Kaybolmayan hafıza

“Filistin: Unutkanlığa Karşı Güçlü Hafıza” kitabının başlığı, amacına ulaştı. Çünkü kitabın yazarı Faysal Ebu Hadra, doğruları aktardı. Yazarın kitap ve roman yazmada profesyonel olmadığını söylemeliyiz. Fakat Ebu Hadra, çocukken politikaya âşıktı. Yafa’daki en-Nuzha mahallesinden ayrılmaya mecbur bırakılmadan önce politika, çoğu Filistinli akranları gibi onun da günlük kaygısına dönüştü. Kardeşleri Süheyl, Saad ve Reşid’le birlikte Suudi Arabistan’a yerleştikten ve Suudi Arabistan vatandaşlığına geçtikten sonra siyasetle özellikle de Filistin konusuyla ilgilenmeden iş dünyasında başarıyı yakalayamadı. Sözcüklere yönelik tutkusu arttı. Böylece yazılı metin, tutumunu ifade etmek ya da ilgili kişilere özellikle de karşılıklı saygıya dayalı dostlukların bir araya getirdiği farklı örgütlerdeki Filistinli üst düzey liderlere mesajını ulaştırmak için nefes aldığı bir akciğere dönüştü.
Her otobiyografi yazarının başına geldiği gibi muhtemelen Faysal Ebu Hadra da şu zor sorularla karşı karşıya kaldı: Ne kadarını halka anlatabiliriz? Ne kadarı gizlenmeli? Sırlar hapishanesinin esiri olarak devam etmesi gereken şey nedir? Bu sorunun en net cevabı, sadece yazarın kendisinde saklıdır. Çünkü tüm bu ortaya çıkanlardan sonra ne gizlediğini sadece kendisi biliyor. Buna rağmen özelde Filistin, Suriye, Lübnan genelde ise Ortadoğu’nun içinden geçtiği zorlu zamanlarda “Filistin: Unutkanlığa Karşı Güçlü Hafıza”  kitabının sayfalarının ortaya çıkardığı sırlar, oldukça önemlidir.
Bu çerçevede yazarın hatıraları, 2010’larda meydana gelen bazı olayların, yani Arap Baharı’nın arka planını anlamaya yardımcı oluyor. Faysal Ebu Hadra, Arap liderler ve Arap politikacılarla yaptığı görüşmeleri anlatırken okurlarını Suriye Devlet Başkanı Hafız Esed’le ilk görüşmesine götürüyor. Ebu Hadra, görüşmenin Paris’te birlikte “Al Mustaqbal” dergisini kurduğu deneyimli gazeteci Nebil Huri eşliğinde gerçekleştiğini söylüyor. Daha önce de Faysal Ebu Hadra, o dönemde büyük bir rağbet gören ve tecrübeli Arap gazetecilerin yazılar yazdığı dergi için 1982 yılında Lübnan’dan ruhsat aldı.
Ebu Hadra, temiz, demokrat, İsrail karşıtı, Filistin meselesinin destekçisi ve Esed’in kendisini öldürmek istediğine inanan Marunî lider Tuğgeneral Raymond Edde’yle Paris’te görüşmesinin ardından söz konusu görüşmede Devlet Başkanı Esed ile Raymond Edde arasında arabuluculuk yapmaya çalıştığını söylüyor. Görüşmede Devlet Başkanı Esed, Edde’ye herhangi bir kötülük gelmesini istediğini yalanlıyor ve gerekli korumayı sağlamakla birlikte Beyrut’tan gelmesi şartıyla Edde’yi Şam’da memnuniyetle kabul edeceğini belirtiyor. Ebu Hadra, Esed’in görüşmekten memnuniyet duyacağını Edde’ye aktardı. Fakat Edde, bu öneriyi hemen reddetti. Çünkü Lübnanlı politikacı, Devlet Başkanı Esed’e güvenmiyordu. Edde’nin başta arabuluculuk prensibini kabul etmesinden dolayı Ebu Hadra, bu durum karşısında rahatsız oldu.
İkinci bir görüşme de Hafız Esed, 1973 savaşına girmeden önce Enver Sedat’la koordinasyon konusunda ve İsrail’i ziyaret etmeden önce de Mısır Cumhurbaşkanı’yla yaptığı son toplantısı hakkında yazara önemli bilgiler aktarıyor. Esed, Sedat’ın Tel Aviv’le bireysel barış anlaşması imzalamama vaadini ihlal ettiğini söylüyor. Faysal Ebu Hadra, dikkat çekici bir değerlendirme yakalıyor. Suriye Devlet Başkanı, sohbet boyunca Mısır Cumhurbaşkanı’na sadece “Enver” diye işaret ediyordu.
Sonraki sayfalarda yazar, okurlarını Yaser Arafat, Mahmud Abbas ve görevinin bitmesinin ardından Tokyo-Pekin arasında uçakta George H.W. Bush’la yaptığı görüşmelere götürüyor. Aynı şekilde Ebu Hadra, Mısır’ın Tel Aviv Büyükelçisi Muhammed el-Bisyoni’nin evinde İsrail Başbakanı İzak Rabin’le görüştü. Burada Filistinlilerin tarihi hakları konusunda Rabin’le sıcak bir görüşme gerçekleşti. Ebu Hadra, görüşmede Eski Ahit’e dayanarak konuştu. Hatta Rabin, Ebu Hadra’ya “Açıkçası Tevrat’ı benden daha iyi biliyorsun” dedi.
“Filistin: Unutkanlığa Karşı Güçlü Hafıza” kitabı, hem şu an hem de gelecekte tarihçilere faydalı olacak bir eserdir.  Ayrıca Faysal Ebu Hadra’nın kitapta yer alan ve çoğunun da Filistin meselesine odaklandığı yazıları, kendi tutumundan ziyade yazarın siyasi görüşmelerden çıkardığı sonuçları kapsamaktadır. Kitap, okunmaya ve takdir edilmeye değer önemli bir eserdir.