Lübnan... Rejim ve Pekin yansımaları

Lübnan'daki iktidar rejimi, Pekin'deki Suudi Arabistan-İran anlaşmasını ülkedeki çözüm yaklaşımını benimsemenin önünü açmanın bir yolu olarak değerlendirmekte acele etti. Tamamen gizlilik içinde gerçekleşen, uluslararası ve bölgesel siyasette etkili olan büyük ülkeleri şoke eden anlaşmanın şartları hakkında önceden bilgi sahibi olmadan, alelacele bir dizi bahse girildi. Çünkü iktidar rejimi, anlaşmayı ve hükümlerini tam bir istekle ve dar ölçülerine göre ele aldı. Bunu Lübnan krizine herhangi bir çözüm önermeyi düşünmeden önce, anlaşmanın jeopolitik ve jeostratejik kaymalarını ve Tahran'ı hızla anlaşmanın şartlarını kabul etmeye sevk eden gerekçelerin gerçekçi bir okumasını dikkate alarak, artık farklı bir yaklaşımı dayatan yeni bölgesel mülahazalardan uzak durarak yaptı.
Anlaşmanın Lübnanlı parçalı okuması, ilk yağmurun Çin'in başkenti Pekin'den geldiğini gördü. İran-Suudi Arabistan anlaşmasının Şii ikilinin cumhurbaşkanı adayının gelmesine ciddi bir siyasi ivme kazandıracağını neredeyse emindi. Ancak ikili, Suudi Arabistan’ın Lübnan Büyükelçisi Velid el-Buhari'nin Meclis Başkanı Nebih Berri ile yaptığı görüşmede cumhurbaşkanını seçerken rejimin aday gösterebileceği isimlerin çoğuyla orantılı olmayan Suudi Arabistan kriterlerini aktarmasının ardından, Pekin’in (Suudi Arabistan-İran anlaşması) yansımalarının beklentilerinin aksine olmasına şaşırdı.
Bu nedenle, Lübnan iktidar rejimi ve onun baskın partisi için niyetleri test etmenin ilk aşamasına giren ve iki ülke arasındaki diplomatik ilişkilerin yeniden tesis edilmesi ve büyükelçiliklerin yeniden açılması için iki aylık bir süre belirleyen Çin himayesindeki Suudi Arabistan-İran anlaşmasına bel bağlamak için henüz çok erken.  Bu, Lübnan'ın, başta Lübnan olmak üzere birçok taraf için halen belirsiz olan ve rejimin üzerine bahse girdiği iddiayı kaybetmesine yol açabilecek olan anlaşmanın şartlarının uygulanmasında birinci öncelik olmadığı anlamına geliyor. Zira Yemen'in bir Suudi Arabistan önceliği olduğu sloganı altında hızlı bir çözüme yol açacak Suudi Arabistan esnekliğine güveniyordu.
Uygulamada Suudilerin Lübnanlılara verdiği mesajlar siyasi koridorlarda ve Lübnan kamuoyunun önünde netti. Zira Riyad halen şartnamelere bağlı kaldığı ve isimleri öne sürmediği için, cumhurbaşkanlığı seçimine katılanların anlaşmadan önce ve sonra duydukları buydu. Büyükelçi Velid el-Buhari, ülkesinin “uluslararası toplum ve iç güçlerle olan ilişkisine dayanarak entegre bir ekonomik proje sunabilecek hiçbir siyasi partiye bağlı olmayan bir cumhurbaşkanı” seçme ihtiyacının öne sürdüğü kriterlere bağlı olduğunu vurguladı. Bu, Süleyman Franciyye'nin adaylığında Şii ikili ve geri kalan müttefikleri adına Meclis Başkanı Nebih Berri'nin sunduğu gerekçelere Riyad'ın neden yanıt vermediğini açıklıyor. Öyle ki Berri, Franciyye'nin kapsayıcı bir kişilik olduğunu düşündü. Ona göre tüm adaylar arasında Suriye rejimi ile sınırların çizilmesi sorununu açabilecek, mülteci sorununu tartışabilecek ve savunma stratejisine yeni bir yaklaşım geliştirebilecek tek kişi oydu.
İşin ironik tarafı, Berri'nin adayının özellikleri hakkında söyledikleri Franciyye için geçerli değil. Berri'nin sözleri iki şeyi göz ardı ediyor. Birincisi, Suriye ile sınırın çizilmesi, mülteci dosyası, savunma stratejisi ve birleştirici Hıristiyan kişiliği, sivil değil askeri geçmişi olan bir kişi için geçerli olan koşullardır. Özellikle İsrail ile ekonomik normalleşme anlaşmasını düzenleyen ve Lübnan'ın deniz haklarının ve servetinin çoğunu kaybetmesine yol açan iktidar ekibinin neden olduğu siyasi felaketten sonra… Savunma stratejisi ise Lübnan askeri teşkilatı ile doğrudan bir operasyon olacak.
Diğer konuya gelince; Berri'nin söylediği her şey ulusal bir öncelik değil. Zira Lübnan'ı içinde bulunduğu krizden kurtarmak için yürütme organının çalışmalarına ayak uydurmasını sağlayacak ekonomik, idari ve yasal avantajlara sahip bir cumhurbaşkanı çağrısında bulunan sesler var. Ancak bu elbette Franciyye için geçerli değil.