Uluslararası Adalet Divanı, Güney Afrika Cumhuriyeti'nin İsrail'i Filistinlilere karşı soykırım suçu işlemekle suçlayan İsrail'e açtığı davaya ilişkin son kararını açıkladığında, birçok uzman hukuk uzmanı kararda belirtilenleri okuyup yorumlamakla meşgul oldu. Her ne kadar karar İsrail'i Filistinlilere karşı soykırım suçu işlediği için açıkça kınamasa da karar İsrail'i kınadı ve onu Filistin halkının yaşamını sistematik cinayetlere maruz bırakmaktan sorumlu tuttu ve aksini kanıtlayan delilleri sunması için bir ay süre tanıdı.
Uluslararası Adalet Divanı'nın Filistin topraklarındaki işgalle ilgili verdiği kararın ardından İsrail ve yanlı medya tarafından yapılan yoğun reddetme, kınama, şüphe, ayrımcılık, ırkçılık ve antisemitizm suçlamaları fırtınasından sonra… Peki, İsrail’in katliamların gerçekleştiği Gazze Şeridi’ndeki pratikte tepkisi ne oldu? Cevap, 190'dan fazla Filistinlinin öldürülmesi oldu. Bu, tek bir günde öldürülen en yüksek Filistinli sayısıydı. İsrail'in mesajı çok açıktı; Hiçbir şey umurumuzda değil.
İsrail kısa bir süre sonra, Gazze Şeridi'ndeki en önemli, en büyük, en etkili ve aktif Birleşmiş Milletler yardım kuruluşu olan UNRWA'yı, çalışanlarının 7 Ekim 2023'te meydana gelen olaylara karışmakla suçlayarak dünyayı şaşırttı.
Her ne kadar İsrail bu sözleri yazdığı an itibarıyla UNRWA'ya yönelttiği suçlamaları kanıtlayacak herhangi bir delil sunmamış olsa da başta ABD, İngiltere, Kanada ve Avustralya olmak üzere büyük ağırlığı olan Batılı ve İsrail'i tam destekledikleri bilinen ülkeler, Gazze'de 14 binden fazla personeliyle mülteci kamplarını, hastaneleri, okulları ve barınakları yöneten bu insani yardım kuruluşunun operasyonlarının finansmanını hemen askıya aldılar.
İsrail bununla da yetinmedi, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres'i, gerekli ve acil insani nedenlerle UNRWA'ya fon sağlamaya devam etmesini talep ederek İsrail'e karşı terörizmi desteklemekle suçladı.
İsrail, BM'yi hiçbir zaman dostu olarak görmedi, tam tersine, bir İsrailli yetkilinin bir gün söylediği gibi, burayı ‘İsrail'in düşmanlarının kendisine karşı nefret kusacağı bir sahne’ olarak değerlendirdi. Dolayısıyla bugün İsrail, Uluslararası Adalet Divanı'nın kararı sonrasındaki eylemleriyle BM kurumlarını şeytanlaştırmaya, tartışmalara yol açmaya ve çalışanlarını, politikalarını ve kararlarını sorgulamaya çalışıyor.
Uygulamada, finansmanın dondurulması meselesinin, Uluslararası Adalet Divanı'nın İsrail aleyhindeki kararının gerçek ve fiili bir engeli olduğu dışında ciddi bir yorumu olamaz.
Güney Afrika Cumhuriyeti'nin duruşu ise farklı bir perspektif sunuyor. Ülkenin Dışişleri Bakanı, Uluslararası Adalet Divanı'nın İsrail'e karşı verdiği kararın ‘tarihi ve eşi benzeri görülmemiş’ olduğunu belirtti. Bu durum, İsrail'in gerilimli ve mantıksız olmayan davranışlarını ve açıklamalarını tetikleyen bir sebep olarak görülüyor.
Güney Afrika Cumhuriyeti'nin İsrail'e karşı Uluslararası Adalet Divanı'nda açtığı davanın belki de ortaya koyduğu en önemli sonuç, psikolojik engelin kırılması ve son derece önemli bir yasal öncülün bulunması olabilir. Bu, diğer ülkelerin benzer adımlar atma isteğini uyandırabilir ve dolayısıyla İsrail'e karşı yeni davaların açılmasına yol açabilir. Bu tür bir adımı atabilecek en önemli ülkelerden biri, Latin Amerika ülkeleri olan Bolivya ve Honduras gibi ülkeler olabilir. Ayrıca sürprizler olabilir, Her ne kadar pek olası olmasa da İspanya ya da Belçika gibi Avrupa ülkeleri böyle bir adım atabilir. Bu, bazı yetkililerin yaptığı açıklamalara dayanarak ve İsrail'i açık ve önceki örneklerden farklı bir şekilde kınayan ülkeler üzerine yapılan bir kıyastır.
Uluslararası karar alma mekanizmasının koridorlarına halen hâkim olan sömürgeci zihniyet, tüm ezilenleri ve tüm işgalcileri aynı kefeye koymuyor. Bu, doğal olarak ahlaki inandırıcılığı ve prensip uygunluğunu kaybettiriyor. Büyük güçlerin karşılaştığı derin bir sorun, insan haklarına dayalı sloganlarını yükseltip bu sloganları adalet ve eşitlikle gerçekleştirmeleri üzerine kurdukları meşruiyet, İsrail'in desteği ve koruması ile çeliştiğinde bu sloganlar parçalanıyor.
Uluslararası Adalet Divanı'nın İsrail aleyhindeki kararı, Filistinlilerin haklarını ihlal ettiğini ve onlara karşı iğrenç suçlar işlemeye devam ettiğini açıkça ortaya koyan yeni bir sayfadır. Bu önemli kararların, tavsiyelerini uygulayacak dişlere ve pençelere sahip olacağına ve masum kanın dökülmesine derhal ve kararlı bir şekilde son vereceğine dair umut halen var.
