Irak'ın yakın zamanda 12 ilde çoğu ülkenin merkezinde ve güneyinde yer alan ve ilk kez Körfez sularında bir deniz arama alanını da içeren 29 projenin geliştirilmesi için başlattığı tamamlayıcı beşinci ve altıncı petrol lisansı turunda aslan payı Çinli şirketlere gitti.
Irak Hükümetinde Başbakan Yardımcılığını da üstlenen Petrol Bakanı Hayyan Abdulgani, Avrupalı, Çinli, Arap ve Iraklı grupların iki lisans turu için de yeterlilik şartlarını taşımalarına rağmen, iki lisans turu çerçevesinde yatırım sözleşmelerinin çoğunluğunu Çinli şirketlerin kazandığını açıkladı.
Ülke içinden ve dışından Iraklı petrol uzmanları, son iki tur ve sonuçlarına yönelik gözlemlerini sosyal medyada ve yerel süreli yayınlarda yayınladı. Norveç'ten Ahmed Musa Ciyad, "ikinci turun yapılmasına kesinlikle gerek olmadığını" söyleyerek yapılmasını eleştirdi. Şunları söyledi: “Sudani hükümeti ve Petrol Bakanlığı, bu ikinci turun şu anda yapılması için maddi kanıtlarla, ciddi analizlerle veya belgelenmiş verilerle desteklenen herhangi bir sektörel, teknik, ekonomik veya mali gerekçe sunmadı ve böyle bir gerekçe de bulunmuyor. Bunun yerine Bakanlığın aşağıdaki konularda petrol sektörünün sorunlarının çözümü için çabalarını yoğunlaştırması, bunlara odaklanması ve öncelik vermesi gerekirdi. Bunlardan ilki; birinci ve ikinci lisans turu sahalarının ve üretiminin geliştirilmesine devam edilmesi. 2- Darboğazların çözülmesi ve güney ihracat kapılarının kapasitesinin genişletilmesi. 3- Basra Gaz Şirketinin sözleşmeye konu olan üretim kapasitesi ile ilgili yükümlülüklerini yerine getirmeye zorunlu kılınması. 4- Bu projeleri hayata geçirmek için gerekli niteliklere sahip olmayan, Çinli bir firmanın iştiraki olan (Halfaya Gaz Şirketi gibi) firmalarla sözleşme yapmak yerine, petrol üretiminin artmasıyla daha da ciddileşen üretime eşlik eden gazın yakılması sorununun ciddi şekilde ele alınması.”
Ciyad, ihaleleri kazanan bazı Çinli şirketler ile Iraklı "KAR" şirketinin, ilk dört lisans turunda Petrol Bakanlığı tarafından benimsenen niteliklere, koşullara ve yeterlilik şartlarına sahip olmamalarını şaşkınlıkla karşıladı. Ayrıca herhangi bir ittifakın (konsorsiyumun) olmadığına da dikkat çekti. Bu da söz konusu şirketlerin her birinin birçok koşulu ve kuralı olan bir yeterlilik gerektiren bir operatör rolü oynadığı anlamına geliyor.
Irak üniversitelerinde ekonomi profesörü olan Dr. Nebil el-Mersumi ise, Petrol Bakanlığı'nın iki keşif turunu ele alma biçimine ilişkin gözlemlerini ve eleştirilerini "el-Hivar el-Mutemeddin" dergisinde yayınladı. Bunlardan biri de Petrol Bakanlığı’na bağlı Petrol Sözleşmeleri ve Lisansları Departmanı'nın, bazı şirketleri lisans turları için yeterli görmesi ile ilgiliydi.
Mersumi ayrıca Çin şirketlerinin Irak petrol sektöründeki hakimiyetine de şaşırdığını ifade etti ve şunları söyledi: “Irak'ta son petrol ve doğalgaz ihaleleri sürecinde ihaleye dahil edilen 13 sahanın 10'u Çinli şirketlerin oldu. Bu sahalar şunlardır; Doğu Bağdat sahası, Orta Fırat sahası, el-Darfiya sahası, el-Fav petrol alanı, Zurbatiya alanı, Ebu Hayma alanı ve Cebel Sanam alanı. Beşinci ve altıncı lisans turları, Çinli şirketlerin 13 arama alanı ve sahadan 10'unu kazanmasının ardından Çin lisans turu olarak adlandırılabilir. Çin'in Irak'taki petrol sektöründeki büyük etkisi, Çin ekonomisinin artan ihtiyaçlarını karşılamak için kalıcı ve istikrarlı petrol arzı sağlamayı amaçlayan Çin stratejisiyle bağlantılı. Çin şu anda günde 11 milyon varil ile en fazla petrol ithalatı yapan ülke konumunda. Irak, Çin'e ham petrol ihraç eden üçüncü büyük ülke ve bu da, şu anda Irak sahalarının çoğunda ana operatör olan çok sayıda Çinli şirketin bulunmasını açıklıyor.”
Petrol Bakanı Hayyan Abdulgani, "Irak'ın petrol rezervlerinin 160 milyar varilin üzerine çıktığını duyurmayı" umut ettiğini dile getirdi. Petrol Bakanlığı'nın "lisans turları yoluyla, 27 petrol ve gaz alanı ve sahası ile ilgili sözleşmeleri, ulusal üretime günde 2 milyon varilden fazla ham petrol ekleyerek, üretim seviyeleri ve hükümetin mali gelirleri üzerinde önemli etkisi olan uluslararası şirketlere yönlendirmeyi başardığını" ekledi.
