Gassan Şerbil
Şarku'l Avsat Genel Yayın Yönetmeni
TT

Kremlin saati ve Beyrut saati

Dünya Kremlin saatine göre yaşıyor. Efendisinin kararları, gezegenin sakinlerinin güvenliğine, enerji ve tahıl fiyatlarına damgasını vuruyor. Uzmanlar, Rusya'nın Ukrayna'daki savaşının ikinci yılının dünya için bir felaket olacağı konusunda hemfikir.
Vladimir Putin'in komşu Belarus’da taktik nükleer silahlar konuşlandıracağını açıklaması, onun derin bir çıkmaza girdiğinin ve dünyayı da beraberinde bu çıkmaza soktuğunun bir başka kanıtı.
Açıklama, Putin’in ülkesine bu savaşın kaybedeni olarak dönemeyeceğini hatırlatıyor. Ukrayna'yı kaybetmek nihayetinde Kremlin'i kaybetmek anlamına gelebilir. Aynı zamanda Rusya Federasyonu'nun üzerinde dağılma rüzgarlarının esmesi anlamına da gelebilir, çünkü yalnızca güçlü bir adam Rusya kıtasının bölgelerini birleşik tutabilir.
Dünya aynı zamanda Çin-ABD ilişkileri saatine göre de yaşıyor. Tayvan'ın geleceği konusundaki ihtilaf, dünyanın patlaması halinde sonuçlarına katlanamayacağı kadar büyük bir mayın. Tayvan ve çevresinde kan dökülürse, küresel ekonomi ölümcül bir kriz yaşayacak.
Bugünün Çin’i, güçlü tek adamın gölgesinde yaşayan güçlü bir ülke. Yeni Çin, Mao Zedong döneminden bu yana en güçlü liderin yönetimi altında yaşıyor. Neyse ki Çin lideri, şimdiye kadar hem ülkesinin ekonomisini hem de dünya ekonomisini birlikte mahvedecek bir maceraya girişmenin cazibesine kapılmadı.
Mevcut Ukrayna çıkmazındaki en tehlikeli husus, arabulucu Çin Devlet Başkanı büyüklüğünde olsa bile kabul edilebilir bir çıkış yolu formüle etmenin zorluğunda yatıyor.
Putin, Rusya’nın bir parçası olarak gördüğü Ukrayna bölgelerinin ilhakını deklare ederek kapıyı erken kapattı. Bu bölgelerden geri çekilemez. BM gözetiminde ve kendi kuvvetlerinin yokluğunda referandum yapılmasını kabul edemez.
Öte yandan Batı, Putin'in mürekkebiyle, Rus ve Ukrayna kanıyla çizilmiş yeni bir Ukrayna haritasının doğuşunu deklare eden bir anlaşmayı imzalayamaz. Bahmut şehri çevresinde devam eden katliam, tıkanmış bir ufkun ve çatışmaların şiddetinin bir ifadesi. Belarus'ta nükleer silahların konuşlandırılması, Rusya'nın yenilgiden kaçınmak için feci seçimler yapmaya hazır olduğuna dair bir mesaj.
Böylesine ciddi bir uluslararası durumda, yakın ve uzak hükümetlerin durumu iyi okumaları, güvenliklerine ve iç koşullarını korumaya dikkat etmeleri gerekiyor. Sınır ötesi bir istikrarsızlık dalgasını açığa çıkarabilecek çalkantılardan kaçınmak için sakinlerinin ihtiyaçlarını karşılamaya çalışmaya odaklanmalılar. Ortadoğu bu uluslararası durumdan etkileniyor.
Zira bazı bölgelerinde ABD kuvvetleri konuşlanmışken, Rus kuvvetleri de Suriye'de konuşlanmış durumda. Doğu Suriye'deki İran-Amerikan sürtüşmeleri, gerginliğin bir başka kanıtı. Ancak Pekin bölgeye olumlu bir sinyal gönderdi. Çin-Suudi Arabistan-İran bildirisi, sadece Suudi Arabistan ile İran arasındaki ilişkilerin yeniden kurulmasından bahsettiği için değil, aynı zamanda devletlerin egemenliğine ve iç işlerine karışmamaya saygı gösterilmesini vurguladığı için çok önemliydi.
Anlaşmanın uygulama, mekanizmalar ve niyetler açısından test edilmesi beklense de, Ortadoğu'nun son 40 yılına damgasını vuran gerilimlerden, çatışmalardan ve ihlallerden kurtulmak için ciddi bir fırsatla karşı karşıya olunabileceği izlenimi ağır bastı. Bunun parçalanmış ülkelerin nefes alması, fırtınada karaya oturan veya delinmiş gemilere benzeyen haritalarını restore etmek amacıyla gerçek bir çalışma başlatmaları için altın bir fırsat olduğunu düşünenler de var. Haritaların restorasyonu, parçalanmalarına yol açan politikalardan dersler çıkarmakla, ulusal birliği restore etmekle, vatandaşların devlet ve kurumlarına yeniden güvenmesini sağlamakla, ekonomiyi canlandırmakla, eğitim ve sağlık hizmetlerinin düzeyini iyileştirmekle başlar.
Lübnan haritası karaya oturmuş bir gemi değil. Yolsuzluk sistemi, başarısızlık ve hiziplerin devletin cesedi üzerindeki mücadelesinin onu ittiği dipten çekilmesi gereken delinmiş bir gemi. Lübnanlı siyasetçilerin Kremlin saati ve Tayvan saati ile meşgul olacak kadar zaman bulamadıklarını varsaysak bile, Lübnan'ı uzun süredir içinde bulunduğu cehennem zindanlarından çıkarmaya başlamak için her fırsatı değerlendirmelerini talep etmek sıradan bir Lübnanlının hakkıdır.
Dağılmış haritalar arasında en tehlikelisi Lübnan'ın durumu. Lübnan'daki kötüleşme doktorun var olması ve hastanın tedavi görmek istemesi halinde bile doktoru başarısızlıkla tehdit edecek bir noktaya ulaştı. Açlıklarını bastıracak bir şeyler bulmak için çöp yığınlarını karıştıran Lübnanlılara dair görüntülerden daha tehlikelisi, Lübnanlı gruplar arasındaki köprülerin aşınmasıdır. Aralarındaki iletişimde fraksiyonlar dilinin yerleşmesi, anayasanın başvurulabilecek bir referans olarak görülmemesidir. Anayasa ve anayasal sürelerin küçümsenmesi, Lübnan yapısının ruhuna aykırı uygulamaların dayatılması, Lübnan'ın dayanma gücünü aşan projelere ve çatışmalara katılması, Lübnan'ı dipten dibe sürükleyen etkenlerdir.
Lübnan’daki saatler savaşı acı verici, çünkü Lübnanlı gruplar arasındaki ilişkilerde meydana gelen büyük hasarı gözler önüne seriyor. Köprülerin yıkılışını ortaya çıkarıyor. Diller arasındaki mesafeyi, yabancılaşma düzeyindeki yükselişi, küçük vatan haritası içinde küçük haritalar arasındaki yabancılaşma düzeyindeki yükselişi açığa çıkarıyor. Geçmişi okumakta, şimdiyi ele almakta, geleceğe bakmakta aralarındaki ihtilafın boyutunu meydana çıkarıyor. Küçük haritalarda güç dengesine, kimliğe, değişen siyasi, sosyal ve demografik özelliklere, Lübnanlıların yaşam tarzına, ülkelerinin bölgesel ve uluslararası konumuna dair çarpıcı korkuyu gözler önüne seriyor. Bu ölümcül kanamanın en iyi kanıtı göç, Lübnanlıların ölüm botlarına binecek kadar ülkelerinden ve halkından ümitlerini kesme noktasına varmalarıdır.
Saatler savaşı acı verici. Lübnanlılar her fırsatta kendilerinin birleşik bir halk değil, coğrafyanın dar bir köşeye sıkıştırdığı bir halklar topluluğu olduğunu mu söylüyor?
Tüm mezhepleri ve renkleri barındıran, barışın daha ölümcül bir savaşı beklerken tesis edilmiş bir ateşkesten ibaret olmadığı bir devlet kurma yeteneklerinden ümit kestiklerini mi söylemek istiyorlar?
Mevcut Lübnan'ın hasta ve tedavi edilemez olduğunu mu söylemek istiyorlar? Hakları garanti eden ve korkuları ortadan kaldıran bir birlikte yaşama formülünü netleştiremediklerini mi söylemek istiyorlar?
Başarısız bir evlilik ve imkansız bir boşanma denkleminde sonsuza kadar yaşamak mı istiyorlar?
Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nın boş, ne mahkemenin mahkeme ne polisin polis olduğu, aynı şeyin parlamento ve hükümet için de geçerli olduğu kaygılı bir coğrafyada daha ne kadar yaşayabilirler?
Lübnanlılar neden deneyimlerini unutuyor ve onlardan ders almayı reddediyorlar? Zamanın Lübnan'dan daha büyük her seçeneğin maliyetli, daha düşük her seçeneğin de pahalı olduğunu doğruladığını neden gözden kaçırıyorlar?
Dünya Kremlin saatine göre yaşıyor, Lübnan ise korku ve kötülükleri saatine göre yaşıyor. Ukrayna çıkmazına zor da olsa bir çözüm bulunabileceğine inananlar var ama Lübnan çıkmazı Lübnan'ın kompozisyonunun bir parçası.
Saatler savaşı korkutucu.
İki saatli bir başkent, iki saatli kurumlar, iki saatli binalar...
Peki Lübnan hangi saate göre ölecek?