Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’ndan (UAEA) dün yapılan açıklamada, Tahran’ı nükleer faaliyetleri konusunda şeffaf olmaya çağıran 2015’teki nükleer anlaşma öncesinde beyan edilmeyen ancak faaliyetlerinden şüphelenilen ikinci bir nükleer sahanın kurum müfettişleri tarafından incelenerek numuneler alınabileceği bildirildi.
UAEA’nın denetimleri geçen ay Tahran ile varılan uzlaşı kapsamında yapılacak. Anlaşma öncesinde Ajans’ın İran’daki iki nükleer tesise girerek denetim yapma talebinde bulunması krize neden olmuştu.
Reuters, UEA’nın denetimde bulunacağı tesislerin isimleri hakkında herhangi bir bilgi vermedi ancak Ajans ile ABD istihbarat servislerinin İran’ın gizli bir nükleer silah programını durdurduğuna inandığı yıl olan 2003’te Tahran’ın söz konusu nükleer tesislerde şüpheli faaliyetler yürüttüğünü aktardı.
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı, İran’ın herhangi bir bölgesinde gerekli gördüğü sürpriz incelemeler yapmaya yetkisinin olduğunu savunuyor. Ancak Tahran yönetimi, UAEA’nın bu ay belirli tarihlerde giriş yapmasının kabul edildiği anlaşmaya kadar, 7 ay boyunca tesislere giriş taleplerini reddetti. İranlı yetkililer, kurumun başka tesislere girme talebinde bulunmaması için söz aldıklarını bildirdiler.
Ajans tarafından yapılan açıklamada şu ifadeler kullanıldı:
“Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı tarafından belirlenen güvenlik önlemlerinin uygulanmasına ilişkin sorunları çözmek için İran ile varılan anlaşma kapsamında bu hafta İran’daki ikinci bölgeye girildi ve numuneler toplandı.”
İran geçen Ağustos ayı sonunda, UAEA Başkanı Rafael Grossi’nin Tahran’a yaptığı ziyaretin ardından kurumun iki bölgeye girmesine izin verdiğini duyurmuştu. Ajans müfettişleri bölgeyi ilk defa Eylül 2020 başında ziyaret ettiler.
Müfettişlerin ziyaret ettikleri birinci nükleer sahadan toplanan numuneler laboratuvarlara gönderilecek nükleer özellikleri bulunup bulunmadığının tespiti için analizler yapılacak. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın asıl görevi, dünya ülkelerindeki nükleer maddelerin silah yapımında kullanılmasını engellemek için nükleer materyallerin envanterini çıkarmak.
Numune analiz sonuçlarının çıkması birkaç ayı bulabilecek. Bu süre içerisinde ABD’de başkanlık seçimleri yapılacak ve Başkan Donald Trump’ın başlık görevine devam edip etmeyeceği, kapsamlı bir anlaşmaya ulaşmak amacıyla İran’ın bölgesel faaliyetlerini sınırlandıracak ve balistik füze geliştirme programını kontrol altına alacak nükleer anlaşmayı iptal etmeye yönelik çalışmalarını sürdürüp sürdürmeyeceği belirginlik kazanacak.
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı yönetim kurulu geçen haziran ayında, 2012’den bu yana ilk defa İran’dan uluslararası taleplere yanıt vermesini isteyen bir karar aldı. Bu girişim, ABD’nin Mayıs 2018’de nükleer anlaşmadan çekilmesinden bu yana sorunlar yaşanan nükleer anlaşmayı bir anlamda ortadan kalkmakla tehdit etti. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Başkanı Rafael Mariano Grossi 14 Eylül 2020’de düzenlediği basın toplantısında, ilk tesisten alınan numunelerin analizinin “en az iki ay sürebileceğini” bildirdi.
AFP’nin uzmanlardan aktardığına göre, “15 yıldan daha eski olduğu varsayılan nükleer faaliyetlerin, İran’ın şu anki faaliyetleriyle hiçbir ilgisinin olmadığı, İran’ın şu anki nükleer faaliyetlerinin tehdit oluşturduğu ancak Tahran’ın Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’na olan taahhütlerine göre gerekli denetimleri kabul etmek zorunda kalacağ” belirtiliyor.
Tahran yönetimi, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın İsrail’in topladığı istihbarat bilgilerine dayanarak ülkedeki iki tesise girmeye çalıştığına işaret ederek “devam eden iddiaları doğrulamak ve çürütmek için sonu olmayan bir sürecin kapısını aralama girişimleri” olarak tanımladığı hamleye karşı çıkmıştı. Diğer yandan kurum, bu konudaki tüm bilgilerin doğruladığını ve durumu hafife almadığını duyurdu.
İki buçuk yıldır nükleer anlaşmaya taraf olmayan ABD, Avrupa’yı, Rusya’yı ve Çin’i nükleer anlaşmadan çekilmeye zorlamak için Tahran’a baskılarını sürdürüyor.
Tahran, ABD’ye verdiği karşılıkta anlaşmadan kademeli olarak çekileceğini duyurdu. Ardından santrifüjlerin kullanımını izin verilen orandan daha ileri düzeye taşıtarak anlaşmanın sınırlarını aşacak seviyelerde uranyum zenginleştirme faaliyetlerine devam etti.
İran, ABD yaptırımlarını telafi edecek düzeyde önemli ekonomik kazançlar sağlayarak Avrupalıların İran petrolünü satın almaları da dahil olmak üzere defalarca nükleer anlaşmadaki yükümlülüklerinden geri adım atmayı taahhüt etmişti.
Uluslararası müfettişler İran'ın ikinci gizli nükleer sahasından numuneler toplayacak
https://turkish.aawsat.com/home/article/2540436/uluslararas%C4%B1-m%C3%BCfetti%C5%9Fler-i%CC%87ran%C4%B1n-ikinci-gizli-n%C3%BCkleer-sahas%C4%B1ndan-numuneler
Uluslararası müfettişler İran'ın ikinci gizli nükleer sahasından numuneler toplayacak
Uluslararası müfettişler İran'ın ikinci gizli nükleer sahasından numuneler toplayacak
لم تشترك بعد
انشئ حساباً خاصاً بك لتحصل على أخبار مخصصة لك ولتتمتع بخاصية حفظ المقالات وتتلقى نشراتنا البريدية المتنوعة