Gassan Şerbil
Şarku'l Avsat Genel Yayın Yönetmeni
TT

Ukrayna, Sudan ve Çin tıbbının faydaları

Ukrayna'dan Sudan'a dünya… Hasta ve doktor yok. Vladimir Zelenskiy ihtimalleri tartıyor ve hep aynı sonuca varıyor. Kader ona neredeyse bir intihar görevi verdi. Tabutlar nehri ve milyonlarca yerinden edilmiş insan ve mülteci üretecek bir savaşta general olacağı hiç aklına gelmemişti. Talihsizliğin onu Vladimir Putin adında büyük bir profesyonel boksörle kanlı bir dövüşe davet etmesini beklemiyordu.
Yurt içinde ve dışında birçok kişi ona yeni karşı taarruzun ne zaman başlayacağını soruyor. Ancak bu saldırı, devasa kan ve cephane depoları gerektiriyor. Doğru. Ne ABD cimri davrandı, ne de NATO ülkeleri. Ancak ordusunun damarlarına silah pompalayan bu kaynaklar, tükenmese bile kuruma tehdidi altında. Rus kuvvetlerini Ukrayna'nın tamamından sürmenin imkansız olduğunu yürekten biliyor. Kremlin'in efendisi, Ukrayna macerasından mağlup dönemez. Yenilgi, Sovyetler Birliği'nin başına gelene benzer şekilde, Rusya Federasyonu'nu bazı topraklarını kaybetmeye maruz bırakabilir. Rus kuvvetlerinin yenilgi kokusu alırlarsa Ukrayna'dan geriye kalanları da yok edeceklerinin tamamen farkında.
Dünya hasta ve doktor yok. Antonio Guterres, kliniğini kapatacağını duyurmak üzere. Tedavi hizmeti sunamayacağını kabul etti ve biraz battaniye ve çadır temin etme karşılığında tahıl anlaşmasını yenilemekle yetindi. Ukrayna savaşında en çok yara alan Birleşmiş Milletler oldu. Bu sefer Güvenlik Konseyi'nin daimi bir üyesi tarafından yaralandı. Tıpkı 20 yıl önce ABD'nin Irak'ı işgali sırasında yaralandığı gibi… Büyükler savaşa girdiklerinde, uluslararası örgüte cenazeleri sayma ve sargı gönderme görevinden başka bir şey bırakmıyorlar. Rusya, güçlerinin Ukrayna'da yaptıklarından utanmıyor. Halkını "kutsal bir ulusal savaş" için fedakarlıklar yapmaya seferber ediyor. Guterres, Sergey Lavrov'a Güvenlik Konseyi salonunda ve mikrofonları önünde dans etmenin kurallarını hatırlatmaya cesaret edemiyor.
ABD de tedavi için çağrılacak bir doktor değil. Savaşın açıkça bir tarafı. Cömert desteği olmasaydı, Ukrayna ilk kıvılcımdan haftalar sonra boyun eğerdi. ABD, Rusya'yı büyük bir yenilgiye uğratacak kadar ileri gidemez ve gitmek de istemez. Moskova, Beyaz Saray'a cephaneliğinde uyuyan şeytanları hatırlatmak istercesine nükleer korku telinden çalıyor. Amerikan cömertliğinin devam etmesi, savaşın sürmesini sağlamak ve Rusya'nın kesin bir darbe ile zafer deklare etmesini engellemekten başka bir şey ifade etmiyor. Savaşın sürmesi Ukrayna'yı devlet, halk ve ekonomi olarak bir tür ölüme maruz bırakıyor. Avrupa Birliği doktor değil. Ukrayna'nın yardımına koştu, ancak Rus savaşı, Amerikan kapasitesine ve gücüne kıyasla kırılganlığını ve gücünün mütevazılığını açığa çıkardı.
Zelenskiy ihtimalleri tartıyor. Geriye sadece Çinli doktor kaldı. Ukrayna Cumhurbaşkanı, geleneksel Çin tıbbını biliyor. Başta akupunktur ve bitkisel ilaçlar olmak üzere bir dizi yönteme dayanıyor. Felsefesi, hastanın vücudu içinde ve çevresinde denge ve uyumu sağlamak. Tedavinin başarısı, hastanın durumunun doğru teşhisine ve tedaviye karşılık vermesinin sağlanmasına bağlı. Mevcut yangında, akupunktur hem Kiev hem de Moskova'ya uygulanmalı. Bitkisel ilaçlar, Putin'in emellerini dizginlemek için yeterli değil.
Çinli doktor Şi Jinping'i düşündü. Biden fırtına içinde, Trump onu ezmeye yemin ediyor ve ABD seçimlerin ritmine göre kıpırdanmaya başladı. Putin savaşa dalmış durumda ve bunun, daha sonra selefi Joseph Stalin'in mahkemesine başı dik bir şekilde çıkmasına yardım etmesini istiyor. Zelenskiy'nin kendisi de enkaz altından çıkarak ülke haritasının bir kısmından feragat belgesini imzalayan adam olarak tarihe geçmek istemiyor. Büyük olasılıkla çözüm, akupunktur ve bitkisel formüllerin ötesinde bir operasyon gerektiriyor. Şi, Zelenskiy için küçük bir pencere açtı. Geçmek için bir bedel ödenmesi gereken bir koridor açtı. Rus işgalini kınamayan Çin, barıştan ve devletlerin egemenliğine saygı duymaktan bahsetmekle yetiniyor. Mao'nun varisinin savaş neşterini kullanmadan küçük akupunktur seanslarıyla geri almayı umduğu Tayvan'ın uzaklığını derinleştirecek bir Rus yenilgisi hiçbir şekilde çıkarına değil.
Sudan'da ülke hasta ve doktor yok. Arap Birliği, iyi niyetine rağmen bir doktor değil. Aynı şey Afrika Birliği için de söylenebilir. Rusya kabul görmüş veya güvenilen bir doktor değil. Afrika’nın dağılmalarına Wagner adlı acı bir reçeteden başka sunacağı bir şey yok. "Kremlin aşçısının” tedavi formülü tehlikelere açık; silahlar, paralı askerler, belden aşağı saldırılar ve mayınlar. Lavrov'un, Sudan'ın bugün birçok Afrika ülkesinde konuşlanmış ve madenlerde gözü olan “Wagner”den yardım istemeye hakkı olduğunu söylemesi basit bir şey değil. Dahası Afrika kıtasından Fransa ve Batı nüfuzunu kovmakla görevli “Wagner”in kullanılması, Sudan için Amerikalı oyuncuyu tereddütsüz düşman konumuna getirecek. Ukrayna'da çaresiz olan Guterres, Sudan'da da çaresiz.
Sudan'daki savaş, dünya ekonomisi, güvenliği ve istikrarı anlamına gelen Kızıldeniz adlı hayati öneme sahip damar için olduğu kadar, komşu ülkeler için de önemli bir sorun ve tehlike oluşturuyor. Çin, yıllardır Afrika Kıtası’na ve onun istikrarına, zenginliğine ve madenlerine açık bir şekilde ilgi duyuyor. Çin, Afrika'ya bir model ihraç etmek istemiyor. Ticarete, alışverişe ve çıkarların güvenliğinin sağlanmasına olanak tanıyacak bir istikrar istiyor. Kızıldeniz'in güvenli olması Çin için açık ve net bir çıkar. Aden Körfezi'ni Kızıldeniz'den ayıran Babu'l-Mendep Boğazı'nda stratejik bir konuma sahip olan Cibuti'de 2017'den bu yana toprakları dışındaki ilk deniz üssünü bulundurması tesadüf değil. Burhan ve Hamideti'nin devreye girmeye istekli olması durumunda Çinli doktordan yardım almayı düşünmeleri yararlı olabilir. Akupunktur ve şifalı bitkilerle tedavi, tadı acı olsa bile, Sudan bedeninde kan, mülteci ve felaket kıvılcımlarının uçuştuğu açık bir savaşta doktorsuz, tedavisiz boğulmaktan iyidir. Yıkıcı bir iç savaşa saplanırsa Sudan'ı kimse kurtaramaz. Bu yüzden savaş çok geç olmadan şimdi durdurulmalı.
Mevcut uluslararası sahnede, eninde sonunda Pekin’e başvurmak gerekiyor. Çinli doktorun ülkelerin iç işlerine karışmama temelinde Suudi Arabistan ile İran arasındaki ilişkileri restore etme tecrübesi, bu doktorun numarasını tuşlamaya teşvik ediyor.