Cibril Ubeydi
Libyalı araştırmacı yazar
TT

Cenevre’de görülen Libya beyaz dumanı

Şubat ayının ilk cumasında Cenevre’de bir Libya beyaz dumanı yükseldi. Zorlu doğum sancılarından sonra Libya'da yeni bir birleşik geçici yürütme otoritesinin doğumunu deklare etti. Söz konusu otorite, etkin figürler arasında yetki paylaşımı için çoğunlukla farklı yönelim ve görüşlerden, birbirleriyle uyumsuz isimlerin birlikte çalışmayı, yaralara tuz basmayı ve iki taraf için de tartışmalı isimleri onaylamayı kabul etmelerinden sonra kuruldu. ABD Libya Temsilcisi’nin, ülkesinin diyalog forumu katılımcılarına belirli bir sonucu dikte etmeye çalıştığı imalarını reddederek bunun, “Umutlarını bu sürece bağlayan Libya halkına yönelik bir saygısızlık” olduğunu söylemesinden sonra, Cenevre’de yeni yürütme otoritesinin üyelerinin seçimi için bir oylama yapıldı ve 4 aday listesinden adaylar seçildi.
Oylama, hiçbirinin gerekli yüzdeyi alamaması üzerine BM heyetinin, Başkanlık Konseyi aday listelerini, üç bölgenin; Trablus, Sireneyka-Barka ve Fizan seçim kurulları mekanizmasına göre oluşturma seçeneğine başvuracağını duyurmasından sonra yapıldı. Bu gelişme, danışma komitesinin yürütme otoritesini oluşturacak mekanizma üzerinde fikir birliğine varması ile aynı zamana denk geldi. Oylamada, kişisel adaylık sisteminde adayların gerekli yüzdeyi elde edememelerinden sonra seçim listeleri liste sistemine başvuruldu. Liste sistemi, ilk turda forum üyelerinin oyların yüzde 60'ını almayı, bunun gerçekleşmemesi durumunda ikinci turda yüzde 50+1 oranında oy almayı gerektiriyor. Nitekim birinci oturumda yeterli yüzde elde edilemediği için ikinci tur düzenlendi.
Yeni doğan yürütme otoritesinin başarı olmasının yegâne garantörü, tüm tarafların sürece dahil edilmeleri. Birleşik otoritenin ortaklarından biri dışlanır veya ortaklar birbirlerine karşı darbe girişiminde bulunurlarsa savaş davulları yeniden çalacaktır. Bilhassa, herkesin halen silahlı olduğu ve silahının arkasına siperlendiği göz önüne alınırsa. Bu nedenle, birleşik geçiş otoritesi doğsa da dikkatli bir iyimserlik içinde olunmalı. Yabancı savaşçı ve paralı askerlerin, özellikle de Türkiye’nin 90 günlük süre içerisinde Libya’ya taşıdığı binlercesinin, son sürenin üzerinden 1 ay geçmesine rağmen Libya’yı terk etmemeleri, bizleri aşırı bir biçimde ihtiyatlı olmaya ve çok da iyimser olmamaya sevk ediyor.
Oylama, tüm adayların devletin sivil özelliğine bağlı kalacaklarını ve seçimlerin planlandığı gibi 24 Aralık tarihinde yapılacağını yazılı olarak taahhüt etmelerinin ardından yapıldı. Libyalılar devletin geri dönmesini istiyorlar. Siyasi Libya-Libya diyalog forumu ve 5+5 komisyonu olarak bilinen askeri komisyonunda elde edilen başarılar, Erdoğan'ın Libya Ulusal Ordusu ile Ulusal Mutabakat Hükümeti'ne bağlı kuvvetler arasında yeni bir savaş başlatma emellerinin önünü kesti.
Türkiye, Trump’ın daha önce kendisine yaktığı yeşil ışığın söneceğini bildiği Biden yönetiminin geçiş sürecinden yararlanarak, batı bölgesine göndermeye devam ettiği Suriyeli milisler ve paralı askerler aracılığıyla bölgeyi yeniden savaşa itme girişimlerinde bulundu.
Türkiye’nin Libya’daki rolü Müslüman Kardeşleri desteklemek oldu. Ankara, Libya seçimlerinde aldığı büyük yenilgiye rağmen bu terör örgütünün Libya’da iktidara gelmesi için büyük çaba harcadı ve halen de harcıyor. Libya şu anda Türkiye’nin son sığınağı sayılıyor, bu nedenle Libya’da kendisine sağlam bir konum inşa etme arayışında.
Türk politikası, siyasi İslam tarafını destekliyor ve asıl amacı, Libya halkının zenginliklerini kontrol etme hedeflerine ulaşmak. Ulusal Mutabakat Hükümeti ile imzaladığı ve Türkiye ile Libya arasında kurgusal sınırlar çizen anlaşmayı sürdürerek Mavi Vatan hayallerine ulaşmayı amaçlıyor.
Seçilmemiş bir komisyon tarafından seçilmiş olsa da yeni doğan yürütme otoritesinin asıl rolü, ateşkesi korumak ve ülkeyi yaklaşan seçimlere hazırlamaktır. Belirli bir grubun veya şehrin değil, tüm Libyalıların hükümeti olması gereken yeni hükümetin bunu başarabilmesini, savaş ve çatışmalara geri dönmemeyi garanti edebilmesini temenni ediyoruz. Aksi takdirde, başa dönebiliriz. Bu nedenle yeni hükümetin kuruluşu, Libya krizi tarihinde önemli bir Libya adımı sayılıyor.
Umuyoruz ki hiç kimse şahsen kazanmış veya kaybetmiş olmasın, aksine Libya kazanmış, bölünme ve çözülme tehlikesini atlatmış olsun ve bundan sonra geleceği için çalışmaya başlasın.