ABD’nin yeni Türkiye Büyükelçisi

Washington-Ankara hattında Kabil Havalimanı’nın Türk askerleri tarafından korunmasına dair müzakereler sürüyor. Afganistan’da Taliban’ın hızlı ilerleyişi ve NATO üyesi ülkelerin askerlerinin ülkeden çekilmesinin vites yükselttiği bu günlerde, taraflar, anlaşmaya yakın. Eğer havalimanının güvenliği Türk askerlerine havale edilirse, Ankara yeniden Atlantik İttifakı’nın değerli bir üyesi haline gelecek. En azından Türkiye’nin hesabı bu yönde.
Tüm bu Afganistan pazarlıklarının ortasında Washington bir hamle daha yaparak Türkiye diplomasisinin başına geçireceği kişiyi belirledi. Başkan Joe Biden, ABD’nin Ankara Büyükelçiliği için eski Arizona senatörü Jeff Flake’i aday olarak gösterdi. Arizona eyaletinin temsilen Amerikan Kongresi’nin her iki kanadında da görev üstlenen Flake, komisyon onayı aldığı takdirde Ankara’ya hareket edecek.
Peki kim bu Jeff Flake ve elçiliği döneminde Türkiye’yi neler bekliyor?
Demokrat Joe Biden’ın aksine Flake bir Cumhuriyetçi. Fakat Donald Trump döneminin getirdiği “yeni normalin” dışında bir muhafazakâr siyasetçi. Başka bir ifadeyle Amerikan sisteminin yerleşik düzen siyasetini temsil ediyor. Zaten kendisini de “geleneksel muhafazakâr Cumhuriyetçi” veya “yüzde 65 muhafazakâr, yüzde 35 liberal” olarak tanımlıyor. Trump’ın getirdiği partisine getirdiği “popülist ve otoriter” havadan rahatsız.
Başkanlığı döneminde Trump’ı partisi içerisinden en çok eleştiren siyasi aktörlerden biriydi. Biden’a kaybettiği seçimlerde usulsüzlük yapıldığını iddia eden eski ABD Başkanı’nı “yalancılıkla” suçlamıştı. Trump’ı sık sık “güç zehirlenmesi” yaşamakla itham eden Flake, bu karşıtlık uğruna partisinden bile vazgeçebileceğini söylemişti. Nitekim bu tahammülsüzlük öyle bir noktaya vardı ki Flake 2020 Başkanlık seçimlerinde Biden lehine çalıştı. Aralarında John Warner, Gordon Humphrey Charlie Dent ve Steve Bartlett gibi Cumhuriyetçi eski Senatör ve Temsilcilerle birlikte seçimlerde Demokrat Joe Biden’ı desteklediklerini duyurdu. Flake bu çalışmalarının mükafatını da Ankara’ya büyükelçi olarak aldı.
Aileden inançlı bir Mormon olarak yetiştirilen ve büyük büyükbabası da Mormonların önemli isimlerinden olan Flake’in tek yurt dışı tecrübesi de ilahiyatla iç içe. Flake gençliğinde “Mormon Kilisesi’nin misyoneri” olarak Zimbabve ve Güney Afrika’da görev yapmış biri. Mormonlar, Türkiye’de de kapalı gruplar halinde misyonerlik faaliyetleri yürütüyor. Rahip Brunson iddianamesinde de sık sık adı geçen bu grubun, adanmışlığı ve idealizmi sayesinde Amerikan gizli servislerine eleman sağladığı öne sürülüyor.
ABD’nin müstakbel Ankara Büyükelçisi’nin Türkiye siyasetiyle ilişkisi ise oldukça sınırlı. Bugüne kadar sadece iki konuda ses yükseltti. Bunlardan ilki Trump’ın Rahip Brunson’ın ABD’ye iade edilmesi için baskılarını artırdığı dönemde Türkiye ekonomisini yıkacağına yönelik tehdidiydi. O dönemde Flake, Trump’ın tavrının “bir ABD Başkanı’na yakışmadığını” ifade etmişti. İkincisi ise Trump’ın ABD askerlerini Suriye’den çekme kararıydı. Cumhuriyetçi Flake, Trump’ı Pentagon’un brifinglerine aykırı davranmakla ve başkanlık görevini icra edememekle suçlamıştı.
Sonuç olarak Flake yeni ve tecrübesiz bir isim. Bunun iyi ve kötü olarak yansımaları olacağı kesin. Türkiye açısından avantajı, kriz anlarında söz konusu eksikliğin Flake’i fevri kararlar alma konusunda frenleyecek olması. Kötü tarafı ise tecrübesizliğin Flake’i his ve inançlarıyla hareket etmeye itme ihtimali. Suriye’de terör örgütü YPG/PKK’ya verilen desteği değerli bulan ve Mormon bağlantısını gizlemeyen bir Amerikan bürokratının Türkiye’deki ilişki ağını geliştirmek istemeyeceği düşünülemez.