ABD’de elektrikli otomobilin dayatılması konusunda kopan gürültü

ABD Çevre Koruma Ajansı nisan ayı ortasında, 2027-2032 yılları arasında üretilen içten yanmalı motorlu otomobillerin (benzin ve dizel kullanan) satışını yasaklayarak karbondioksit emisyonunu azaltmaya yönelik bir yasa tasarısını duyurdu. Beyaz Saray da projenin Biden yönetimi açısından önemini vurgulamak için 2055 yılına kadar karbondioksit emisyonunu yaklaşık 10 milyar ton azaltarak ‘halk sağlığını korumayı’ amaçlayan, Amerikalı tüketiciyi elektrikli otomobil almaya, ardından yakıt tasarrufu ile otomobilin ömrü bitene kadar yaklaşık 12 bin dolar tasarruf etmeye zorlayan bir yasa tasarısı hazırladığını açıkladı. Beklendiği gibi ABD Temsilciler Meclisi'ndeki Cumhuriyetçiler, Demokrat yönetimi Amerikan tüketicisini belirli tipte bir otomobil almaya zorlamakla suçlayarak yasa taslağını eleştirdiler. Bunun, yönetimin "İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi"ni ihlal ettiği anlamına geldiğini vurguladılar. Bazı Cumhuriyetçilere göre bu durum, vatandaşı ya elektrikli otomobil almak ya da hiç otomobil alamamak gibi iki seçenekle karşı karşıya bırakıyor. Bir diğer Cumhuriyetçi grup, tasarının ‘hükümetin vatandaşa kendi seçtiği ürünü dayatmasına ve onun başka bir ürünü almasını engellemesine alan tanıyan bir emsal oluşturduğunu, böylece hükümetin gelecekte örneğin vatandaşı belirli yiyecek çeşitlerini almaya, bazılarını da almamaya zorlayabileceğini’ savundu.
Dahası başta Cumhuriyetçilerin çoğunluğu oluşturduğu Temsilciler Meclisi olmak üzere halen yasama organının onayını gerektiren bu yasa tasarısı, Cumhuriyetçi Temsilciler Meclisi üyelerine göre ‘vatandaşlara zorla elektrikli bir otomobil satın almaları için baskı yaparak federal yasaların etrafından dolaşıyor.’
Cumhuriyetçi Temsilciler Meclisi üyesi Dan Newhouse, "Hükümetin hayatlarımıza yönelik artan müdahalesini durdurmamızın ve enerji bağımsızlığımızı korumamızın zamanı geldi" diyerek bu eğilimi eleştirdi. Cumhuriyetçi Parti’nin Teksas Temsilciler Meclisi üyesi Chip Roy da "Biden yönetiminin radikal çevre koruma politikası içten yanmalı motoru unutturmaya çalışıyor. Enerji alanında bu kadar fantezi yeter” dedi. Federal bürokrasinin bu silahını işlevsiz hale getirmek için Cumhuriyetçi Temsilciler Meclisi'nin Çevre Koruma Ajansı bütçesinin gözden geçirilmesi başta olmak üzere bütçeyi kullanması gerektiğini de sözlerine ekledi.
Başkan Biden'ın Ağustos 2021'de yakıt tüketimini rasyonelleştirmek ve ‘iklim kriziyle mücadele’ amacıyla emisyon oranlarını azaltmak için Çevre Koruma Ajansı'ndan bir yasa tasarısı teklif etmesini talep eden bir idari karar imzaladığını belirtmekte fayda var. Çevre Koruma Ajansı da daha önce Trump yönetimi sırasında yasalaşmış kararları değiştirmeye yönelik yeni bir politika önermişti. O zaman alınan kararlar 2023-2026 yılları arasında üretilen içten yanmalı motorlu otomobillerden kaynaklanan sera gazı emisyonunun sınırlandırılmasını şart koşmuştu. Biden idaresi, o dönemde bu yasaları ‘en iddialı’ olarak nitelendirmişti. Halihazırda elektrikli otomobil satışlarının zayıf olmasının önündeki en önemli meydan okuma, içten yanmalı motorlu otomobil fiyatına kıyasla fiyatının yüksek olmasından kaynaklanıyor. Bazı durumda elektrikli bir otomobilin fiyatı içten yanmalı motorlu bir otomobilin fiyatından yaklaşık 10 bin dolar daha fazla.
Fiyatlardaki farka ek olarak, yakın tarihli bir AP anketi, Amerikalı tüketicinin iki nedenden dolayı bir elektrikli otomobil satın almak konusunda isteksiz olduğunu gösterdi. Birinci neden, içten yanmalı bir otomobile kıyasla yüksek fiyatı. İkincisi de elektrikli otomobiller için şarj istasyonlarının sayısının azlığı ve aralarındaki uzun mesafe. AP’ye göre ankete katılanların yaklaşık yüzde 60'ı yüksek fiyatı nedeniyle elektrikli otomobil satın almayı ertelemeye karar verdi. Yaklaşık yüzde 50'lik bir kesim ise yeterli şarj istasyonlarının olmaması veya birbirine yakın olmaması nedeniyle elektrikli otomobil alma kararını erteledi. Yüzde 19'u ise öngörülebilir gelecekte bir elektrikli otomobil satın almalarının çok muhtemel olmadığını söyledi.
Elektrikli otomobil satın alma konusundaki tereddüt sebeplerinin, otomobili şarj etmek için gereken sürenin, içten yanmalı motora sahip bir otomobilin ihtiyaç duyduğu yakıt tedarik süresine göre 5-10 kat daha fazla olmasından kaynaklandığı açık ve net. Uzak bölgelerde yaşayan bazıları da yaklaşık yüzde 20 oranında şarjı olsa bile evlerine varmadan otomobillerinin şarjının bitmesinden, uzun yollarda yetersiz kalmasından ve yolda kalmaktan, yakında bir şarj istasyonunun bulunmamasından, şehir dışındaki yollarda kaldıklarında gereken yardıma erişememekten korkuyorlar.
ABD Çevre Koruma Ajansı, 2030 yılına kadar ABD'deki yeni otomobillerin yaklaşık yüzde 54'ünün elektrikli olacağını, 2032 yılına kadar da yeni otomobillerin yaklaşık yüzde 67'sini oluşturacaklarını tahmin ediyor.