Suudiler ‘ISEF’ ödülünü nasıl kazandı?

Yaratıcılık birdenbire mi ortaya çıkıyor? Fikrimi doğrudan belirteyim: Evet, yaratıcılık bir anda ortaya çıkabilir. Küçük bir köydeki bir çocuk, sabahları donanımı basit olan bir okula, belki de tutkusu, hırsı ve vizyonu olmayan öğretmenlerin yanına gider. Bir çocuk büyüyüp beynine gömülü olağanüstü entelektüel yeteneklere sahip genç bir insana dönüşür.
Bu genç, bir fırsat bulup bunu yerine getirdiği için şanslı. Çünkü bu durum, kendisinde alışılmadık bir güveni, dürtüyü ve bir hurdalık gibi kafasında rastgele biriken düşünceleri serbest bırakma arzusunu yeniden alevlendirdi. Fırsattan yararlandı ve bir mühendis, mucit, yetenekli bir doktor veya tanınmış bir yazar oldu. Tesadüf mü? Evet, tesadüf. Tesadüfler ne yazık ki sallantılı ve istikrarsız bir temeldir, güvencesizdir, istikrarsızdır ve ulaşılacak bir yol olarak kendisine itimat edilemez.
‘Google’ aktif olarak yaşı, cinsiyeti ve uyruğu ne olursa olsun, yaşıtlarına göre olağanüstü yeteneklere sahip yaratıcı gençler arıyor ve sahip oldukları sertifikaya ve övündükleri onur düzeyine pek aldırmıyor. Yalnızca üretimine ve kendisine ne katacaklarına bakıyor. Yaratıcılara ilişkin bu görüş, geleceği şekillendirmek için bugün kullanılan yaklaşımlardan biridir.
Intel Uluslararası Bilim ve Mühendislik Fuarı’nın (ISEF) şu anki oturumlarında Suudiler, başta enerji, kimya, programlama ve sistemler ve mühendislik olmak üzere farklı alanlarda 16 büyük ödül ve 6 da özel ödül kazandı.
G20 ülkeleri ile karşılaştırıldığında Suudi Arabistan, ABD’den sonra ikinci sırada ve Hindistan ile aynı konumda. İyi haber ise sadece ödül kazanmak değil, devletin bu akılları vermiş olmasıdır. Çünkü yeteneklilerin bakımı için açık bir kurumsal sisteme, dönen ve durmayan çarka sahiptir. Kral Abdulaziz ve Yoldaşları Üstün Yetenek ve Yaratıcılık Vakfı (Mawhiba), yaratıcılık tohumlarını Eğitim Bakanlığı ile birlikte küçük yaşlardan itibaren beslediği programlara sahip. Sponsorluğu Suudiler tarafından üstleniliyor ve projeleri, küresel yarışmalara sunuluyor. Vakfın, insanların çoğunluğunun yapamadığını sağlayan küresel bir insan gücü kaynağı olması için büyük bir insani eylem mevcut.
Dünyadaki yaratıcı insanların oranı, çoğunluğa kıyasla küçüktür. Jaffal adında bir inovasyon danışmanı tarafından Mawhiba internet sitesinde yazılan bir makalede, NASA’nın 5 yaşındaki çocukların yaratıcılık oranının yüzde 98 olduğunu, bunun 10 yaşında üçte bire düştüğünü ve büyüdükçe de azalmayı sürdürdüğünü tespit ettiğini yazdı. Yani NASA, yaratıcılığın örneğin 60 yaşında kalmadığını mı söylüyor? Kanıtlar aksini gösteriyor, Einstein bir örnek. NASA’nın çalışmasının amacı, bir çocuğun beyindeki yaratıcılık merkezlerinde doğuştan sahip olduğu spontane yaratıcılık hakkında bilgi sunmaktır. Yani fizyolojik bir çalışmadır. Ayrıca çalışma, aile, okul ve hırslı bir benlik gibi sponsorlar bulamazsa bu yaratıcılığın azaldığı hakkında bilgi vermektir. Ödül kazanan Suudilerin her biri, aileleri ve onları benimseyen ve onlara güçlendirme araçları sağlayan bir kurum tarafından desteklendi. Böylece öncü fikirler ortaya çıktı ve umutlar gerçekleşti. Bu durum, apaçık bir ders niteliğindedir. Zira görmezden gelinen tohum çimlenmez. Biraz dikkatsizce beslerseniz zayıf bitkiler verir ve göz dolduran bir hasat istiyorsanız da ona iyi bakmak zorundasınız. Bugün çocukların zihinsel yeteneklerinin onlarca yıl önceki çocuklarınkinden daha fazla olduğuna inanıyorum. Siz de küçük çocuklarınızı teknoloji, yaratıcılık, hızlı zekâ ve yaratıcı fikirlerle ilgilenirken takip edin. Bu durumun nedeni, geçmişteki çocukların daha az zeki olmaları değil, zihinsel uyarılardan yoksun olmalarıdır.
Suudi Arabistan’da iki gün önce bir başka haber daha yayınlandı: Askeri Sanayiler Genel Otoritesi, ‘ulusal kadroları askeri sanayide çalışacak teknoloji ve mühendislik açısından yetiştirmek’ üzere Ulusal Askeri Sanayiler Akademisi’nin kurulduğunu duyurdu. Neden? Ne amaçla? Askeri Sanayiler Genel Otoritesi, silah ve yedek parça satın almak için milyarlarca dolar harcayan bir ülkede, 2030 yılına kadar bu sektörü besleyen insani kaynağın yüzde elli oranında ulusal kadro olmasını planlıyor.
Güzel ironi, yaratıcıları erken yaşta çekme konusunda diğer tüm sektörlerin önünde gelen dünyadaki tek sektörün spor olmasıdır. Nedeni açık. Çünkü kas çabasının ömrü sınırlıdır. Bu nedenle spor kulüpleri, gençleri, kas yeteneklerinin ve fiziksel zindeliklerinin yavaşladığı yaşa gelmeden kulüplerinde ve milli takımlarında yıldız yapmak için benimseme yoluna gitmektedir. Buradaki amaç ise zamana karşı yarıştır.
Bulmaca değil. Bir zamanlar imkânsız olduğunu düşündüğünüz bir hedefe ulaşmak istiyorsanız ilk adımları atmak için kendinizi zorlayın. İmkansızın sadece iradenizi ele geçiren bir yanılsama, dünyanın başka bir yerindeki hareket etmesi gereken bir çarkta bir sopa olduğunu göreceksiniz.