Dr. Mustafa Eraslan
Fitoterapi Uzmanı
TT

Diyabete birlikte dur diyelim!

Diyabet ya da halk arasındaki ismi ile şeker hastalığı kanda kan şekerinin yükselmesi ve buna bağlı çok su içme, çok idrara çıkma, çok yemek yeme gibi bulguların eşlik ettiği bir hastalıktır. Kan şekerinin yüksekliği beraberinde bazı organlara hasar verebilmektedir. Diyabet hastalarında en çok zarar gören organların başında göz, böbrekler ve sinir hücreleri gelir. Uzun süredir şeker hastalığı olan ve kan şekeri kontrolsüz seyreden hastalarda organ hasarları daha sık görülmektedir. Bu sebeple diyabet hastalarının düzenli olarak göz muayenelerini yaptırması gerekmektedir. Böbreklerin değerlendirilmesi ve kişinin diğer organlar açısından mutlaka düzenli olarak kontrol edilmesi gerekmektedir.
Diyabet hastalığı tip 1 ve tip 2 olacak şekilde ana temel iki gruba ayrılsa da son zamanlarda başka alt gruplarının da olduğu saptanmıştır. Tip 1 diyabet hastalarına insülin tedavisi vermek gerekir. Tip 2 diyabet hastalarında hastalığın ağırlığına göre öncelikle yürüyüş ve beslenme düzenlenmesi gibi yaşam tarzı değişiklikleri tavsiye edilmektedir. Ancak yaşam tarzı değişikliği yeterli olmadığı durumlarda ağızdan alınan diyabet ilaçları (oral antidiyabetikler) kullanılabilir. Bu ilaçların da yeterli gelmemesi durumunda hasta insülin kullanması gerekebilmektedir.
Özellikle kilo problemi olan tip 2 diyabet hastalarında kilo verme kan şekerini düzenlemek için çok yardımcıdır.
Şeker hastalarında beslenme çok önemlidir. Glisemik indeksi yüksek olan şeker, beyaz ekmek, beyaz pirinç gibi gıdaların tüketilmesindense tam buğday ekmeği, kabuklu esmer pirinç tüketebilirsiniz. Yeşil sebze ağırlıklı beslenmek kan şekerinizin düzenlenmesine yardımcı olacaktır.
Şeker hastası olarak kaçınmanız gereken gıdalar:
- Beyaz ekmek gibi basit karbonhidratlar
- Beyaz pirinç
- Şeker ve şekerli ürünler
- İşlenmiş ve paketli gıdalar
- Aşırı yağlı kızartılmış ürünler
- Hazır meyve suları
- Gazlı içecekler
- Pasta, kek, kurabiye
- Baklava
- Konserve gıdalar
- Bol şeker ile yapılmış reçeller
Kullanabileceğiniz gıdalar:
- Yeşil sebzeler
- Tam buğday ekmeği ya da kepekli ekmek gibi kompleks karbonhidratlar
- Haşlanmış et
- Haşlanmış sebze yemekleri
- Zeytinyağı gibi kalp sağlığına faydası gösterilmiş yağlar
- Yoğurt, kefir gibi probiyotik gıdalar
- Balık(tercihen buğulama)
- Kan şekerini dengeleyici özelliği bulunan bitki çayları(tarçın, zeytin yaprağı çayı vb. )
Bunların yanı sıra şeker hastaları tatlı ihtiyaçlarını karşılamak için 'Stevia' ile hazırlanan tatlıları, kompostoları tüketebilirler.
Bunun haricinde diyabet tedavisine destek olmak amacı ile çoban çökerten, yulaf ekstresi, gurmar, zeytin yaprağı ekstresi sıklıkla kullanılan gıda takviyelerindendir.
Zeytin yaprağı kan şekerini düzenleyici etkisi bulunmasının yanı sıra kalp ve damar sağlığı üzerine de koruyucu etkileri bulunmaktadır. Bu etkiler göz önüne alındığında zeytin yaprağı diyabet için en gözde bitkiler arasındadır. Zeytin yaprağı çayı olarak kullanılabileceği gibi ekstre olarak kullanılması çok daha pratiktir.
Gymnema sylvestre otu, halk arasında Gurmar olarak da bilir. Bu bitki tam bir diyabet düşmanıdır. Metabolik sendromda da kullanılabilen bu bitki kilo kontrolü için oldukça etkilidir.
Panax ginseng ya da Kore ginsengi olarak bilinen bitki ise şekerini düzenleyici etkisi bulunmakta. Ancak bunun yanı sıra kalp damar sağlığını koruyarak diyabete bağlı komplikasyonların önlenmesinde de faydalıdır.
Bu bitkileri kullanırken doktorunuza danışmayı unutmayın.