Bugün yakın geleceğimizi şekillendiriyoruz. Hindistan'ın Ortadoğu ve Avrupa'ya yönelik ticaret koridoru projesi, büyük güçler arasındaki rekabeti ateşliyor. Bölgemize yönelik bir Hint ekonomik saldırısı, deniz ve kara taşımacılığına dayanacak ve yol ve demiryolu ağları inşa edecek. Eski bir tarih sayfasını okuyor gibiyiz.
1900’lü yılların başlarında Almanya, mal ve asker taşımak için Berlin'i İstanbul'a, ardından Bağdat'a bağlayan, Basra ve Körfez'in önünde duran bir demiryolu inşa etti. Türk müttefikleri Şam'ı Amman, Tebük ve Medine'ye bağlayan Hicaz demiryolunu inşa etti ve 8 yıl boyunca treni işlettikten sonra İngiliz subayı ‘Suudi Arabistanlı Lawrence’ hattı havaya uçurarak tamamen ortadan kaldırdı.
2013 sonbaharında, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, 139 ülkeyi, aralarında Arap ülkeleri de olmak üzere farklı derecelerde dahil eden, dev ahtapot projesi Kuşak ve Yol Girişimi'ni açıkladı. Yol, Asya üzerinden Orta Doğu'ya, ardından Avrupa'ya giden kara yolu ve Hint Okyanusu'nu geçerek Afrika ve Güney Amerika'ya uzanan deniz yolu olmak üzere iki hattan oluşuyor.
Hindistan endişeli ve tatminsiz bir şekilde izliyor. İtiraz etmedi, ancak diplomatik bir dille ‘uluslararası standartlar, yönetim, hukukun üstünlüğü, şeffaflık ve devlet sınırlarına saygıya’ atıfta bulunarak yolun Keşmir'deki tartışmalı bölgelerden Çin'in müttefiki ve dünyaya açılan ana kapısı Pakistan ile geçmesini protesto etti.
Genel olarak Arap bölgesi, Araplar arası rekabeti teşvik eden uluslararası ekonomik rekabetten yararlanmaktadır. Her ülke bunu memnuniyetle karşılıyor ve iki dev projede daha büyük sözleşmelere hak kazanmaya çalışıyor.
Açıkça sorulan soru şu: Çin’in Kuşak ve Yol Girişimi de Hint Koridoru da siyasi projeler içeriyor; o halde bölge, uluslararası fil tepişmesine karışmaktan nasıl kaçınabilir?
Başlangıçta da söylediğim gibi, bugün yapılan anlaşmalar geleceği şekillendiriyor. Büyük olasılıkla önümüzdeki yıllarda bu projeler bölge ülkelerini siyasi olarak ayıracak, yeni ittifaklar ve örgütler kurulacak. Siyasi girişimler tarihsel olarak bir ekonomik çıkarlar ağı olmuştur. Almanya liderliğindeki Mihver Devletleri'nin yolları ve demiryolları, İngiltere'nin Süveyş Kanalı, Sovyetler Birliği'nin Asvan Barajı, ABD'nin müttefiklerine yönelik havaalanları ve liman altyapıları.
Washington ve Delhi, Kuşak ve Yol Girişimi'nin arkasında Çin'in gizli ticari ve askeri amaçlarının olduğuna inanıyor. Hindistan da Çin gibi hem ekonomik hem de politik girişimlerle genişlemek, daha fazla kaynak ve pazar elde etmek isteyen yükselen bir güç. ABD ise rekabete geri dönüyor. Soğuk Savaş'ın sona ermesinin ardından Afrika ve Asya'daki varlığını azaltmıştı.
Washington, bazı pozisyonları Amerikan gündeminden farklı görünse de muhtemel güç olan Hindistan'la ilişkisini güçlendirmeyi seçti. Örneğin Delhi, Moskova'yı memnun etmek için Ukrayna Devlet Başkanı'nı G20 zirvesine davet etmeyi reddetti. Hindistan'ın Ortadoğu ve Avrupa ile ticaret koridoru projesine verdiği tam desteğin de gösterdiği gibi, bugün ABD ile stratejik ilişkiye daha yakın.
Bölgemiz için Çin mi Hindistan mı hangi seçenek daha iyi?
Mümkünse ikisi birlikte. Örneğin, Suudi Arabistan, Çin'e iki milyon varil, Hindistan'a ise yaklaşık bir milyon varil petrol satıyor. Bu iki ülke, bugün ve gelecek yıllarda Riyad'ın en büyük iki pazarını temsil edecek. Hindistan, Başbakanın ülkesinin ithalatını yarı yarıya azaltma sözünün aksine tahminler tam tersini, yani Hindistan'ın ithalatının yarı yarıya artacağını ve 2030 yılında petrol ithalatını günde 5 milyon varilden 7 milyon varile çıkaracağını söylüyor. Yükselen güçler, özellikle Körfez'deki petrol kaynaklarının kontrolü için rekabeti artıracak. Bu kaynaklar, büyük güçlerin 21. yüzyılın ortasına kadarki yüksek siyaset planlarında temel unsuru temsil ediyor.
Zamanlama açısından, Suudi Arabistan güçlü bir konumda. Çin ve Hindistan'ın girişimleriyle uyumlu olan dev ekonomik projesi üzerinde 6 yıldır çalışıyor. Yükselen güçlerle ekonomik ilişkilerini güçlendirmeye yöneldi. Büyük güçlerle ilişkileri yönetmek kolay bir iş değil; Moskova ile petrolde koordinasyon, Pekin ve Delhi'ye ihracat ve ABD ile askeri iş birliği.
