Suriye seçimleri: Şam, Esed'in zaferini ilan ederken Batı, seçimleri adil bulmuyor

Şam, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed’in, Çarşamba günü yapılan seçimlerde yüzde 95,1 oranında oy alarak yeniden Devlet Başkanı seçildiğini ilan etti. Esed, savaşın harap ettiği bir ülke üzerindeki egemenliğini genişletecek bir seçimde zafer elde ederken muhalefet ve Batılı ülkeler bu seçimlerin adil olmadığını söylüyor.

Hükümet, Suriye'de yüzbinlerce insanın ölümü, 11 milyon (ülke nüfusunun yaklaşık yarısı) insanın yerinden edilmesi ve on yıl süren savaşa rağmen bu seçimlerin ülkede hayatı normale döndürdüğünü savunuyor.

Suriye Halk Konseyi Başkanı Hammude Sabbağ, Perşembe akşamı düzenlediği basın toplantısında sonuçları açıkladı. Sabbağ, 15 milyondan fazla Suriyelinin oy kullandığı seçimlerde katılımının yüzde 78,4’e ulaştığını ifade etti.

Seçimler, Birleşmiş Milletler (BM) liderliğindeki barış sürecinin, yeni bir anayasa ve siyasi bir çözümün önünü açmak için uluslararası gözetim altında oylama yapılması çağrısı dikkate alınmadan gerçekleşti.

Fransa, Almanya, İtalya, İngiltere ve ABD dışişleri bakanları seçimlerin öncesinde yaptıkları açıklamalarda, sürecin "özgür ve adil olmayacağını" söylerlerken Türkiye seçimlerin "yasadışı" olduğunu belirtti.

Avrupa Birliği (AB) Perşembe günü yaptığı açıklamada 2011'den bu yana rejime bağlı 353 kişi ve kuruluşa uygulanan yaptırımların uzatıldığını duyurdu. Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi ve Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Josep Borrell, AB’nin Suriye seçimlerinin sonuçlarını tanımadığını söyledi. Borrell'in açıklaması Perşembe günü Avrupa Birliği dışişleri bakanlarıyla yaptığı görüşmenin ardından geldi.

Avrupa Birliği'nin Suriye'deki seçimlerin demokratik oylama kriterlerini karşılamadığına inandığını söyleyen Borrell, “Bu tür seçimler, ülkedeki çatışmayı çözmeye yardımcı olmaz” dedi.

Seçimlere, mevcut Devlet Başkanı Beşşar Esed'in yanı sıra iki aday daha katıldı. Esed bu seçimleri kazanmasıyla birlikte dördüncü kez yedi yıl boyunca görevde kalmayı garantiledi.

Bu seçimler, 55 yaşındaki Esed'e yedi yıl daha iktidarda kalma imkanı sağlarken Esed ailesinin ülkedeki yönetimini yaklaşık altmış yıla uzatmış olacak. Beşşar Esed’in Babası Hafız Esed, 2000 yılındaki ölümüne kadar 30 yıl Suriye'yi yönetti.

Esed, Facebook seçim kampanyası sayfası üzerinden yaptığı açıklamada, “Tüm Suriyelilere yüksek vatanseverlikleri ve Suriye'nin çocuklarının ve gençlerinin geleceği için bu ulusal faydaya olağanüstü katılımları için teşekkür ederiz. Yarın, Suriye'yi olması gerektiği gibi inşa etme umudunu güçlendirmek için çalışma aşamasına başlayalım” dedi.

Ülkenin yaklaşık yüzde 70'inin kontrolünü yeniden ele geçirdiğine göre, Esed'in önündeki en büyük zorluk bocalayan ekonomi olacak. ABD yaptırımlarının sıkılaştırılması, komşu Lübnan'ın mali çöküşü, yurtdışındaki Suriyelilerin para transferi işlemlerinin etkilenmesi, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını ve müttefik Rusya ve İran'ın yeterli yardımı sağlayamaması göz önüne alındığında, ekonomik iyileşme beklentileri zayıf görünüyor.

Perşembe günü, sonuçlar açıklanmadan önce seçim kutlamalarına başlandı. Suriye bayrağı ve Esed'in fotoğraflarının yer aldığı, şarkıların söylenip dansların edildiği yürüyüşlere binlerce kişi katıldı. Diğer yandan son birkaç gün içinde Suriye'de seçimlere katılımı teşvik etmek için büyük mitingler düzenlediklerini söyleyen yetkililer, Esed yönetimini destekleyen güvenlik servislerinin de devlet çalışanlarına oy kullanma talimatı verdiklerini ifade ettiler.

ABD tarafından desteklenen Kürt liderliğindeki güçler, ülkenin kuzeydoğusundaki petrol zengini özerk bölgede oylamayı boykot etti. Muhalefetin son kalesi olan kuzeybatı İdlib bölgesinde, insanlar Çarşamba günü kitlesel gösteriler düzenleyerek seçimleri kınadı. Esed seçimlerde az bilinen diğer iki adaya karşı yarıştı: Eski Bakan Yardımcısı Abdullah Selim Abdullah ve küçük, resmi olarak onaylanmış bir muhalefet partisinin başkanı Mahmud Ahmed Meri.

Suriye Halk Konseyi Başkanı Hammude Sabbağ, Meri'nin oyların yüzde 3,3'ünü, Selim'in ise yüzde 1,5'ini aldığını açıkladı. Meri, Suriye halkının iradesine saygı duyduğunu ve Esed'in bu seçimleri kazanmasının doğal olduğunu söyledi.

Sputnik haber ajansının aktardığına göre, Meri, Esed'in Suriye'ye karşı 10 yıldır süren Batılı ve terörist saldırılara karşı koyduğunu söyledi.

Seçimlere katılımıyla ilgili konuşan Meri, "Tiranlık duvarında bir boşluk açtık. Demokrasi ve siyasi çoğulculuğu kökleştirmek adına ulusal demokratik değişim için bir projemiz var. Suriye'de demokrasi ve çoğulculuk yenidir" dedi. Meri bu açıklamayı 50 yıllık çoğulculuk yokluğundan mustarip bir ülke için ve de normalmiş gibi yaptı.

Siyasi yaşamın canlandırılamamasından duyduğu üzüntüyü dile getiren Meri, "Suriye'yi geliştirmek ve rejimin yapısını çoğulcu, demokratik bir sisteme doğru değiştirmek istiyoruz" dedi.

Esed'in oyların yüzde 95,1'ini aldığı seçimlerde Mahmud Ahmed Meri yüzde 3,3 ile ikinci sıraya yerleşirken Abdullah Selim Abdullah yüzde 1,5’lik oy oranı ile seçimlerde üçüncü sırada kendine yer buldu.

Diğer yandan Suriye muhalefeti dün (Cuma) seçimleri yasadışı olarak nitelendirdi. Suriye Anayasa Komitesi'nin muhalif Eş Başkanı Hadi el-Bahra, Twitter hesabından yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı: “Seçimler meşru değil. Seçim görevlileri sonuçları değiştirmeye ve manipüle etmeye zorlandı. Suriyeli seçmenlerin %78,6'sının oy kullandığı yönündeki resmi iddialar doğru değil.”

Suriye Müzakere Komisyonu sözcüsü Yahya el Aridi, 2011'de iç savaşın başlamasından bu yana Suriye'de ikinci kez yapılan devlet başkanlığı seçimlerinin "Suriye ve halkı için utanç verici" olduğunu söyledi.

DPA’ya konuşan Aridi, bu seçimlerin, dünyanın Suriye krizine uluslararası kararlar doğrultusunda çözüm bulma çabalarına meydan okuduğunu kaydetti.