Rusya gerçekten Ukrayna bataklığına mı saplandı?

Rus Çarı 250 bin askerini Ukrayna sınırına yığdığında ve uydular 60 kilometrelik bir mesafeye yayılan tank ve zırhlı araç konvoyunun fotoğraflarını naklettiğinde, Başkan Putin gerçekten de operasyonun sadece bir piknik olduğuna ve Ukrayna'nın kontrolüyle hızla sona ereceğine ikna olmuş görünüyordu. Rusların ve Ukraynalıların iki ülke tek halk olduklarını vurgulayarak, operasyonu her zaman “sınırlı” olarak nitelendirmesinin nedeni de buydu.
Bugün, işgalin başlamasının üzerinden bir ay geçmek üzere ve bu, Rusya Devlet Başkanı’nın hesaplarında yoktu. O, operasyonu iki yönlü planlamıştı; birincisi, Çeçen unsurların da dahil olduğu Libya ve Suriye'den getirtilmiş 400 Wagner paralı askerinden oluşan bir birliği Kırım'a göndermek. Ukrayna Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi Sekreteri Oleksiy Danilov'un iddiasına göre, bu birlikten gruplar, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ve onunla birlikte hükümet üyelerini öldürmek göreviyle Kiev'e sızdılar. İkinci yön, askerî harekât başlatmak. Ancak Ukraynalılar, suikast için gönderilen Çeçen unsurların Kiev'e sızdıklarını öğrendiler, peşlerine düştüler ve Zelenski'yi hedef alan üç başarısız girişimden sonra onları tasfiye ettiler.
24 Şubat’ta başlayan saldırıdan sonra esir alınan birçok Rus askeri, kendilerine bunun beş ila yedi günlük bir operasyon olduğunun söylendiğini itiraf etti. Ama şimdi, bir ay sonra, yaşananlar bu hesapların yanlış olduğunu doğruladı. Ukrayna'daki Rus ordusunun, İkinci Dünya Savaşı’nda Leningrad'a benzeyen Mariupol başta olmak üzere bombalamaya ve yakıp yıkmaya devam ettiği şehirlerin enkazından oluşan bir bataklığa saplandığını gösteriyor.
Rusya’nın Ukrayna'daki tökezlemesinin belirtileri erken ortaya çıktı. Operasyonun başlamasından bir hafta sonra Putin, gelişmeleri ele almak için Ulusal Güvenlik Konseyi ile bir toplantı yaptı ve şaşırtıcı bir şekilde, Ruslara destek için savaşmak isteyen gönüllülerin Ukrayna'ya gitmesine izin verileceğini açıkladı. Gönüllüleri kabul etmesinin amacının Rus ordusu saflarındaki ölümlerin sayısını azaltmak için onları şehir savaşlarında kullanmak olduğu en başından itibaren anlaşıldı. Çeçen lider Ramazan Kadirov Rusların yanında savaştığını teyit etmesine rağmen, birkaç gün önce Rusya'nın Suriye'den Ukrayna'ya gitmek için kayıt yaptıran on binlerce savaşçıyı içeren listeler hazırladığı söylendi. Suriye İnsan Hakları Gözlemevi salı günü; "Bir askerin maaşının 15 ila 35 dolar arasında değiştiği bir ülkede Moskova, askerlere 1.100 dolar maaş vaat ediyor" dedi. Paralı askerlerin görevlerinin, daha 4 hafta önce Kiev'e 25 kilometre uzaklıkta olduğunu açıklayan ama bir adım ileri gidemeyip, şehri bombalamakla yetinen Rus ordusunun saflarındaki zayiatı azaltmak için sokak çatışmalarında savaşmak olduğu açık ve net.
Geçen hafta New York Times gazetesi, Rusya'nın savaşta kendisine yardımcı olması ve Batı yaptırımlarını atlatması için Çin'den askeri ve ekonomik yardım talep ettiğini duyurdu. Ancak Rusya’nın hesaplarının tutmadığının en önemli göstergesi, Rusya Devlet Başkanı’nın işgal operasyonunun tökezlemesi nedeniyle artan öfkesinin bir işareti olarak, generaller, istihbarat ve güvenlik personeline yönelik bir iç tasfiye gerçekleştirdiği ve bazılarını ev hapsinde tuttuğuna dair 12 Mart’ta yayınlanan haberlerdi.
Bu bağlamda İngiliz gazetesi "The Times", FSB’nin (Rusya Federal Güvenlik Servisi) Dış Servis Başkanı Sergey Beseda'nın yanı sıra yardımcısı Anatoly Bolyuh'un tutuklandığını duyurdu. Bu haber Vladimir Usişkin adlı bir Rus aktivist tarafından da doğrulandı. Times, bu iki ismin tutuklanmasının, Putin'in Ukrayna'daki durum hakkında kendisine yanlış bilgi verdiklerine inandığı istihbarat servislerine karşı artan öfkesini teyit ettiğini belirtti. Beseda, Ukrayna hakkında bilgi toplamaktan sorumluydu. Buna ilave olarak, Washington'daki "Savaş Çalışmaları Araştırma Merkezi" tarafından yapılan bir analizde, Putin'in, 8 üst düzey ordu komutanını muharebelerdeki başarısızlıkları bahanesiyle görevden aldığı bilgisi yer aldı. Bağımsız Rus medyası, Başkan Putin'e Ukrayna'daki siyasi durum hakkında bilgi vermekten sorumlu olan FSB üyelerinin de tutuklandığını bildirdi. Putin, bu bilgilere dayanarak oradaki savaşın sadece basit bir askeri operasyon olacağını tasavvur etmiş ve bu yüzden Rus askerlerine bunun beş ila yedi günlük bir operasyon olduğu söylenmiş olabilir. Bu bağlamda, FSB'yi izleyen araştırmacı haber sitesi Agentura web sitesinin Genel Yayın Yönetmeni Andrei Soldatov şunları söylüyor: “Sorun şu ki, istihbarat birimleri başkanlarının Putin'e duymak istemediği şeyleri söylemesi onlar için çok tehlikeli. İstihbarat birimlerinin topladıkları bilgiler aslında çok iyi ve sağlam, ancak bunların Çar'ı tatmin etmeyeceğini tahmin etmiş oldukları için kendisine iletmemiş olmaları olasılığı garipsenmemeli!”
Putin'in işgalden önceki konuşmasında, nükleer kuvvetlerini özel savaş görevi durumuna geçirebileceği imasında bulunması ama günler sonra Kremlin'in bu tehlikeli tehditten geri adım atması örneği şimdi Rusya ve Ukrayna heyetleri arasındaki müzakerelerde tekrarlanıyor. Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenski en başından beri, Putin ile görüşmeyi talep ediyor, hatta bir keresinde; “Neden görüşmüyoruz? Isırmam" da demişti. Ancak Rus heyeti, Kırım'ın tanınması ve Ukrayna'nın silahsızlandırılması yönündeki taleplerine ve pozisyonuna bağlı kaldı. Ama şimdi dördüncü tur müzakerelerden sonra, Moskova, bir uzlaşmaya varılacağına dair artan beklentiler arasında, Putin ile Zelenski arasında bir görüşmeyi prensipte kabul ettiğini açıkladı. Kremlin sözcüsü Dmitri Peskov, askeri ve insani alanlarda ciddi ilerleme kaydettikten sonra bu gelişmenin ihtimal dışı olmadığını belirtti. Zelenski ise birkaç gün önce, müzakerelerin uyarı dilinden uzlaşıya varılabilecek konuları ele alma aşamasına geçtiğini söyleyerek, kaydedilen ilerlemeden duyduğu memnuniyeti dile getirdi. Perşembe günü, İngiltere Savunma Bakanlığı günlük brifinginde Rus operasyonlarının küçük bir ilerleme kaydettikten ve büyük kayıplar verdikten sonra tüm cephelerde durduğunu duyurdu. Ukrayna direnişinin hala güçlü olduğu ve büyük şehirlerin çoğunun halen Ukrayna’nın kontrolü altında olduğu bilgisini verdi. Öte yandan Amerikan istihbaratının yayınladığı raporlara göre, Ukrayna sahasında 20 gün içinde 7 bin Rus askeri öldürüldü. New York Times, bu sayının yıllar süren Irak ve Afganistan savaşlarındaki Amerikan kayıplarını aştığını ve buna ilave olarak, Rusların en iyi 3 generallerini de kaybettiklerini kaydetti.
Uygulamada, bu rakamlar doğru veya abartılı olabilir. Putin son konuşmasında Batı'yı Rusya'yı iç çatışma çıkararak bölmeye çalışmakla suçladı. "Beşinci kol ve Rusya içindeki hainlerden" bahsederek, Rus halkının gerçek vatanseverleri pislik ve hainlerden ayırt edebileceğini söyledi. Bu doğru olsa bile, çözüm, örneğin ABD Başkanı Joe Biden'ın Rusya Devlet Başkanı Putin’i "savaş suçlusu" olarak nitelemesi değil. Aksine şimdi çözüm, Çar'ın işgalden daha tehlikeli olan adıma yönelmesini önlemek için Ukrayna'da hesaplarının bocalamasını yutup sindirebilmesine yardımcı olacak bir çıkış yolu bulmaktır!