Hüseyin Şubukşi
TT

Para ile hedef, ayı ve kartal

Görünüşe göre bu yıl, 2020, değişimlerin yılı. Değişimleri yapmasa da en azından katalize ediyor ve oluşumlarının hızlanmasına katkıda bulunuyor.
Uzaktan eğitim ve ondan önce uzaktan çalışma, seyahat yasağı, zor ve karmaşık şartları benimsendi. Kullanıcılar, mecbur bırakıldıkları uygulamaların içinde boğuldular. Onlar tarafından kuşatıldılar, dolayısıyla mahremiyetlerini ve özgürlüklerini kaybettiler. Şimdi ise hükümetlerin ve kendi merkez bankaları tarafından temsil edilen ülkelerin, kripto para birimlerinin kabulünü ve bunların resmi olarak tanınmasını yasallaştırmak için attığı ciddi adımlarda önemli ve oldukça dikkat çekici bir artış görüyoruz. Bu para birimleri uzun bir dönem ciddi ve saygın bir finansal alışveriş yolu olarak tanınmamış ve kabul edilmemişlerdi.
Bütün bunlardan dolayı, 7 büyük merkez bankasının özel kripto para birimlerinin olası şeklini belirleme çalışmalarına başladığına dair dolaşımda olan son haberler, bu ülkelerin, Çin’in bu alandaki öncü rolüne (dijital yuan piyasaya sürmesi) uyum sağlamalarına yardım olacak bir girişim gibi görünüyor. Ayrıca, Facebook Şirketinin piyasaya sürdüğü “Libra” gibi, büyük şirketlerin özel kripto para birimi girişimlerini ötesine geçmeye dönük de görünüyor. Apple, Amazon, Google ve diğer büyük şirketlerin de beklenen ve aynı amaca dönük projeleri bulunduğunu unutmayalım.
Bahsedilen 7 Merkez Bankası şunlardır: Federal Rezerv  Bankası (ABD Merkez Bankası), İngiltere Merkez Bankası, Avrupa Merkez Bankası, İsviçre Ulusal Bankası ve Japonya Merkez Bankası. Çin Halk Bankası adıyla bilinen Çin merkez bankası ise bu etkili ve önemli grubun içinde yer almadı. Çin'in bu çok önemli grupta yer almamasının açık ve son derece önemli bir anlamı vardır. O da, Çin ile ABD (ve müttefikleri) arasındaki ticaret savaşının açıkça ve tüm ekonomik cephelerde tırmandığıdır.
Merkez bankalarının bu yeni adımının temel amacı, kendi bünyesinde dijital ve mevzuatı tarafından "onaylanmış" yeni bir finansal araç yaratmaktır. Bütün bunlardan amaç ise oldukça endişe verici ve tehlikeli bir şekilde artan ödeme açıklarını kapatmaktır. Kripto para birimleri başlangıcından itibaren merkez bankalarının alay, korku ve şüphelerinin konusu oldu. Bu para birimleri ancak Facebook’un geçen yıl kripto para birimi “Libra”yı piyasaya süreceğini açıklamasının ardından ciddiye alınmaya başladı.
O zamanlar, yeni kripto para biriminin büyük para birimleri ve devlet borçlarından oluşan bir karışım tarafından destekleneceği söylenmişti. Yukarıda bahsi geçen merkez bankaları, büyük kripto para birimlerinin hesaplarından milyarlarca dolarlık bakiyelerin aniden kaybolduğu yönündeki söylentiler ışığında, kripto para birimlerinin hala ciddi güvenlik sorunları ile karşı karşıya oldukları bir zamanda bu girişimi başlattılar. Aynı zamanda, kripto para birimlerinin, çeşitli terör örgütlerinin finanse edilmesinde, insan ticareti ve kaçakçılığı, kara para aklama, uyuşturucu ticareti vb. şüpheli faaliyetlerde kullanıldığına dair dedikodular da ortalık da dolaşıyor. Ancak merkez bankaları bugün, kağıt paranın dünya ekonomileri için yolsuzluğun yayılmasını kolaylaştıran ve yıkıcı mekanizmasının dişlilerini yağlayan en önemli unsurlardan biri olduğunun farkında. Sadece bu da değil, günümüzde dolaşımdaki kağıt para birimlerinin vergi ve hükümet kontrolüne tabi olmayan paralel ekonominin devam etmesi ve büyümesi için de en önemli araç olduğuna dair artan bir kanaat de var. Bunlar ayrıca, her türlü şekliyle ve araçlarıyla organize suç için güvenli bir cennettir.
Çin, bu gelişmelerin bağlamı dışında değil. O da kripto para biriminin asla gözden kaçırılamayacak veya reddedilemeyecek yeni bir gerçeklik olduğuna inanıyor. Bu nedenle, ilk geniş çaplı kripto para birimi kullanımı testi kapsamında on milyonlarca dijital yuanı piyasaya sürme kararı aldı. Bu test, Çin içinde en gelişmiş ve hazır bölgelerde başlayacak ve kademeli olarak ülkenin tamamına yayılıp benimsenecek. Kripto para birimi, ortaya çıkan yeni dünya düzeninin yeni bir sayfasıdır. ABD ve müttefikleri için kripto para birimlerinin kullanılmasındaki amaç, ödeme zorluklarının üstesinden gelmek ve ödeme yöntemlerini genişletmek için yeni bir ödeme yöntemi bulmaktır. Çin’e gelince, mesele tamamen farklıdır. Çin, yeni kripto para birimini, doların küresel ekonominin gücü üzerindeki kontrolünü sona erdirmek için cephaneliğine ekleyeceği etkili bir silah olarak görüyor.
Çin kızıl ejderhası, ABD dolarının dünya ekonomisi üzerindeki hakimiyetini ve egemenliğini ortadan kaldıramazsa, dünya çapında bir numaralı ekonomik güç haline gelerek tam anlamıyla başarılı olamayacağına ikna olmuş durumda. İşte Çin’in birinci hedefi budur.