Benden uzak durma!

Mısır'ın Arap Birliği’nden çıkarılmasına ilişkin ısrar başta olmak üzere Bağdat Zirvesi’ndeki her şey çocukça ve nevrotikti. Bu karara karşı tek itiraz, Prens Suud el-Faysal’dı. Fakat Arap safını çiğnemekle itham edildikten sonra o da bu kararından geri adım attı ve Irak’ın büyük Arap ülkelerinin içerisinde yer almadığı Arap dünyasına liderlik etmek için Camp David Sözleşmesi ile ilgili durumdan yararlanmaya karar verdiğini anladı.
Şazeli el-Kuleybi’nin Arap Birliği Genel Sekreteri olarak seçilmesi dışında bu aşamadaki her şey gelişi güzeldi. Şazeli ulusa olan bağlılığının yanı sıra siyasi ve diplomatik bakımdan yeterlilik sahibiydi. Aynı zamanda bağımsızlıktan sonra Tunus’un inşasına katkıda bulunan Habib Burgiba’nın da ekibindendi.
Mısır, Kuleybi’nin eliyle Arap Birliği’nden çıkarıldı ve yine onun eliyle geri döndü. Onunla yaptığım görüşmelerde kısa bir süre dahi olsa kalmayı istediğini fark etmiştim. Kuleybi, Arap Birliği’nin Mısırlı olmayan tek genel sekreteriydi. Fakat Mısır’ın annelik rolüne bürünen mizacı buna izin vermedi. Diğer taraftan Kahire'nin Tahrir Meydanı'na uzak bir alternatif olarak Arap Birliği’nin kurulmasında başarılı olan bir politikacı karşısındaki hissiyatı çift taraflıydı. Bir yandan ona Arap Birliği’ni kendisinden alan adam olarak bakıyor, diğer yandan ise eylemlerinde ve gözlemlerinde mahir olarak görüyordu. Bu bağlamda sanki Tunus, hakiki olan yerini alana dek geçici bir durak gibiydi.
Kuleybi’nin başkanlığında verimli, sakin ve diplomatik bir dönem yaşandı. Tüm seleflerinin ve haleflerinin mahrum kaldığı ‘sakinlik, diplomasi ve alçakgönüllülük’ gibi değerlerin yoksunluğuyla karakterize olan Mahmud Riyad'dan sonra Arap Birliği Genel Sekreteri oldu. Mahmud Riyad, çözdüğünden daha fazla sorun yarattı.
Kuleybi, Arap Birliği’nden çıktıktan sonra kültür denizine döndü. Bir Fransız gazeteciyle yaptığı güzel bir röportajda tecrübelerini anlattı. Şimdi bu köşede onun hakkında yazmış olmama rağmen yazarın unvanını unuttuğum için üzgünüm.
Burgiba’nın yoldaşlarının çoğu gibi Kuleybi’nin hayatına kültürel taraf daha baskın oldu. Aynı zamanda Fransız ve Arap kültürleri hususunda oldukça zengin bir birikim sahibiydi. Arap Birliği Genel Sekreteri olarak Burgiba tarafından mı aday gösterildiği sorusuna bunun tam aksinin gerçekleştiği yönünde cevap vermişti. Yönetimde onun yanında kalmasında ısrarcıydı. Fakat Başbakan Hadi Nuira, bu görevi kabul etmesi konusunda diretmişti. Atama töreninin ardından teşekkür etmek ve veda etmek için Burgiba’nın yanına geldi. Cumhurbaşkanı Burgiba kendisine şöyle seslendi: Benden uzak durma!