Rüzgarlara karışıp giden milyarlar

Daha 30’unu geçmemişken, birkaç ay önce serveti yaklaşık 32 milyar dolar olan ABD’li girişimci Sam Bankman-Fried için trajik bir son. Birkaç gün içinde bir dizi hızlı sarsıntıyla şirketi FTX iflas başvurusunda bulundu. Böylece üçüncü en büyük kripto para borsası olan FTX’in milyarlarca doları sadece birkaç gün içinde buharlaşıp uçtu. Bir zamanlar siyaset, yatırım ve hatta hayırseverlik konusunda önde gelen isimlerden ve zenginlerden olan Bankman-Fried’ın şimdi lakabı ‘eski milyarder’ oldu. Artık itibarı eskisi gibi değil.
Her şey 2 Kasım’da başladı. Haber sitesi CoinDesk, Bankman-Fried'e ait olan FTX ve Alameda şirketleri arasındaki şüpheli ilişkiyi netleştiren bir haber yayınladı. Habere göre FTX, müşterilerine ait olan 16 milyar kripto varlığından Alameda'ya 10 milyar dolar transfer etti. Alameda da bu krediyi riskli bahislerde kullandı. Daha sonra bir uzman tarafından kredi garantileri sahte garantiler olarak tanımlanarak bunun borç alan şirketin garantilerinin bir kısmının borç veren şirketin varlıklarının olmasından kaynaklandığı belirtildi.
Olaylar söz konusu haberin ardından hızla gelişti. FTX şirketinin sahip olduğu FTT para biriminin değeri, rakip şirketlerden Binance de dahil olmak üzere bir dizi şirketin FTT varlıklarını satacaklarını açıklamasıyla birlikte düştü. Binance, aynı haftanın ilerleyen saatlerinde FTT satın almaya çalıştı ancak finansal tablolarını inceledikten sonra hızla geri adım attı. Varlıkları 10 Kasım'da dondurulan Bahamalar merkezli şirket bir gün sonra da iflasını ilan etti. ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu ile Adalet Bakanlığı'nın konuyla ilgili soruşturma başlatacağı yönünde haberler çıktı. Bankman-Fried, iflasını ilan edip istifa etmeden önce yatırımcılardan kurtarma paketleri toplamaya çalıştı. Ancak girişimleri başarısız oldu. Zira şirketinin likiditesi bir milyar doları geçmezken, gerekli miktar 9 milyar doları aşıyor!
FTX’in bu şekilde iflas etmesi, kripto para dünyası için adeta bir şok oldu. Binance şirketinin başkanı, bunu, Lehman Brothers'ın düşüşüyle ​​başlayan küresel finansal krizin başlangıcına benzetti. Bu benzetmenin yapılmasının haklı nedenleri var:
Birincisi, şirketin üçüncü en büyük kripto para borsası olması ve gerek bireyler gerekse finansal kuruluşlar olsun, uzun bir müşteri listesine sahip bulunması. İkincisi, kripto para birimi sisteminin, finansal sistem gibi karmaşık bir şekilde birbirine bağlı olması. Bir şirketin çöküşü, yatırımlarını geri çekmeye başlayan yatırımcılardan kaynaklanan panik nedeniyle diğerlerinin de sarsılacağı anlamına gelebilir. Yatırımcıların bir kısmı yatırımlarını geri çekmeye başladı bile. Hatta BlockFi müşterilerin paralarını çekmesine engel getirdi. Bu bağlantı, Bitcoin değerinin kısa bir süreliğine 16 bin doların altına düşmesine neden oldu. Bu son iki yılın en düşük seviyesi olarak kayıtlara geçti. Geçen yıl Bitcoin 67 bin dolarla zirveyi görmüştü.
Bu iflasın etkisi, Galois Capital Koruma Fonu da dahil olmak üzere diğer şirketlere çoktan yayıldı. Galois Capital kurucusu, bu duruma gelindiği için üzgün olduğunu ve iflas eden şirketten mümkün olduğunca çok şeyi kurtarmak için her yolu deneyeceğini söyleyerek yatırımcılardan özür diledi. Galois Capital FTX’e yaklaşık 100 milyon dolar yani sermayesinin yaklaşık yarısını yatırmıştı. Kurucu, şirketinin eski haline dönmesi için birkaç yıla ihtiyacı olduğunu itiraf etti.
FTX’in iflasından sadece finans dünyası değil, siyaset dünyası da etkilenecek. Zira Bankman-Fried, George Soros'tan sonra ABD Demokrat Partisi'nin en büyük destekçilerinden biri. Bankman-Fried’ın gelecekte Demokrat Parti'nin yeni nesli arasında yer alacağı düşünülüyordu. Bankman-Fried daha önce taleplerini destekleyen adaya bir milyar dolara kadar bağışta bulunma sözü vermiş ancak daha sonra bu sözünden dönmüştü.
Diğer yandan çevre aktivistleri de dahil olmak üzere bu düşüşe sevinenler var. Çevre aktivistleri özellikle bitcoin işletmeciliği küresel elektrik tüketiminin yaklaşık yüzde 0,5'ini kullandığından, kripto para birimlerinin ortadan kalkmasını çevre için iyi görüyorlar. Bazıları da bu işletmeciliği elektronik çiplerin kıtlığının ve yüksek fiyatlarının en önemli nedenlerinden biri olarak görüyor.
FTX'in iflası, şeffaflık eksikliğinin doğrudan bir sonucudur. Şeffaflık yatırımcıların paralarını riskli işlere yatırmadan önce dikkat etmeleri gereken bir husustur. Bu iflasa yol açan skandal, meçhul bir kişiden değil, finans ve siyaset dünyasının en önemli isimlerinden birinin sahibi olduğu bir şirketten geldi. Bu şirketin sahibi, kripto para birimi için daha fazla mevzuat ve düzenleme yapılmasının savunucularından biridir. Pek çok kişi kripto para birimlerinin uzun vadede bu olaydan etkilenmeyeceğini, piyasaların doğası gereği piyasanın kendi kendine toparlanacağını iddia etse de piyasa bu etkiyi kesinlikle unutmayacaktır. Kripto para birimleri için bir düzenleme olmadığı sürece bu olayın tekrarını görmemiz mümkün!