Petrol ile ilgili çalışmaları olan medyacı Dr. İbrahim el-Muhanna, son 40 yılda OPEC ve Suudi Arabistan enerji politikasında kararların nasıl alındığını inceleyen bir kitap yayınladı.
Kitap, yazarının 1980'lerin ortasından yakın zamana kadar yaptığı önceki işi, yani Suudi Arabistan petrol bakanının (Suudi Arabistan Petrol Bakanlığı'nın adı 2019'da Enerji Bakanlığı olarak değiştirildi) medya danışmanı olması nedeniyle öne çıkıyor. Bu onun hem petrol hem de medyadaki deneyimini yansıtıyor. Medya danışmanlığı görevi ve bu araştırma sırasında değerli bilgiler elde etmesini sağlayan çok sayıda petrol yetkilisi ve gözlemciyle aktif ilişkileri de ona kitabında ve içindeki bilgilerin güvenilir ve bol olmasında yardımcı olmuş.
Yazar, 1980'lerin ikinci yarısından bu yana yaşanan kritik petrol ve jeopolitik krizlerde üst düzey yetkililerin performansına odaklanıyor. Bu krizler arasında şunlar sayılabilir: Irak-İran savaşı, petrol fiyatlarının çöküşü, Irak'ın 1990 yazında Kuveyt'i işgal etmesi, doksanlar boyunca Irak'a uygulanan ekonomik abluka, ABD'de kaya petrolü endüstrisinin ortaya çıkışının oynadığı rol ve fiyatlardaki düşüşe etkisi, 2015'te imzalanan sıfır emisyon anlaşması, 2016'da 23 üretici ülkeden oluşan "OPEC+" ittifakının kurulması, ardından Suudi Arabistan ile Rusya arasında stratejik petrol anlaşmasının imzalanması.
Kitap, Amerika Birleşik Devletleri'nin en önemli enerji araştırma merkezlerinden biri olan Columbia Üniversitesi Küresel Enerji Politikası Çalışmaları Merkezi tarafından NY. Columbia University yayınevinden “Suudi Arabistan ve OPEC'in kırk yıllık küresel enerji politikalarına dair içeriden bir anlatım" başlığı ile İngilizce olarak yayınlandı (Al-Muhanna, Ibrahim. Oil Leaders: An Insider’s Account of Four Decades of Saudi Arabia and OPEC’s Global Energy Policy. NY. Columbia University Press, 2022).
Yazar, kitabında iki temel prensipten yola çıkıyor; arz ve talebi dengeleyerek petrol piyasalarının istikrarını korumanın önemi ve petrolün küresel enerji sepetindeki payını korumak için fiyatları ılımlılaştırmanın önemi.
Üretici ülkeler bu iki kuralı 1970'lerin başından itibaren şu çeşitli eksenlerde uygulamaya başladılar; küresel petrol endüstrisinin temellerini değiştirmeye ve dizginleri (üretim ve pazarlama politikaları) uluslararası petrol şirketlerinin hakimiyetinden devralmaya yönelik OPEC girişimi. Üretici ülkelerin küresel pazarlarla doğrudan günlük ilişkisi olan ulusal petrol şirketlerinden elde ettikleri sayılar ve bilgiler ile küresel pazarlarla sürekli iletişim halinde olan özel petrol medyasından alınan bilgileri incelemek. OPEC'in bakanlar düzeyindeki toplantıları ve örgütün sorumlu komitelerinin tesisi. Ardından OPEC'in çabaları ve OPEC+ grubuyla olan iş birliği sayesinde ilgi çemberini genişletmesi.
Dr. Muhanna kitabında, bazı ülkelerin OPEC'in belirlediği kotaları aşarak üretimlerini artırmalarından kaynaklanan risklerin sonuçlarını açıklayarak, saydığımız eksenlerin bazılarındaki gelişmelerle ilgili seçtiği örnekleri veriyor. Petrol Bakanlığı'ndaki önceki görevi nedeniyle bazı resmi görüşmelere kişisel erişimi ve seksenli yılların ortasından yakın zamana kadar OPEC bakanlar konferanslarında Suudi Arabistan delegasyonunda yer alması, bu tür örnekler vermesine yardımcı oluyor.
Yazar, petrol krizleri sırasında bakanların ve ulusal petrol şirketlerinin başkanlarının pozisyonlarını uzun uzadıya inceliyor. Seksenli yılların ortasından bu yana bakanlıkta birlikte görev yaptığı tüm Suudi Arabistan petrol bakanlarıyla olan deneyimlerini çalışmasına dahil ediyor. Bunun yanı sıra, zaman zaman varil başına 10 dolara kadar varan petrol fiyatlarındaki gerileme krizlerine ve üretici ülkeler üzerindeki olumsuz ekonomik etkilerine karşı çözüm bulma ve petrolle ilgili kesin kararlara varma konusunda ülke liderlerinin rollerinden bahsediyor. Keza fiyatları istikrara kavuşturmak için yapılan hassas ve zorlu müzakerelerin yanı sıra bazı petrol kararlarından kaynaklanan savaşlar ve siyasi anlaşmazlıklar gibi kimi petrol politikalarının jeopolitik yansımalarını anlatıyor.
Kitap okuyucuya petroldeki gelişmeler ve bunların jeopolitik sonuçları hakkında genel bir bilgi sunmayı amaçlıyor. Kitap ayrıca, petrol endüstrisini takip eden gözlemcilerin kapsamlı bir perspektif edinmesi için bakanların ve üst düzey petrol yetkililerinin performanslarını ve rollerini inceleme yoluyla, petrolle ilgili kararların alınma süreçlerinin ayrıntılarını da sunuyor.
