Suudi Arabistan ve Çin arasındaki ortak dönüşüm

Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’ın Asya turu, Çin’le birlikte sona erdi. Kral Selman’ın Çin ziyaretinden 2 yıl ve Çin Devlet Başkanı’nın Suudi Arabistan ziyaretinden ise 3 yıl sonra Veliaht Prens, Pekin’i ziyaret etti. Bu ziyaretler, Suudi Arabistan ile Çin arasındaki stratejik ilişkinin geliştiğine işaret ediyor.
Gözlemciler, bu ziyaretlerin sonuçlarını gördü. İki ülke arasındaki karşılıklı ticaret hacmi, sadece geçen yıl yüzde 32’nin üzerine çıktı. Yine Suudi Arabistan ve Çin arasındaki ilişkilerde gerçekler söz konusu. Örneğin Çin, dünyanın en çok petrol tüketen ülkesiyken Suudi Arabistan da dünyanın en çok petrol ihraç eden ülkesidir. Suudi Arabistan Veliaht Prensi, bu ziyarette 28 milyar dolar değerinde 35 anlaşma imzaladı. Aynı şekilde Çin’in yaklaşık 100 milyar dolar hacminde Suudi yatırımlarını çekebileceği ortaya çıktı.
Suudi Arabistan, Çin için sadece ihracat alanında önemli bir ortak değildir. Çin, 2018 yılında 46 milyar dolar değerinde Suudi Arabistan’a ihracat yaptı. Aynı şekilde Suudi Arabistan da Çin’in dev “İpek Yolu” projesinin önemli bir ortağıdır. Kraliyet, Kral ve Veliaht Prens aracılığıyla bu projenin Suudi Arabistan için önemini daha önce açıkladı. Çin, bu projeyi hayata geçirmek için sadece finans alanında değil, aynı zamanda bu projeyi çeşitli ülkelerden geçirmek için de siyasi anlamda uluslararası işbirliğine ihtiyaç duymaktadır.
Aynı şekilde Çin, Avrupa’yla istikrarsız ilişkilere sahip olmasından ve ABD’yle ticaret savaşının geleceğinin netleşmemesinden dolayı karşılıklı ticaretini çeşitlendirmeye çalışıyor. Suudi Arabistan’da yaşanan ekonomik dönüşümle birlikte Çinli yetkililer, bu dönüşüme katılmaya ve bu dönüşümde önemli bir ekonomik rol oynamaya ilgi gösterdi. Çinli bir yetkili, Pekin’in Riyad’la teknik alanlarda işbirliği yapmaya hazır olduğunu dile getirdi. Zira Suudi Arabistan, bu tür yatırımlarla ilgilenmektedir.
Bilim ve teknoloji alanında dünyanın gelişmekte olan en büyük ekonomisi olduğundan dolayı Çin, Suudi Arabistan için önemlidir. Yine Çin, petrol konusunda önemli bir pazardır. Bunun için petrol, doğalgaz, nükleer ve yenilenebilir enerji gibi belirli alanlarda Çin’le anlaşmalar imzalandı.
Suudi Arabistanlı Aramco şirketi, petrokimyasal fabrika ve rafineri inşa etmek için 10 milyar dolar değerinde Çin “Norinco” şirketiyle anlaşma imzaladı. Aynı zamanda Aramco, günde 400 bin varil temin eden Zhejiang şirketinin yüzde 9’unu satın aldı. Suudi Arabistan, Aramco şirketi aracılığıyla Çin’e petrol ihraç eden birinci ülke olmayı hedefliyor. Suudi Arabistan’ın Çin’deki piyasa payının günde 1,5 milyon varile ulaşması öngörülüyor. Bu pay, sadece 2018 yılında yüzde 8 oranında artarak günde 1,14 milyon varile ulaştı.
Rusya’nın günde 1,66 milyon varille Çin’e en çok petrol tedarik eden ülke olduğunu unutmamalıyız. İki yıl önce bu rakam, günde 1,3 milyon varildi. Bu da Çin piyasasındaki talep artışına ve Çin ekonomisinin büyüyen hacmine dikkatleri çekmiştir.
Hâlihazırda Doğu, Batı’ya göre daha istikrarlı gelebilir. Kraliyetin Doğu ve Batı arasındaki yatırım çeşitliliği, stratejik bakımdan önemlidir. Son zamanlarda Çin de Ortadoğu’da yatırımlarını artırarak bunu fark etti. Aynı şekilde Suudi Arabistan ve Çin arasında karşılıklı ticaretin sağladığı stratejik ilişkiler, zamanla daha da önemli hale geliyor. Son yıllarda Suudi Arabistan-Çin ziyaretlerinden ötürü 2018 yılında karşılıklı ticaret hacmi önemli bir şekilde arttı. Suudi Arabistan Veliaht Prensi’nin Çin ziyareti, bu gelişmeyi ileriye götürmesi bakımından önem arz etmektedir.
Dünyanın en çok ithal eden ve en çok tüketen ikinci ülkesine petrol piyasa hissesi temin etmek, Suudi Arabistan için önemlidir. Çin petrokimyasal fabrika ve rafinerilerinde hisse satın almak, bu alana yatırım yapma ve Çin piyasasında pay temin etme konusunda akıllı bir seçenek gibi görünüyor.
Eski yatırımların aksine bu yatırımlar, devlet kurumlarına değil de Çin’deki özel sektöre yapıldı. Bu durum, iki ülke arasındaki petrol yatırımları noktasında yeni kapılar açabilir. Suudi Enerji Bakanı’nın açıkladığı gibi Suudi Arabistan ve Çin arasındaki yatırım ilişkisi, henüz başlangıç seviyesinde. Çinli yetkililer, Suudi ekonomisinde parlak bir gelecek görüyor. Suudi yetkililer de Çin piyasasının Suudi Arabistan Kamu Yatırım Fonu’nun yatırımları için uygun bir piyasa olduğunu düşünüyor. Bu ilişkinin devam etmesi halinde 100 milyar dolar, uzak bir ihtimal değildir.