Güçlü bir yönetici insanları kendisine çeker. Ülkesinin ışıltısını ikiye katlar ya da kırılganlığını gizler. Düşmanların arzularını frenler veya onların tuzaklarını boşa çıkarır. Gösteriş yapma ve yenilmez hissetme fırsatı sunar. Güçlü lider güvenlik ve istikrarı sağlayabilir, kaosa karşı koruyabilir. Aynı zamanda güven ve huzur yayma, tek tip bir resmi anlatı dayatma becerisine de sahiptir. Yöneticinin veya liderin güçlü olması yeterli değildir. Önemli olan gücüyle ne yaptığıdır. Kafasının koridorlarında neler geçiyor? Ülkeyi ve halkın kaderini yönetme vizyonu nedir? Bazen tarih güçlüyü ele geçirir ve onu atalarının savaşlarında, geçmişin komplo ve intikamlarında sıradan bir askere dönüştürür. Yöneticinin programının iktidarda kalmak, rejiminin prestijini ve devamlılığını tehdit eden “zehirli otları söküp atmakla” yetinmekle sınırlı kaldığı da olur. Güçlülerin meşruiyetlerini sağlamlaştırmak için savaşa ihtiyaç duyduğuna inanan yöneticiler de vardır. Sınır anlaşmazlığı savaşın fitili olabilir. Bazen de güçlü ülkesine kaldıramayacağı bir yük yükler ve onu bölgeyi veya dünyayı değiştirme projesine sürükler.
Vladimir Putin güçlü bir yönetici. Popülaritesi eksik değil ve nükleer füze fırlatma düğmesi bulunan çantasını yanında taşımayı unutmuyor. O, Sovyetler Birliği'ni tek kurşun bile atmadan çökerten Batı'ya karşı "Kutsal Rusya"nın intikamını almak isteyen yaralı bir adam. Ofisinden NATO'nun piyonlarını ülkesini kuşatmak için ileri sürmesini izledi. Gülümsemesi ile Batı'yı aldattı, ülkesinin imajını ve konumunu geri kazanmak için Kızıl Orduyu hazırlamaya odaklandı. Batıya karşı en büyük darbeyi gerçekleştirmek için Ukrayna'yı seçti. Büyük olasılıkla Ukrayna'nın hemen çökeceğini ve Batı'nın yanıt verme iradesi göstermeyeceğini tahmin ediyordu ve işte savaş üçüncü yılında. Kuvvetleri Ukrayna topraklarının büyük bir kısmına konuşlanmış durumda ancak savaşı sonlandıramıyor. Ukrayna'nın Rusya toprakları içindeki yeni yiğit operasyonu savaşın gidişatını değiştirmeyecek ancak Kremlin ve efendisinin imajına zarar verdi. Stalin'in varisinin Kuzey Kore füzelerine ve İran insansız hava araçlarına ihtiyaç duyması basit bir şey değil. Putin savaşı kaybetmeyecek. Bu kaybı ne kendisi ne de ülkesi kaldıramaz. Daha da ilerleyecek ve belki daha çok batacak. O dünyayı sarsabilecek güçlü bir adam ama çözümü yok.
Kim Jong-Un güçlü bir lider. İyi bir babanın çocuklarını koruduğu gibi o da füze ve nükleer cephaneliğini koruyor. Ülkesinde kendisine itiraz olarak tek bir parmak bile kalkmıyor. Muğlak sorular sorulmuyor. Ukrayna krizi ona heyecan verici bir görev sundu. Füzeleri ve mühimmatları Rus ordusunu cephane eksikliği ve yokluğundan koruyor. Rusya-Çin ekseninde koltuğu ayrılmış durumda. Hiçbir güç onu taciz etmeye cesaret edemez. Ancak bu güçlü adamın yoksulluk, işsizlik ve eğitim sorunlarına çözümü yok. Güney Kore teknolojik ve ekonomik ilerleme, insanların yaşam standartlarını iyileştirme yarışında ilerlemeye devam ederken, ülkesi eli tetikte uyuyor.
İsrail tepeden tırnağa silahlanmış bir devlet. Öldürme gücünü ikiye katlamak için teknolojik gelişmelerden yararlanan bir nükleer cephanelik ve ölümcül bir askeri makine. Binyamin Netanyahu, İsrail'in güvenliği söz konusu olduğunda ABD'nin zayıf noktalarından yararlanmayı iyi bilen, tehlikeli ve mahir bir oyuncu.
Netanyahu, Hamas Tufanına Filistinlilere yeni bir Nekbe yaşatarak karşılık verdi. Gazze bir kan denizi. Bir yıkıntılar denizi. Suikast çemberini genişleterek Beyrut ve Tahran'da büyük darbeler indirdi. Bölgeyi yıkıcı bir bölgesel savaşın eşiğine getirdi ve ABD'yi de yanına aldı. Netanyahu'nun politikalarının en tehlikelisi, Ortadoğu'daki bu kronik çatışmayı yatıştırmanın tek yolu olan Filistin devleti fikrini öldürme konusundaki ısrarıdır. İsrail güçlü bir ülke ama mevcut hükümetin kör politikası daha korkunç savaşların zeminini hazırlıyor.
Netanyahu da güçlü ama bir çözümü yok.
Hamas, kökleri Gazze'de olan Filistinli bir fraksiyon. Filistinlilere yönelik devam eden adaletsizliklere ve Netanyahu'nun tüm pencereleri kapatmasına tepki olarak İsrail'e karşı mücadele etmesi garip değil.
Yahya Sinvar Hamas'ın güçlü bir lideri. İbrani devletine indirdiği darbe emsalsizdi. Peki ama Sinvar'ın bölgesel bir patlama riskini azaltmak için Biden yönetiminin ateşkesi sağlamayı başarmasını beklemekten başka mevcut durumdan çıkmak için bir tasavvuru var mı? Ertesi gün Gazze'de ve Hamas'ın oradaki konumu ne olacak? Filistin Otoritesi ve başkanıyla ilişkiler nasıl olacak? Sinvar'ın güçlü olduğu açık ancak elinde bir çözüm yok ve ateşkes sonrasında önerilebilecek çözümlere uymaya da hazır değil.
İran bölgede büyük bir ülke. Devriminin zaferinin ertesinde Filistin dosyasının önemini fark etti ve hiç tereddüt etmeden ona yatırım yaptı. Mevcut kriz, İran'ın İsrail'e çeşitli açılardan ateş açma kabiliyetine sahip olduğunu gösterdi.
Netanyahu ise oyunun sınırlarını zorladı. İran'ı uzun zamandır kaçınmaya çalıştığı doğrudan çatışmaya çekmek için İsmail Heniyye'nin Tahran'da öldürülmesi emrini verdi. Netanyahu, böyle bir çatışma yaşanması halinde ABD'nin bu çatışmaya dahil olmaktan kaçınamayacağının farkında. Gazze meselesinin İran ve onun bölgesel ve nükleer emelleri ile çatışmanın bir parçası olduğu izlenimini oluşturmak istiyor. İran'ın elinde bölgenin istikrarını etkileyecek kartlar var. Lübnan, Suriye, Irak ve Yemen'deki rolü belirleyici. Ancak İran'ın çatışmaya karşı ve aynı zamanda konuşlanmış olduğu haritaların koşullarını iyileştirecek bir çözümü yok.
Rusya Ukrayna çatışmasına saplanmış durumda ve Zelenskiy'nin ülkesine diz çöktürmek için bu çatışmayı genişletmek veya nükleer saldırı propagandası yapmak zorunda kalabilir. Çin, çatışmaların kol gezdiği Ortadoğu'da temel bir rol oynamaya hevesli değil. Dolayısıyla bilhassa Kamala Harris'in Biden yönetiminin savaş uçurumuna kaymayı önleyen taraf olarak görünmesinden faydalanabileceği düşünülürse, bölgenin ateşkes müzakerelerini ve Blinken'in çabalarını beklemekten başka yapacak bir şeyi kalmadı.
