı ile iş birliği içinde çalışacaklarını ifade etti.

Sudan ordusu kısa bir süre önce eski Omdurman'ın geniş alanları da dahil olmak üzere başkent Hartum'un bazı bölgelerini HDK'den geri aldı. Ancak HDK halen Sudan başkentinin büyük bir bölümünü kontrol ediyor ve Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'e büyük bir saldırı başlatmaya hazırlanıyor. Bunu başardıkları takdirde ülkenin batısındaki Darfur eyaletinin tamamını kontrol altına almış olacaklar.

Sınır Tanımayan Doktorlar tarafından dün X platformu üzerinden yapılan açıklamada, el-Faşir'de şiddetin artması üzerine 11'i çocuk 100'den fazla yaralının tedavi edildiği bildirildi. Açıklamanın devamında, el-Faşir'de yaralananların çoğunun ateşli silahlarla yaralandığı belirtilerek, Kuzey Darfur'daki Zemzem Kampı’nda ‘akut bir felaket’ olarak nitelendirilen yetersiz beslenme krizi kötüleştikçe operasyonların genişletildiği kaydedildi.